Ngày 2.6.2025, Ðức Tổng Giám mục Giuse Ðặng Ðức Ngân đã dâng thánh lễ khởi đầu sứ vụ Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Huế. Ðức tân Tổng Giám mục Huế đã dành cho báo Công giáo và Dân tộc buổi phỏng vấn chia sẻ những tâm tình và suy tư, trăn trở trong mục vụ của ngài.
CGvDT: Thưa Đức Tổng, có thể nói, việc Đức Giáo Hoàng Lêô XIV chấp thuận đơn xin từ nhiệm Tổng Giám mục Chánh tòa của Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh và Đức Tổng kế vị theo quy định của Giáo luật là quyết định đầu tiên, có tác động trực tiếp tới Giáo hội tại Việt Nam từ khi Đức Lêô XIV làm giáo hoàng. Đức Tổng đón nhận thông tin này với cảm xúc thế nào?
Đức TGM Giuse Đặng Đức Ngân: Đức Thánh Cha Lêô XIV đã có khởi đầu rất bận rộn trong sứ vụ là mục tử Hội Thánh toàn cầu. Ngày 22.5, ngài đã bổ nhiệm Đức cha Michae Phạm Minh Cường, gốc Đà Nẵng làm Giám mục Chánh tòa Giáo phận San Diego, Hoa Kỳ. Hai ngày sau, ngày 24.5, Văn phòng Báo chí Tòa Thánh đã công bố: Đức Thánh Cha Lêô XIV đã chấp thuận cho Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Chí Linh từ nhiệm. Đức cha Giuse Đặng Đức Ngân, hiện là Tổng Giám mục phó Tổng Giáo phận Huế kiêm Giám quản Tông tòa Giáo phận Đà Nẵng, kế vị làm Tổng Giám mục Chánh tòa Tổng Giáo phận Huế, tiếp tục kiêm nhiệm Giám quản Tông tòa giáo phận Đà Nẵng. Tôi đã đón nhận tin này trong tinh thần cầu nguyện, xúc động sâu xa khi cảm nhận tình thương và sự chọn lựa của Thiên Chúa qua Hội Thánh, mà đại diện là Đức Thánh Cha Lêô XIV.
Có lẽ, Huế đã không còn quá xa lạ với Đức Tổng, vì Huế là láng giềng của Đà Nẵng và hơn nữa, Đức Tổng cũng đã đến miền đất này phục vụ gần 2 năm qua, kể từ tháng 11.2023. Phải chăng đây là một lợi thế để Đức Tổng thực hiện sứ vụ của mình tại vùng đất này, cũng như kế thừa và phát triển những giá trị truyền thống trong thực hành đức tin ở xứ Huế?
- Ngày 21.9.2023, Đức Thánh Cha Phanxicô đã bổ nhiệm tôi làm Tổng Giám mục phó Tổng Giáo phận Huế, kiêm Giám quản Tông Tòa Giáo phận Đà Nẵng. Tôi đã rời Giáo phận Đà Nẵng ngày 4.11.2023 và nhận sứ vụ ở Huế vào thứ Sáu ngày 10.11.2023 tại nhà thờ Chánh tòa Phủ Cam. Một năm rưỡi đồng hành với Tổng Giáo phận Huế, tôi luôn được Đức cha Giuse Nguyễn Chí Linh, Tổng Giám mục đồng hành, khích lệ, giúp đỡ trong tinh thần hiệp nhất, sẻ chia với sứ vụ và bổn phận, nên đây chính là những thời gian rất hữu ích để cảm nhận, để hiểu biết và phân định cho công việc cũng như bổn phận của người mục tử; kế thừa tinh thần “Ut sint Unum - Xin cho họ nên một” của Đức Tổng Giuse Nguyễn Chí Linh, để tôi bước tiếp trong tinh thần “Ad Gentes - Đến với muôn dân” trong gặp gỡ, đối thoại và lắng nghe.
