Ðây là chủ đề của buổi hội luận do Tòa Tổng Giám mục TGP TPHCM tổ chức sáng ngày 23.5.2024, nhân kỷ niệm 9 năm ngày ban hành Thông điệp Laudato Si’ của Ðức Thánh Cha Phanxicô về việc chăm sóc và bảo vệ ngôi nhà chung là trái đất.
Đại diện các tôn giáo Cao Đài, Baha’i, Minh Lý đạo, Tin Lành, Phật giáo và Công giáo… đã gặp gỡ nhau tại Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận, cùng lắng nghe và chia sẻ mối quan tâm, thao thức chung về môi sinh.
Từ tham luận của hai diễn giả Công giáo về điện hạt nhân và đạo đức môi sinh
“Điện hạt nhân và tôn giáo ở Nhật Bản” là đề tài do nữ giáo sư người Nhật Yoshii Michiko trình bày. Sống ở Nhật Bản và từng trải qua thời điểm nước này có trận động đất lớn cùng cơn sóng thần khổng lồ, rồi các lò phản ứng tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima Daiichi bị nổ vào tháng 3.2011, diễn giả đã nói về vấn đề năng lượng hạt nhân, thái độ của các tôn giáo, đặc biệt là Giáo hội Công giáo sau thảm họa trên. Bà dẫn chứng cho thấy những mối nguy hiểm ảnh hưởng đến con người từ vật liệu phóng xạ rò rỉ, bởi vẫn chưa có công nghệ nào để khử độc chất thải hạt nhân từ các nhà máy… Theo giáo sư Michiko, ngay sau sự cố Fukushima, Giáo hội Công giáo tại Nhật Bản đã tích cực giúp đỡ người dân trong khu vực di tản. Và 8 tháng sau đó, Hội đồng Giám mục Nhật Bản kêu gọi đóng cửa tất cả các lò phản ứng hạt nhân. Đến năm 2012, khi Chính phủ lên kế hoạch mở lại hai lò phản ứng ở tỉnh Fukui, Ủy ban Công lý và Hòa Bình - trực thuộc HĐGM Nhật Bản - đã viết thư cho Thủ tướng, thỉnh cầu việc từ bỏ kế hoạch này và thay vào đó, thúc đẩy năng lượng tái tạo. Rồi năm 2016, các giám mục kêu gọi bãi bỏ hoàn toàn năng lượng hạt nhân… Không riêng gì Giáo hội Công giáo, giới Phật giáo ở Nhật Bản cũng phản đối năng lượng hạt nhân để bảo vệ tính mạng của người dân. “Các công ty ở Nhật Bản từng cố gắng xuất khẩu lò phản ứng hạt nhân sang các quốc gia khác, song vì nhiều lý do, các nước nằm trong kế hoạch này đã không nhập khẩu chúng. Tôi cảm thấy an tâm vì đất nước mình không xuất khẩu rủi ro của thảm họa này sang các nước khác!”, nữ diễn giả nói ở phần kết. Bà tin rằng, những nỗ lực của các tổ chức tôn giáo ở Nhật Bản đã góp phần quan trọng trong việc này.
Qua đề tài “Đạo đức môi sinh”, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm - Giám mục giáo phận Mỹ Tho, đề cập đến cách con người ứng xử với môi trường sống. Ngài diễn giải vắn tắt cái nhìn của Kitô giáo về trái đất, thiên nhiên, môi trường. Theo Kinh Thánh thì trái đất với vạn vật là công trình do Thiên Chúa tạo dựng. Trong việc tạo dựng này, con người có vị trí đặc biệt, được Thiên Chúa trao cho quản lý trái đất. Cũng theo giáo huấn của Công giáo thì tài nguyên của trái đất thuộc về tất cả mọi người. Đó là quà tặng của Thiên Chúa. Trên tinh thần ấy, mỗi người được mời gọi để trân trọng món quà này chứ không khai thác quá mức; và vun trồng thay vì hủy diệt; chia sẻ hơn là lạm dụng một cách ích kỷ cho riêng mình. Giữa con người và thiên nhiên có mối lệ thuộc vào nhau, mỗi cá nhân có thể rút ra từ thiên nhiên những gì cần thiết cho đời sống, nhưng đồng thời cũng phải có bổn phận gìn giữ, chăm sóc để nguồn tài nguyên không bị cạn kiệt. Diễn giả cũng nói thêm rằng, việc quan tâm tới nguồn tài nguyên chung, công ích… không chỉ là nhắm cho mình trong hiện tại, mà còn cho thế hệ sau này. Và như thế, việc để lại một thế giới như thế nào cho thế hệ tương lai, tùy thuộc vào cách ứng xử của con người với trái đất hôm nay. Theo Đức cha Khảm, việc bảo vệ thiên nhiên, trái đất… liên quan đến đạo đức, nếu mỗi người có thể vượt qua chủ nghĩa cá nhân, phát huy lối sống khác thì sẽ mang lại những thay đổi đáng kể trong xã hội… Ngài gởi gắm suy tư: “Làm sao chúng ta chăm sóc sa mạc nội tâm để lòng người bớt ích kỷ, kiêu căng, ham hố, thay vào đó là mở lòng ra nhiều hơn với tha nhân, với thiên nhiên, với vạn vật…”.
