Nhân dịp mừng kỷ niệm 50 Năm ngày thành lập báo CGvDT, Ban Biên tập có nhã ý mời tôi “chia sẻ với độc giả một số thông tin”. Trước hết xin chúc mừng Sinh Nhật thứ 50 của báo CGvDT. Sau đây xin chia sẻ về hai câu hỏi của Ban Biên tập: đọc Báo CGvDT từ lúc nào và vài cảm nhận về tờ báo.
1. Đã đọc Báo CGvDT từ lúc nào?
Báo CGvDT hình thành khi đất nước Việt Nam thống nhất vào năm 1975 và phát triển theo tình hình chính trị, xã hội và tôn giáo trên quê hương Việt Nam, cùng với những biến chuyển của lịch sử trên toàn thế giới. Tôi đã đọc Báo CGvDT ngay từ đầu khi mới hình thành và tiếp tục đọc, thỉnh thoảng viết bài theo đề nghị của Ban Biên tập. Nhờ báo, tôi có thể tiếp cận với dòng chảy của lịch sử Dân tộc Việt Nam mà người Công giáo tại Việt Nam không thể không đồng hành với Dân tộc theo định hướng của Công đồng Vatican II, đặc biệt qua Hiến Chế “Vui Mừng Và Hy Vọng” ban hành ngày 7 tháng 12 năm 1965: “Vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng của con người ngày nay, nhất là của người nghèo và những ai đau khổ, cũng là vui mừng và hy vọng, ưu sầu và lo lắng của các môn đệ Chúa Kitô, và không có gì thực sự là của con người mà lại không gieo âm hưởng trong lòng họ. Thực vậy, cộng đoàn của họ được cấu tạo bằng những con người đã được quy tụ trong Chúa Kitô, được Chúa Thánh Thần hướng dẫn trong cuộc lữ hành về Nước Cha, và đã đón nhận Tin Mừng cứu rỗi đem tới cho mọi người. Vì thế, cộng đoàn ấy mới nhận thấy mình thực sự liên hệ mật thiết với loài người và lịch sử nhân loại” (Lời mở đầu).
2. Chia sẻ vài cảm nhận về tờ báo
Tờ báo mang tên “Công giáo và Dân tộc” tuy đã nói lên định hướng của Giáo hội Hoàn vũ qua Hiến chế Mục vụ của Công đồng Vatican II, nhưng định hướng của Giáo hội tại Việt Nam thì phải đợi đến năm 1980 mới có dịp xác định qua Thư Chung của Hội đồng Giám mục Việt Nam trong Hội nghị các giám mục toàn quốc, tổ chức tại Hà Nội từ ngày 24.4 đến 1.5.1980. Trong phần mở đầu, Thư Chung ghi nhận: “Kể từ lúc thành lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam vào năm 1960, và nhất là từ ngày nước nhà được thống nhất, chúng ta đều ước mong có cuộc họp này. Tòa Thánh và riêng Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II mỗi khi có dịp cũng luôn bày tỏ một tâm tình như vậy, diễn tả ý muốn của chính Công đồng Vatican II.” (Thư Chung, số 1).
Về đường hướng mục vụ, Thư Chung viết: “Là Hội Thánh trong lòng dân tộc Việt Nam, chúng ta quyết tâm gắn bó với vận mạng quê hương, noi theo truyền thống dân tộc, hòa mình vào cuộc sống hiện tại của đất nước... Vậy chúng ta phải đồng hành với dân tộc mình, cùng chia sẻ một cộng đồng sinh mạng với dân tộc mình, vì quê hương này là nơi chúng ta được Thiên Chúa mời gọi để sống làm con của Người, đất nước này là lòng mẹ cưu mang chúng ta trong quá trình thực hiện ơn gọi làm con Thiên Chúa, dân tộc này là cộng đồng mà Chúa trao cho chúng ta để phục vụ với tính cách vừa là công dân vừa là thành phần Dân Chúa. Sự gắn bó hòa mình này đưa tới những nhiệm vụ cụ thể mà chúng ta có thể tóm lại trong hai điểm chính: Tích cực góp phần cùng đồng bào cả nước bảo vệ và xây dựng tổ quốc; Xây dựng trong Hội Thánh một nếp sống và một lối diễn tả đức tin phù hợp với truyền thống dân tộc” (Thư Chung, số 9).
Đường hướng mục vụ thì đã rõ, nhưng thực hiện đường hướng đó cũng tùy thuộc tình hình thực tế của sinh hoạt tôn giáo trong những thời điểm cụ thể của tình hình đất nước. Tuy đất nước đã thống nhất từ năm 1975, nhưng vết thương phân hóa dân tộc của một đất nước chia đôi từ năm 1954 không thể chữa lành trong một sớm một chiều. Trong khoảng 10 năm đầu sau năm 1975, hình thức và nội dung của Báo CGvDT xem ra gây nghi ngại cho một số độc giả, và gây e ngại đối với những người được mời cộng tác. Thời kỳ đổi mới của Việt Nam bắt đầu từ năm 1986, với chủ trương đổi mới tư duy kinh tế, mở cửa và hội nhập quốc tế, cải cách hành chính, giáo dục, y tế và các lãnh vực xã hội khác, trong đó có lãnh vực tôn giáo. Chủ trương đổi mới được đề ra vào năm 1986, nhưng trên thực tế, tình hình đổi mới tại Việt Nam bắt đầu có những chuyển biến tích cực và khởi sắc phải đến năm 1989, với một loạt chính sách cải cách cụ thể, thực chất và có hiệu quả. Về việc đổi mới tư duy và hành động của người Công giáo tại Việt Nam theo định hướng của Công đồng Vatican II và Thư Chung 1980 của HĐGMVN cũng phải kinh qua những trải nghiệm thực tế trong những hoàn cảnh cụ thể của dân tộc. Báo CGvDT đã dần dần hội nhập vào tiến trình đổi mới đó cả về hình thức lẫn nội dung, có thể nói càng ngày càng rõ nét Công giáo và xem ra được nhiều độc giả trân trọng.
Giám mục Antôn VŨ HUY CHƯƠNG
Bình luận