Hiệp hành hoàn vũ nói bằng trái tim

DẪN NHẬP

Nói bằng trái tim. Trái tim nối kết trái tim. Đó là một phương châm mục vụ, tôi thường áp dụng trong truyền thông và thuyết giảng. Trước hết, tôi “Nhìn cử tọa, và gởi trái tim của mình tới trái tim của người nghe”. Tôi ước nguyện: “Nói với trái tim” và những người đối diện: “Nghe bằng trái tim”. Điều này, phù hợp với nhận định nổi tiếng: “Để nói tốt, chỉ cần yêu nhiều là đủ^[1]”. Nói và nghe bằng trái tim sẽ chất vấn thời đại chúng ta cách triệt để, vốn dễ đi đến sự dửng dưng và phẫn nộ, thậm chí đôi khi dựa trên cơ sở thông tin sai lệch, bóp méo và công cụ hóa sự thật^[2]. Sau đây, tôi xin chia sẻ mục vụ: Hiệp hành hoàn vũ nói bằng trái tim.

NHẬN THỨC

Trước hết, chúng ta nghe Chúa Giêsu cảnh báo: “Xem quả thì biết cây”^[3]. “Người tốt thì lấy ra cái tốt từ kho tàng tốt của lòng mình; kẻ xấu thì lấy ra cái xấu từ kho tàng xấu. “Vì lòng có đầy, miệng mới nói ra”^[4]. Nói sự thật từ cõi lòng, trong tình bác ái^[5]; nói sự thật trong tình yêu^[6]. Vì “Niềm tin đến từ nghe”^[7]. Nghe bằng con tim. Do đó, để có thể truyền thôngtheo sự thật trong tình bác ái, chúng ta phải thanh luyện tâm hồn. Và chỉ khi lắng nghe và nói bằng một tâm hồn trong sáng thì chúng ta mới có thể nhìn thấy xa hơn những vẻ bề ngoài và vượt qua tiếng ồn không rõ ràng để có thể giúp chúng ta phân định được sự phức tạp của thế giới chúng ta đang sống. Và như thế, truyền thông xã hội có thể được dùng để cổ võ việc trau dồi văn hóa và củng cố nước Thiên Chúa^[8].

Mọi người đều có quyền truyền thông

Giáo hội có nhiệm vụ dùng những phương tiện truyền thông và dạy người ta sử dụng đúng đắn các phương tiện này. Bổn phận của mọi thành phần xã hội là dùng những phương tiện truyền thông để tạo những dư luận ngay chính. Phải huấn luyện linh mục, tu sĩ, giáo dân biết sử dụng các phương tiện truyền thông. Huấn luyện người trẻ biết sử dụng truyền thông đúng đắn các phương tiện này^[9].

Là “một trái tim biết nhìn”^[10]. Nhìn, suy nghĩ bằng tình yêu cả tâm cả trí. Hơn nữa, “Hòa bình đích thực chỉ có thể được xây dựng trong sự tin tưởng lẫn nhau”^[11]. Với tư cách Kitô hữu, chúng ta biết rằng thực sự nhờ hoán cải tâm hồn mà số phận của hòa bình được định đoạt, bởi vì chiến tranh đến từ bên trong tâm hồn con người. Từ tâm hồn tuôn ra những lời nói đúng đắn và xây dựng một nền văn minh tốt hơn nền văn minh mà chúng ta đã nhận được. Đó là nỗ lực đòi hỏi nơi mỗi người chúng ta, nhưng đặc biệt đòi hỏi ý thức trách nhiệm từ phía các chuyên gia truyền thông, để họ thựcthi nghề nghiệp của mình như một sứ mạng.

Nói bằng trái tim trong tiến trình hiệp hành

Giáo hội hiệp hành hoàn vũ: Cần lắng nghe và lắng nghe nhau, lắng nghe Chúa Thánh Thần. Đó là món quà quý giá nhất và quảng đại nhất mà chúng ta có thể trao cho nhau. Từ việc lắng nghe không định kiến, chăm chú và sẵn sàng, nảy sinh một “phát ngôn” theo phong cách của Thiên Chúa, được nuôi dưỡng bằng sự gần gũi, trắc ẩn và dịu dàng. Đức Thánh Cha Phanxicô: “Tôi ước mơ về một nền truyền thông của Giáo hội biết để cho Chúa Thánh Thần hướng dẫn, dịu dàng và đồng thời có tính ngôn sứ, biết tìm ra những hình thức và phương thức mới cho việc loan báo kỳ diệu mà nó được mời gọi thực hiện trong thiên niên kỷ thứ ba. Một nền truyền thông đặt mối tương quan với Thiên Chúa và tha nhân, đặc biệt những người thiếu thốn nhất ở trung tâm, và biết thắp lên ngọn lửa đức tin hơn là gìn giữ đống tro tàn của một căn tính tự quy chiếu. Một nền truyền thông mà những nền tảng của nó là lòng khiêm tốn lắng nghe và lòng can đảm nói ngay nói thẳng (parresia), vốn không bao giờ tách rời sự thật khỏi bác ái”^[12].

