Cặp sách học trò qua những thế hệ

Những chiếc cặp sách của học trò có sự khác nhau thế nào qua những thế hệ? Có phải học sinh thời nay “mang vác” nặng nề hơn người đi học thời xưa?

Rất nhẹ nhàng cho những buổi đến lớp

Hỏi thế hệ 5X - 6X về “chiếc cặp” ngày xưa đi học, ông Trần Thanh Tùng, 70 tuổi (ngụ Q.3, TPHCM) nhớ lại: “Thời tôi đi học, chương trình rất nhẹ nhàng, phân bố khoa học và hợp lý cho một tuần học tập, một ngày ở trường. Hồi mới vào lớp 1, dụng cụ mang đi học chỉ có cây bút chì và quyển vở tập viết. Lên lớp 3, cô giáo mới dạy tập pha mực và viết bằng ngòi viết lá tre hoặc lá mít - ngòi bầu hơn, gắn với cán viết thon dài bằng gỗ”. Ông kể thêm, ngày trước mỗi bàn có 4 học sinh. Trên bàn có 4 lỗ tròn gắn 4 bình mực bằng sành hoặc bằng nhựa cho mỗi bạn. Cô giáo dạy pha mực sao cho không nhạt, không đậm quá và canh làm sao khi mực vơi đi phải đổ bỏ cặn mực để pha bình mực mới.

Sau này, việc pha mực trong lớp khiến học sinh thường về với tay chân lấm lem mực, nên thế hệ 6X đời cuối được mang theo bình mực riêng ở bậc tiểu học. Rồi bình mực thủy tinh dễ vỡ, bình nhựa dễ đổ nên các nhà sản xuất mực thời đó cho ra loại bình “không đổ”: miệng bình như chiếc phễu, khi bình rơi, mực đổ vào vành tròn của chiếc miệng chứ không đổ ra ngoài. Viên mực bán rộng rãi trong các tiệm tạp hóa. Ðể tiết kiệm tiền, học sinh thường mua về pha rồi đổ mực vào bình mang đi học, như thế sẽ rẻ hơn là mua nguyên bình mực.

Việc bắt buộc học sinh tiểu học pha mực và viết bằng ngòi viết lá tre hay lá mít là để luyện chữ viết. Ðồng thời tập cho mỗi người có tinh thần trách nhiệm với chính mình, phải chú ý khi nào bình hết mực để pha và châm thêm vào. Ðiều này cũng tạo cho học sinh nếp sống cẩn thận ngay từ nhỏ.

Bà Huyền Trang, 65 tuổi (Q.1, TPHCM) cho biết, lên trung học đệ nhất cấp (cấp 2), học sinh được cho xài bút mực bơm hiệu Pilot. Gia đình nào khá giả sẽ được ba mẹ mua cho viết Parker sang trọng. Ngày ấy, chính vì sự phân giờ hợp lý và thầy cô thường đọc bài cho học sinh ghi nên không cần phải mua sách giáo khoa. Chiếc cặp học trò thời đó chỉ có 4 quyển tập cho 2 môn, mỗi môn một cuốn bài học và bài tập.

Theo chị Ánh Phương (Tây Ninh), người thuộc thế hệ 7X thì chiếc cặp đi học thời tiểu học của chị rất nhỏ nhắn, như một chiếc túi đeo bên hông, trong đó chỉ có vài cuốn tập và chiếc hộp gỗ hoặc hộp thiếc đựng bút, thước, tẩy... Sách giáo khoa thì trường cho mượn mà có khi 2 người gần nhà nhau phải chung một quyển. Lên cấp hai thì chiếc cặp lớn hơn do nhiều môn hơn và sách giáo khoa mỗi người tự mua, song ngày nào có môn gì thì mới mang theo tập, sách của môn đó. Thời cấp hai của chị, học trò chỉ học một buổi, không phải mang theo sách học thêm nên cặp sách cũng tương đối nhẹ nhàng.

Nhiều học trò hôm nay phải đen những chiếc balô trĩu nặng đến trường

Từ ba lô đến chiếc cặp nặng trĩu

Không biết từ bao giờ, học trò 8X trở về sau mang những chiếc ba lô nặng trĩu đi học. Một số trường để bảo đảm sự nghiêm túc đã buộc học sinh xách cặp đi học. Một buổi học thường có 5 tiết, mỗi tiết 45 phút. Có trường hợp 5 tiết học 5 môn, mỗi môn buộc phải có kèm sách giáo khoa và sách bài tập nên chiếc cặp hay ba lô học sinh thêm nặng nề. Chị Trần Ngọc Thảo, 37 tuổi (Q.5, TPHCM) kể: “Thời tôi học, thầy cô thật nhiều yêu cầu! Bậc tiểu học học một cô nên còn đỡ chứ lên cấp 2, có thầy cô buộc học sinh xài tập 200 trang, lại còn bao tập mỗi môn một màu.Cứ đầu năm học, giáo viên chủ nhiệm kiểm tra sách giáo khoa. Học sinh phải mua trọn bộ cho tất cả các môn, dù nhiều môn sách giáo khoa chỉ hỗ trợ… Có môn như toán, lý, hóa, Anh văn cần thêm sách tham khảo, sách bài tập, môn địa phải thêm sách bản đồ địa chất…”.

Học sinh tiểu học hôm nay ngoài tập viết, tập vẽ, tập đánh vần..., còn có cả bộ sách Anh văn cho chương trình Anh văn tăng cường, rồi lại bổ sung thêm vài bộ sách ngoại để thi lấy chứng chỉ Cambridge. Từ tiểu học, các bé đã biết sử dụng máy tính bảng (Ipad) để tra từ tiếng Anh thay cho các quyển từ điển bình thường. Ðứng trước cổng trường quốc tế hay tiểu học trường điểm, dễ bắt gặp các học sinh bé tí kéo những chiếc ba lô nằmnhư những chiếc vali để vào lớp học. Cũng phải thôi, ngoài sách vở, các bé còn được “trang bị” thêm nào là bút màu, bút sáp, Ipad…

Học sinh cấp hai, cấp ba ngoài sách bài tập, bài học và vở bài học, vở bài tập như giáo viên bộ môn yêu cầu, còn được mang theo máy laptop để tải những chương trình trên mạng xuống.

Thế hệ hôm nay nhìn chung rất giỏi công nghệ, rất nhanh nhẹn những thao tác trên vi tính, điện thoại thông minh…, nhưng tính nhẩm và làm bài tập toán đơn thuần lại kém hơn thế hệ ông cha thế kỷ trước. Chương trình học tập nặng nên cặp sách của học trò ngày nay cũng không hề nhẹ. Nhìn những em nhỏ phải đeo những chiếc cặp, chiếc ba lô nặng trĩu đến trường mà thương!

Nguyễn Ngọc Hà