Như mọi người biết, Tổng Giáo phận Huế có bề dày lịch sử, là một giáo phận mà theo nhận định giáo dân vẫn duy trì một số phong tục và nghi lễ truyền thống có ảnh hưởng từ văn hóa cung đình, nhưng không phải là một sự mô phỏng hoàn toàn. Luôn giữ các nghi thức truyền thống nhưng các nghi lễ Công giáo và các nghi thức luôn được thực hiện theo quy định của Giáo hội Công giáo. Đây chính là những giá trị Tin Mừng đã được thể hiện tạo nên bản sắc rất độc đáo của Dân Chúa trong Tổng Giáo phận.
Theo Đức Tổng, điều mà các thành phần Dân Chúa TGP Huế - những con người sinh ra trong cái nôi văn hóa truyền thống và đạo đức với lịch sử Tin Mừng hiện diện đã hơn ba thế kỷ rưỡi - cần nhất trong đời sống đạo ngày nay là gì?
- Giáo dân Tổng Giáo phận Huế sống trong không gian văn hóa truyền thống cung đình - một di sản văn hóa đặc sắc và lâu đời của dân tộc Việt Nam - có một vai trò đặc biệt trong việc truyền giáo thời đại mới. Để truyền giáo hiệu quả, họ có thể bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa Huế, từ lễ nghi, âm nhạc cung đình, nghệ thuật truyền thống đến nếp sinh hoạt, đường nét kiến trúc, đồng thời kết nối các giá trị này với niềm tin Kitô giáo; dùng ngôn ngữ, biểu tượng, phong tục đặc trưng địa phương để diễn tả đức tin Kitô giáo một cách gần gũi và dễ hiểu với người dân. Điều quan trọng là làm chứng bằng đời sống yêu thương và phục vụ, tức là sống bác ái, khiêm nhường và liên đới giữa đời thường, để sinh hoạt của người Công giáo trở thành một “lời giảng sống động”. Như vậy, giáo hữu tham gia các hoạt động xã hội, chẳng hạn bảo vệ môi trường, gìn giữ di sản Huế, hỗ trợ người nghèo trong xóm làng, đỡ nâng người bệnh tật… chính là cách diễn tả Tin Mừng bằng hành động cụ thể.
Tổng Giáo phận Huế ngày nay cũng cần đẩy mạnh đào tạo giáo sĩ, tu sĩ, giáo dân, đặc biệt là các bạn trẻ. Có nhiều việc quan trọng mà dễ làm như học hỏi sâu hơn giáo lý, Kinh Thánh và giáo huấn xã hội của Giáo hội để mọi người có khả năng đối thoại và giải thích đức tin khi cần thiết. Các giáo sĩ và các bậc làm cha mẹ cần giáo dục con em trong tinh thần hội nhập văn hóa và đức tin: vừa giữ gìn bản sắc Huế, vừa mở lòng với các giá trị Tin Mừng.
Tôi nghĩ rằng, trong thời đại hôm nay, việc biết cách sử dụng các phương tiện truyền thông để giới thiệu Tin Mừng và Văn hóa Công giáo đến với nhiều người, nhất là giới trẻ, là điều cần thiết. Mặt khác, trong đời sống đạo, các giáo xứ nên thúc đẩy truyền giáo bằng nhiều hình thức khác nhau, tùy theo môi trường, và theo những sáng kiến có thể thu hút sự quan tâm của người ngoài đạo. Nói như tinh thần của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV là hãy đi xây những chiếc cầu của văn hóa và đức tin; đối thoại và liên đới, tạo sự gần gũi, thấu hiểu, cảm thông trong đời sống hằng ngày.
Như Đức Tổng vừa chia sẻ, Giáo hội vẫn luôn kêu gọi ý thức sứ vụ truyền giáo, bởi đây là nhiệm vụ chính trong mọi thời đại. Thưa Đức Tổng, việc truyền giáo ở miền đất có bề dày lịch sử và văn hóa như Huế có những thuận lợi và khó khăn nào?