ĐÀO LUYỆN

Nghệ thuật ngôn từ

Trong tác phẩm “Nói với nhau sự thật”^[13], tác giả đề cập tới đối thoại như một nghệ thuật biết phải nói gì, nói thế nào tốt nhất.

Trước hết, nói gì? Theo ông, “Hãy nói những gì mình muốn nói với tình yêu và trong tinh thần trách nhiệm”. Như lời Thánh Phaolô: “Bởi thế, một khi đã cởi bỏ sự gian dối, mỗi người trong anh em hãy nói sự thật với người lân cận, vì chúng ta là phần thân thể của nhau”^[14].Tuy nhiên, sự thật thường hay mất lòng, nó dễ gây đau đớn, bất bình. Nhưng dẫu sao, “Thà mất lòng trước mà được lòng sau”; “Người công chính bước đi trong sự thật, con cháu họ được chúc phúc”^[15].

Thứ đến, nói thế nào? Hãy nói sự thật bằng tình yêu chân thành trong hoàn cảnh và theo nhu cầu thiết thực. Như Chúa Giêsu, Ngài cũng đã diễn tả trực tiếp yêu cầu: “Hãy theo Ta và Ta sẽ làm cho các con trở nên kẻ đánh cá người”^[16]. Và: “Ta muốn, hãy nên sạch”^[17]. Ngài cũng thẳng thắn xin: “Hãy cho Ta uống”^[18].

Thanh luyện trái tim

Chúa Giêsu Phục Sinh trên đường về Emmaus, nói với hai môn đệ bằng trái tim, đồng hành cách trân trọng trên con đường đau khổ của họ, yêu thương mở tâm trí họ để hiểu ý nghĩa sâu xa hơn về những gì đã xảy ra. Và phải “Lấy tình yêu bao bọc sự thật” và phải “theo sự thật, trong tình bác ái”^[19]. Kinh nghiệm của thánh Phaolô cho thấy: “Hiểu biết làm kiêu căng, nhưng tình yêu cảm hóa”^[20].

Tắt một lời, thiếu bác ái, tất cả đều làm lời nói của chúng ta trở nên không chân thật, vì tình yêu là quyền lực cao cả nhất. Tình yêu có thể phá vỡ ổ khóa tội lỗi, mạnh hơn sự chết và có thể chiến thắng sự dữ. Truyền thông phải là sự phản ảnh của tâm hồn, là bề mặt hữu hình của một cốt lõi tình yêu vô hình trước mắt.

Ngày nay, phương thức Chầu Thánh Thể trong thinh lặng: “Tâm kề Tâm” và “Tâm chuyển Tâm”, với lời nguyện tắt: “Xin Chúa Giêsu giúp chúng con nói lên sự thật trong tình bác ái^[21], và “Xin uốn lòng chúng con nên giống trái tim Chúa”^[22], là phương cách giúp mỗi người thanh luyện con tim.

KẾT LUẬN

Qua Tông thư “Totum amoris est” của Đức Phanxicô, kỷ niệm 400 năm sau cái chết của thánh Phanxicô Salê và kỷ niệm 100 năm (1923-2023) Đức Piô XI tuyên bố ngài là bổn mạng của các nhà báo Công giáo với Thông điệp “Rerum omnium perturbationem”, người ta có thể nói về thánh Phanxicô Salê rằng “ăn nói dịu dàng thì tăng thêm bạn hữu, phát biểu dễ thương thì tăng thêm lời thân ái”. Một trong những tuyên bố nổi tiếng nhất của ngài: “Trái tim nói với trái tim”, đã truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ tín hữu, như thánh John Henry Newman đã biến thành khẩu hiệu của mình: “Để nói tốt, chỉ cần yêu nhiều là đủ”.

Lm Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min)