… Đến góc nhìn về chăm sóc môi sinh theo Cao Đài và Phật giáo
Đạo huynh Huệ Khải, đại diện tôn giáo Cao Đài đã chia sẻ những cách mà đạo Cao Đài có thể ảnh hưởng tới việc chăm sóc môi sinh. Trước hết, ông nói về việc định hình nền tảng đạo đức nội tại ở mỗi tín hữu. Theo đó, có thể tìm thấy không ít các nguyên tắc từ giáo lý Cao Đài hướng dẫn tín hữu chăm sóc môi sinh. Khi các nguyên tắc này được áp dụng nhuần nhuyễn, chúng sẽ trở thành nền tảng đạo đức, định hình trong mỗi người, nhờ đó họ biết ý thức và vui vẻ tự nguyện, sẵn lòng không làm hại môi sinh. Chẳng hạn, nhờ giữ giới không sát sanh và thực hành ăn chay, tín hữu Cao Đài không sát hại động vật, cũng không chăn nuôi gia súc, gia cầm lấy thịt hoặc kinh doanh để gây ra những hệ lụy như ô nhiễm nước, làm mất đa dạng sinh học… Như vậy, cũng là đã góp phần ý nghĩa vào việc bảo vệ môi trường sinh thái. Kế đến, diễn giả nhắc tới giáo dục như là một phương cách giúp các tín hữu xây dựng nhận thức về chăm sóc môi sinh. Giáo dục qua việc lồng ghép những chủ đề về môi sinh vào các bài thuyết giảng giáo lý hay khéo léo kết hợp với sinh hoạt giới trẻ để hướng dẫn thanh thiếu niên, như tổ chức sinh hoạt dã ngoại phối hợp với việc chăm sóc cây xanh, khai thông cống rãnh, dọn rác thải… Việc gắn kết tâm linh với thiên nhiên cũng được nhấn mạnh trong giáo lý Cao Đài. Theo đạo huynh Huệ Khải, quan điểm tâm linh này rất hữu ích vì có thể nuôi dưỡng lòng trân trọng sâu sắc của tín hữu đối với môi sinh, thúc đẩy họ biết bảo vệ để thể hiện lòng tôn kính đối với các tạo vật của Tạo hóa. Và vấn đề lựa chọn lối sống giản dị, chừng mực, giảm tiêu thụ, tiết kiệm năng lượng… cũng được diễn giả nhắc tới. Cuối cùng là chuyện hợp tác liên tôn để việc chăm sóc môi sinh được gia tăng hiệu quả ở quy mô lớn.
Ở đề tài “Thực hành không rác thải trong từng hơi thở chánh niệm”, ni sư Thích Nữ Hương Nhũ, đại diện Phật giáo, bàn đến việc tỉnh thức và thiền tập. Theo diễn giả, khi thực hành tỉnh thức, con người có ý thức về nơi chúng ta đang ở, những gì đang làm, không phản ứng gấp hay sớm bất mãn bởi những gì đang diễn ra xung quanh… Thiền tập giúp tâm được bình thản, trầm lặng và trong sáng. Ni sư mời gọi mọi người cùng thực hành sống tỉnh thức trong hiện tại với động cơ yêu thương: “Đây là nền tảng của mọi hành động, cũng như động cơ này sẽ giúp chúng ta đi mãi trên con đường thực hành vì lợi lạc mọi chúng sinh”. Tương tự như đạo huynh Huệ Khải, ni sư Thích Nữ Hương Nhũ cũng lưu ý đến lối sống tối giản, tiết kiệm, quan tâm sử dụng đồ vật tái chế… nhằm giảm thải rác ra môi trường; việc chay tịnh, không chăn nuôi gia súc để giết thịt giúp giảm khí thải nhà kính…
***
Hiện diện tại buổi hội luận có một đại biểu đặc biệt, đó là Đức ông Indunil Kodithuwakku - Thư ký Bộ Đối thoại Liên tôn của Tòa Thánh. Trong lời phát biểu cuối chương trình, Đức ông đã ghi nhận những điều tốt đẹp của cuộc gặp gỡ liên tôn, những nỗ lực chung tay của các tôn giáo trong việc chăm sóc môi sinh. Ngài cũng kỳ vọng sau buổi hội luận này, mọi người sẽ tiếp tục tìm những phương cách để cùng thúc đẩy và giải quyết những vấn đề về môi trường…
Bên lề chương trình, tại sảnh hội trường có triển lãm bộ tranh “23 nghệ nhân vun đắp môi sinh tâm linh” của họa sĩ Lê Hữu Nghiệm. Đây là những bức vẽ về các thánh, từng được trưng bày ở giáo xứ Đa Minh - Ba Chuông và Đồng Tiến. Từ 12 tranh ban đầu, tác giả đã phát triển thêm, tạo sự phong phú cho triển lãm lần này.
LIÊN GIANG
Bình luận