Khi chúng ta nói đến việc truyền giáo tại Tổng Giáo phận Huế, là vùng đất thấm đượm văn hóa cung đình và là trung tâm Phật giáo lớn, cũng chính là đồng nghĩa với việc đối diện với một thực tế có nhiều thuận lợi, nhưng cũng không ít thách đố.
Người Huế vốn sống suy tư, tĩnh lặng, nên có thể dễ chạm tới đời sống thiêng liêng mà Tin Mừng mời gọi. Đặc biệt, khi người dân tôn trọng lễ nghi, yêu thích cái đẹp với nền văn hóa trầm mặc, lại rất gần với tinh thần phụng vụ Kitô giáo. Những giá trị như lòng hiếu thảo, sống đạo nghĩa cũng là sự gần gũi mà Giáo hội Công giáo luôn trân trọng. Nếu nhìn một khía cạnh khác nữa, người Huế gắn bó với làng xóm, dễ hình thành các cộng đoàn đức tin cơ bản và bền vững.
Tuy nhiên, có những khó khăn và thách đố về việc tôn kính tổ tiên ông bà và nhiều khi còn tồn tại sự hiểu nhầm hoặc hiểu sai về Công giáo, nên việc loan báo Tin Mừng cần có sự đối thoại, giải thích, và nhất là gương sống chứng nhân là đạo của tình yêu thương. Nói tóm lại, truyền giáo không chỉ là bổn phận của giám mục, linh mục hay tu sĩ, mà là sứ mạng của tất cả Kitô hữu. Tất cả chúng ta đều được mời gọi trở thành ánh sáng, men và muối, để làm cho Tin Mừng của Chúa thấm sâu vào lòng dân tộc, làm phong phú nền văn hóa, và đem lại niềm vui cứu độ cho thế giới hôm nay.
Tòa Thánh vẫn đặt Đức Tổng trông coi giáo phận Đà Nẵng trong khi chờ đợi vị chủ chăn mới được bổ nhiệm. Với Đà Nẵng, sắp tới, sẽ có những kế hoạch gì đột phá, làm thăng tiến đức tin Dân Chúa, thưa Đức Tổng?
Dù đã là Tổng Giám mục Tổng Giáo phận Huế, Tòa Thánh vẫn tiếp tục mời gọi tôi là Giám quản Tông tòa giáo phận Đà Nẵng. Chắc chắc mọi thành phần Dân Chúa Đà Nẵng đã từng có lúc như hụt hẫng, luyến tiếc, lo lắng, nhất là cuối năm 2023. Nhưng rồi thời gian qua đi, tất cả đều nhận ra khi cảm nhận sâu sắc tình yêu của Chúa. Tất cả được biểu lộ cụ thể qua lòng quý mến và sự đồng hành, cộng tác, giúp đỡ mà các linh mục, tu sĩ nam nữ và anh chị em giáo dân Đà Nẵng dành cho tôi. Giáo phận đã xây dựng tinh thần “Hiệp nhất, cùng sống đức tin để Loan Báo Tin Mừng”.
Cuối cùng, xin Đức Tổng có đôi lời nhắn gởi với các thành phần Dân Chúa Huế và Đà Nẵng, nhân Năm Thánh và nhân sự kiện này.
Nhân dịp Năm Thánh Hy vọng 2025, và theo tinh thần của Đức Giáo Hoàng Lêô XIV, mong rằng chúng ta sẽ luôn là những chiếc cầu của đối thoại, tin mến, phục vụ, hiệp nhất và sẻ chia trong khiêm hạ, để cùng nhau nối kết yêu thương, sống chứng tá Tin Mừng của Chúa Kitô Phục Sinh theo tinh thần của Thánh Phaolô Tông đồ nhắc nhở:“Tôi sống, nhưng không còn phải là tôi, mà là Đức Kitô sống trong tôi”.
Chúng con xin cảm ơn Đức Tổng và cầu chúc cho sứ vụ của cha luôn tốt đẹp!
Hùng Luân (thực hiện)
Bình luận