Hát thánh ca trong thánh Lễ

Việc hát thánh ca hoặc các phần tung hô trong thánh lễ có sự phân chia giữa ca đoàn và cộng đoàn không? Xin chỉ dẫn cụ thể. (Nguyễn Hồng Hà, TPHCM)

Trả lời của linh mục Giuse Phạm Đình Ái, dòng Thánh Thể:

Theo Huấn thị “Về âm nhạc trong Phụng vụ” số 19: “Ca đoàn hoặc Ban hát nhà nguyện, hoặc Nhóm ca viên có bổn phận phải hát đúng những phần dành riêng cho mình, tùy theo các loại bài hát, và giúp tín hữu tham gia tích cực vào việc ca hát”. Điều này có nghĩa công việc của ca đoàn không phải là độc quyền hát và công việc của cộng đoàn không phải là chỉ thụ động lắng nghe. Như vậy, một buổi cử hành phụng vụ Thánh Thể bao giờ cũng gồm cả ca đoàn hát lẫn cộng đoàn hát, để người ta có thể thấy rõ tính cách “Giáo hội” trong buổi cử hành. Khi thì ca xướng viên hoặc ca đoàn hát với cộng đoàn. Lúc thì chỉ riêng ca đoàn hát. Có những trường hợp thì toàn thể cộng đoàn hát và ca đoàn chỉ là một thành phần trong đó, như trong những phần tung hô thuộc Kinh nguyện Thánh Thể.

PHẦN DÀNH RIÊNG CHO CA ĐOÀN

Thật ra, không có bất kỳ tài liệu phụng vụ nào hướng dẫn một cách cụ thể và rõ ràng phần nào dành riêng cho ca đoàn hát. Tuy nhiên, từ việc xem xét bản chất của chính nghi thức cử hành, chúng ta có thể rút ra kết luận về trường hợp dành để ưu tiên cho một mình ca đoàn hát: Chuẩn bị Lễ vật. Tiêu điểm hàng đầu của phần chuẩn bị lễ vật cũng là tác động vào thị giác của những người tham dự phụng vụ, nghĩa là làm sao để mọi người có thể chăm chú nhìn vào hành động mang bánh và rượu lên bàn thờ, những lễ phẩm này sẽ trở thành Mình Máu Chúa Kitô (QCSL 73).

Với nghi thức chuẩn bị lễ vật, tiêu điểm là phần trình bày lễ phẩm bởi các thành viên của cộng đoàn (QCSL 73), nhằm chuẩn bị tâm hồn các tín hữu khi sắp bước vào Kinh nguyện Thánh Thể. Lúc này, chính mọi người cũng là của lễ đang được chuẩn bị. Có nhiều cách thức để mọi người dễ chăm chú vào phần trình bày lễ phẩm: a] Chủ tế và cộng đoàn sẽ đối đáp theo bản văn của Sách lễ; b] Chủ tế đọc thầm, dạo đàn phong cầm; c] Chủ tế đọc thầm, cộng đoàn thinh lặng hoàn toàn; d] Nếu cần hát bài chuẩn bị lễ vật xét như một “bài hát bổ sung”, tốt nhất, một bài thánh ca nhẹ nhàng sẽ do lĩnh xướng viên hay chỉ riêng ca đoàn hát mà thôi nhằm hỗ trợ cho việc suy niệm, đưa người tham dự vào hành động phụng vụ đang diễn ra hơn là lôi kéo sự chú tâm của người ta vào bài hát. Khi hát cộng đoàn, dân chúng khó có thể dõi theo tiêu điểm hàng đầu của nghi thức đang diễn ra lúc này.

PHẦN DÀNH CHO CỘNG ĐOÀN HAY CA ĐOÀN HÁT

1. Ca nhập lễ: a- cộng đoàn + ca xướng viên / ca đoàn; b- ca đoàn.

2. Kinh Thương xót: cộng đoàn + ca xướng viên / ca đoàn

3. Kinh Vinh danh: a- cộng đoàn; b- cộng đoàn + ca xướng viên; c- ca đoàn

4. Thánh vinh đáp ca: ca xướng viên / cộng đoàn

5. Halleluia: ca xướng viên / ca đoàn + cộng đoàn

6. Kinh Tin kính: cộng đoàn

7. Thánh, Thánh, Thánh (Sanctus): cộng đoàn

8. Tung hô tưởng niệm (Đây là Mầu Nhiệm Đức Tin): cộng đoàn

9. Amen long trọng [sau Vinh tụng ca kết thúc Kinh nguyện Thánh Thể]: cộng đoàn

10. Kinh Lạy Cha: cộng đoàn

11. Ca hiệp lễ: a- cộng đoàn; b- ca đoàn