Những ghi chép cách đây gần 2.000 năm cung cấp chứng cứ về hành động thu thập nguồn lực kinh tế để hỗ trợ các tín hữu Kitô đời đầu đang trong tình cảnh khó khăn.
 |
| ĐGM Dionysios |
Cuối thế kỷ thứ hai, các Kitô hữu ở thành Rome đã tổ chức cuộc quyên góp và gởi toàn bộ số tiền thu được cho những tín hữu ở TP Corinth (Hy Lạp). Các học giả thời nay vẫn chưa rõ chuyện gì xảy ra đằng sau cuộc quyên góp trên, có lẽ là dịch hạch hoặc nạn đói. Họ chỉ biết rằng, dựa trên những mẩu giấy còn sót lại của các lá thư bắt nguồn từ Đức Giám mục Dionysios của Corinth, một khoản tiền lớn đã được chuyển đến Hy Lạp.
Trong bài viết trên báo The Conversation, giáo sư Cavan W. Concannon, học giả chuyên về Kitô giáo thời đầu của Đại học Nam California (Mỹ), cho rằng người thời nay có thể học hỏi gương tốt của các bậc tiền nhân.
Những khoản quỹ hỗ trợ người gặp khó
Thậm chí trước thời Đức Giám mục Dionysios, một số văn bản cổ nhất của Kitô giáo vào thế kỷ thứ nhất và thứ hai Trước Công nguyên (TCN) cho thấy chứng cứ về hoạt động thu thập nguồn lực kinh tế. Bên cạnh đó, những lá thư của thánh tông đồ Phaolô, viết vào thế kỷ thứ nhất, cũng nằm trong số những tài liệu cổ xưa nhất về đời sống Kitô hữu đời đầu.
 |
| Thánh Phaolô từng mời gọi quyên góp cho những tín hữu gặp khó khăn |
Nội dung các bức thư này thường xuyên thảo luận về những khoản viện trợ được thánh Phaolô và các tông đồ tổ chức quyên góp ở Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Số tiền này được gởi đến “các vị ở Jerusalem”, nhiều khả năng là một nhóm các tín hữu đời đầu theo Chúa Giêsu. Trong những bức thư của mình, thánh Phaolônói rằng mục đích của hoạt động cứu trợ là nhằm “nhớ đến người nghèo” ở Jerusalem. Theo các học giả, thánh Phaolô nhận được sự đóng góp từ nhiều thành phố và khu vực. Thông thường, hoạt động quyên góp được tổ chức và đóng góp tại địa phương.
Sách Công vụ Tông đồ vào thế kỷ thứ hai cũng ghi chép nhiều câu chuyện về các môn đồ của Chúa Giêsu ngay sau khi Người về trời. Theo một câu chuyện, các tín hữu đã tổ chức công xã ở Jerusalem, những thành viên gia nhập tự nguyện từ bỏ mọi quyền sở hữu tài sản và cùng chia sẻ mọi thứ. Tương tự, Thư tín Mục vụ, gồm tuyển tập các bức thư vào thế kỷ thứ hai, đề cập một quỹ cộng đồng trợ cấp các góa phụ, trên 60 tuổi và không nhận được sự bảo trợ từ gia đình.
Hai bức thư khác cũng vào thế kỷ thứ hai là Mục tử xứ Hermas và Hộ giáo Đầu tiên của thánh Justin Tử Đạo, một triết gia Kitô giáo, ghi nhận các tổ chức địa phương thu thập những đóng góp từ các thành viên để dùng cho những lợi ích chung của cộng đồng.
Văn chương vào thời này cũng phản ánh thực trạng cho thấy những tổ chức tương tự khá phổ biến ở các thành cổ. Thành viên của các tổ chức này đóng góp để tổ chức tang lễ, những bữa ăn cộng đồng và hoạt động khác.
 |
| Tàn tích ở Corinth cho thấy từng có trận dịch hạch vào thời xưa |
Khoản quyên góp cho Corinth
Đến cuối thế kỷ thứ hai, một mạng lưới các tổ chức Kitô hữu ở Rome bắt đầu chuyển hướng một số nguồn lực cho các nơi khác. Điều này bao gồm hành động giúp đỡ những Kitô hữu bị đưa đến các khu mỏ, hành vi có thể liên quan đến tình trạng bách hại các cộng đồng Kitô giáo đời đầu. Mạng lưới cũng cung cấp sự hỗ trợ tài chính cho những nhóm tín hữu trong cảnh nghèo túng ở các thành phố khác.
Sinh thời, Đức Giám mục Dionysios viết nhiều thư cho các cộng đoàn Kitô giáo ở phía đông Địa Trung Hải, đề cập nhiều nội dung liên quan đến thần học và tình trạng bách hại Kitô hữu. Những mảnh của các bức thư này được sử gia Eusebius (thế kỷ thứ 4) bảo tồn và ghi chép lại. Trong đó, một lá thư đề cập khoản hỗ trợ tài chính được thu thập tại Rome và chuyển đến Corinth.
 |
| Thư tín mục vụ |
Dấu tích khảo cổ học còn tồn tại đến ngày nay ở Corinth cho thấy, vào thời điểm đó có sự quan ngại về tình trạng sức khỏe cộng đồng ở thành phố này của Hy Lạp. Đây cũng là lần đầu tiên xuất hiện những ghi chép tôn vinh các bác sĩ. Giới nghiên cứu cho rằng có lẽ Corinth xảy ra nạn dịch hạch, hoặc thành phố bị suy sụp về kinh tế. Vì bất cứ lý do gì, khi ấy, điều chắc chắn là cộng đồng Kitô giáo tại đây lâm vào cảnh khốn khó.
Khi mạng lưới Kitô hữu ở Rome biết về tình hình khó khăn của Corinth, một nhà lãnh đạo địa phương tên Soter tổ chức hoạt động quyên góp và gởi tiền cho thành phố của Hy Lạp, theo Đức Giám mục Dionysios. Giáo sư Concannon nhận định hành động tương thân tương ái đã bắt nguồn từ đời đầu của Kitô giáo, và tiếp tục kéo dài đến ngày nay. Đây là bài học có giá trị trong bối cảnh thế giới đang đối mặt cuộc khủng hoảng đến từ dịch Covid-19 và tác động kinh tế do dịch bệnh kéo dài.
LING LANG
Bình luận