Đã qua rồi đại dịch Covid khi người người, nhà nhà phải chịu cách ly. Nay nhịp sống tất bật thường ngày đang dần trở lại, người người lại có thể tự do đi chơi, đi học, đi làm. Thế nhưng, sự bận rộn ập đến sau thời gian “nghỉ Tết dài hạn” vì đại dịch khiến nhiều người cảm thấy ngột ngạt và quá tải, nhất là giới trẻ. Hồi cách ly, người ta bức bối vì tù túng, cô đơn, thiếu thốn thì hậu Covid họ mệt mỏi, căng thẳng vì công việc và chuyện cơm áo gạo tiền. Một số người trở nên nản chí, thiếu tập trung, không còn đam mê những điều mình từng thích. Số khác bị rối loạn giấc ngủ, dễ cáu gắt với người thân, cảm thấy mất kết nối với mọi người. Với người hướng nội, dù không ngại ở yên trong nhà hồi Covid đến khi phải chạy việc cho kịp, liên tục như thế cũng thấy bứt rứt khó chịu.
Phải chăng, đây là lý do để trào lưu “chữa lành” nổi lên gần đây, người trẻ không ngại vung tiền tham gia các hoạt động du lịch, thiền, các khóa học có khả năng “chữa lành”? Trừ một vài trường hợp “đu trend”, quả thật nhiều người đang cần phương thuốc tinh thần bởi khả năng cao là họ mắc phải chứng sốt cabin (cabin fever).
*
Hội chứng “sốt cabin” xảy ra khi ai đó bị mắc kẹt quá lâu ở một nơi, tách biệt với cộng đồng. Nếu không đổi mới môi trường, tiếp xúc với người khác, nạn nhân sẽ có xu hướng khép mình, buồn bã, chán chường, thậm chí phát khùng, trở nên bạo lực và trầm cảm. Trong tiếng Anh, “cabin” nghĩa là buồng ngủ trên tàu thủy, máy bay hoặc căn chòi, nhà gỗ nhỏ ở nơi hoang vắng. Tại các nước ôn đới, thợ săn, người chăn gia súc và tiều phu thường trú ngụ trong căn chòi trên núi/trong rừng suốt mùa đông, phải sống mấy tháng trời trong không gian hẹp, xung quanh toàn băng tuyết, hoàn toàn rời xa làng mạc và thành thị. Nếu không có phương tiện giải trí hoặc bạn bè, họ rất dễ mắc chứng sốt cabin. Hoặc một nhóm người sống cùng nhau quá lâu trong môi trường biệt lập, dẫn tới chán ngấy nhau cũng sinh ra cơn sốt cabin.
Bộ phim kinh dị “The Shining” (1980) đã lột tả hội chứng này thông qua gia đình nhân vật chính. Người cha trong phim là nhà văn, muốn tìm nơi yên tĩnh để sáng tác nên nhận công việc trông coi khách sạn nằm giữa khu rừng xa xôi hẻo lánh. Cứ vào mùa đông, khách sạn này lại đóng cửa nên rất cần quản gia. Khi người cha nhận việc, chủ khách sạn cảnh báo về thảm kịch 10 năm trước, vị quản gia cũ bị suy nhược thần kinh do sốt cabin đã tàn nhẫn sát hại gia đình mình. Người cha vẫn bất chấp, đưa vợ con tới khách sạn ma ám. Quả nhiên bi kịch lại xảy ra. Các thế lực tâm linh và cơn sốt cabin dần khơi dậy sự đen tối trong tim người cha, biến ông thành kẻ điên loạn và cầm rìu truy đuổi vợ con.
Khi đại dịch bùng phát, sốt cabin cũng là vấn nạn chung của nhân loại, nhất là với người theo chủ nghĩa xê dịch, thích phiêu lưu. Hiện nay, chúng ta đã thoát cảnh ru rú trong nhà theo lệnh giãn cách xã hội. Tuy nhiên, vừa ra khỏi cái “cabin” chật hẹp thời Covid, ta va phải “cabin” lớn hơn mang tên áp lực “cột” sống. Hết dịch, người ta trở lại guồng quay hối hả ngày trước, nhiều khi bận tới nỗi lộ trình chỉ từ chỗ làm về nhà, cứ thế tạo thành vòng lặp lại không dứt. Vì muốn thoát khỏi vòng lặp lại ấy, giới trẻ mới tạo ra trào lưu “chữa lành”. Không hẳn ai cũng cần hàn gắn tổn thương tâm lý mà chỉ muốn thay đổi lịch trình nhàm chán thường ngày, tạm “quẳng gánh lo đi mà vui sống”.
*
Trong truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của nhà văn Nguyễn Thành Long, anh thanh niên làm đo đạc khí tượng trên đỉnh núi bị mắc chứng “thèm người” (chưa chuyển nặng thành sốt cabin, vì anh tìm thấy niềm vui trong công việc, thiên nhiên, vườn hoa và bầy gà). Thỉnh thoảng, bác tài xế xe khách dừng xe gần chỗ anh để anh gặp gỡ hành khách, nhờ vậy đỡ cô quạnh. Theo các chuyên gia tâm lý, muốn đẩy lui hội chứng sốt cabin, cách đơn giản và hiệu quả nhất là tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên, cách thứ hai là gặp mặt và trò chuyện với mọi người.
Nếu đang ở thành phố và chưa tiện du lịch xa, người ta có thể tản bộ ngoài công viên, đi chơi sở thú hoặc ghé quán cà phê, quán ăn ưa thích để thư giãn. Khi chủ động “hạ sốt” bằng cách rời khỏi “cabin” tù túng, ta đã phần nào tự cân bằng được tinh thần của mình.
Ths-Bs Lan Hải
Bình luận