Khi các tôn giáo cùng hướng tới việc phát triển con người

Một buổi hội ngộ liên tôn ấm áp với chủ đề “Phát triển toàn diện con người” đã diễn ra tại Trung tâm Mục vụ TGP TPHCM vào chiều ngày 27.10.2023.

Đây là buổi gặp gỡ lần thứ 13 do Ban Mục vụ Đối thoại liên tôn Tổng Giáo phận tổ chức, quy tụ nhiều chức sắc, đạo hữu đến từ 10 tôn giáo. Dù trời Sài Gòn đổ mưa trước giờ họp mặt nhưng vẫn không ngăn được sự hiện diện đông đủ các thành phần. Người tham dự ngồi kín hội trường, có thể dễ nhận ra một số tôn giáo qua những sắc áo, trang phục đặc trưng. Đức cha Giuse Nguyễn Năng - Tổng Giám mục TGP TPHCM và Đức cha Giuse Châu Ngọc Tri - Đặc trách Văn phòng Mục vụ đối thoại đại kết và liên tôn (trực thuộc HĐGMVN) cùng có mặt để chia sẻ, hiệp thông với mọi người. Trong buổi hội ngộ, đại diện 4 tôn giáo Baha’i, Cao Đài, Công giáo, Phật giáo đã lần lượt trình bày đề tài “Phát triển con người toàn diện” theo quan điểm, giáo lý của tôn giáo mình; đan xen là các tiết mục văn nghệ do các nhóm ca, ca đoàn Công giáo thể hiện.

Tham dự viên ngồi kín hội trường - ảnh: LG

Chú trọng giáo dục tâm linh

Ông Nguyễn Văn Trường thuộc Ban đối thoại tôn giáo Baha’i đề cập đến vấn đề giáo dục như một mối quan tâm lớn của người Baha’i, đặc biệt là với thiếu nhi, thiếu niên. Việc giáo dục tri thức lẫn đạo đức tâm linh được thực hiện ngay từ khi còn ấu thơ vì ở lứa tuổi này, trẻ em dễ hấp thụ các tính hạnh của đời sống cũng như các thánh ngôn, từ đó được nuôi dưỡng tâm hồn, trở thành những con người có lòng vị tha, sống trong thuận thảo, hòa hợp, yêu thương và sống theo lý tưởng, không chỉ phát triển bản thân mà còn quan tâm, phụng sự cho người khác. Nói về giáo dục để phát triển con người toàn diện theo quan điểm của tôn giáo Baha’i, vị đại diện tôn giáo này nhấn mạnh: “Con người hoàn thiện thì phải phát triển cả 3 mặt vật chất - nhân bản - tâm linh, tuy nhiên, phần giáo dục tâm linh là quan trọng nhất vì qua học giáo lý, chúng ta nhận biết bản chất của con người là thuộc linh, trong khi các thứ khác là tạm bợ và sẽ mất đi, nhưng linh hồn thì vĩnh viễn. Khi hiểu về đời sống tinh thần, sẽ có sự thức ngộ, dẫn đến sức mạnh để bản thân mỗi người có thể phát triển hai phần còn lại là thân xác và trí tuệ, được dễ dàng hơn”.

Lễ sanh Bùi Ngọc Chinh đến từ Hội Thánh Truyền giáo Cao Đài thì phân tích việc phát triển con người toàn diện theo giáo lý Cao Đài là phát triển cả hai mặt thế đạo và thiên đạo. Thế đạo tức là phần thân, thể xác, trí não, còn thiên đạo là phần tâm linh. Ở mặt thế đạo, đạo hữu được bồi dưỡng để trở thành con người đúng nghĩa trong trần thế này, vừa mưu sinh cho gia đình; nhưng cũng vừa phải mang toàn năng toàn lực phụng sự cho sự tiến bộ của tha nhân đồng loại. Còn mặt thiên đạo thì con người cần được phát triển, nuôi dưỡng bên trong, tức phần tâm - linh hồn, đây mới là mục đích chính. Việc tu thân ở phần thế đạo và việc tu tâm ở thiên đạo là hai việc song hành tương hỗ cùng nhau. Để thực hiện được việc này, phải có phương cách phù hợp trong hoàn cảnh xã hội hiện tại. Phương pháp ấy đạo Cao Đài gọi là pháp môn Tam Công, đây cũng chính là phương cách phát triển con người toàn diện theo giáo lý Cao Đài. Lễ sanh Bùi Ngọc Chinh lý giải: “Tam công là công phu, công trình và công quả. Theo đó, công phu là tu dưỡng tâm thân cho trong sạch, nhẹ nhàng; công quả là lo lập công bồi đức, bố thí, cúng dường, giúp cho người bớt khổ; công trình là xả thân hành đạo, bền bỉ thực hiện “công phu”, “công quả” liên tục, không bỏ ngang nửa chừng… Tam công không thể tách rời riêng biệt mà có mối liên hệ tác động lẫn nhau, chúng ta phải thực hiện một cách đồng bộ mới đạt kết quả trọn vẹn”.

Đức cha Giuse Châu Ngọc Tri trò chuyện với các vị đại diện tôn giáo bạn - ảnh: LG

Hướng đến hạnh phúc đích thực

Đại diện Công giáo, linh mục Giuse Nguyễn Trọng Viễn (dòng Đa Minh) trình bày về nền tảng, bản chất của Kitô giáo - đạo của yêu thương - từ đó ngài nêu lên những chiều kích căn bản trong việc phát triển con người toàn diện. Trước hết là tôn trọng phẩm giá, xây dựng một thế giới mà mọi người được tôn trọng, dù là những người “bé mọn”, tầm thường hay tội lỗi nhất… Kế đến, là việc giáo dục giá trị nhân bản đích thực, nghĩa là trang bị cho tâm hồn những giá trị chân thật. Vì thế, cần có một nền giáo dục đúng đắn từ trong gia đình, trong học đường và trong mọi sinh hoạt văn hóa của toàn xã hội. “Tương quan mở” cũng là điều được cha Giuse nhắc đến, tương quan này được khởi đi từ những gặp gỡ đời thường nhưng không dừng lại ở đó mà luôn sẵn sàng để dấn thân sâu hơn, trọn vẹn hơn nữa. Và điều cuối cùng, linh mục diễn giả nói về “chỉ số” hạnh phúc. Ngài cho rằng mọi người đều có kinh nghiệm về một niềm khao khát được hạnh phúc trọn vẹn vượt trên sự sung túc của cuộc sống vật chất hoặc niềm vui đóng khung trong cuộc sống trần thế. Kitô giáo góp phần cho con người được “sung sướng” hơn, nhưng vẫn xác tín rằng hạnh phúc đích thực xuất phát từ việc thỏa lòng trong khát vọng yêu thương và tình yêu thỏa lòng ấy chỉ tròn đầy trong vương quốc của Chúa. Khát vọng được sống tròn đầy trong tình yêu giúp mỗi người vẫn nếm cảm hạnh phúc trong cuộc sống hiện tại, ngay trong hoàn cảnh còn cực nhọc…

Bàn về phát triển con người toàn diện theo nhà Phật, sư cô Thích Nữ Minh Hoa (giảng viên Học viện Phật giáo Việt Nam) sau những dẫn giải, đã cho thấy những điểm nổi bật của giáo lý Phật giáo, đó là dạy tha nhân nền tảng đạo đức để trở thành một con người cá nhân hoàn thiện và một con người xã hội hướng thượng. Lấy trí tuệ làm mục tiêu, Phật giáo giúp con người nhận diện khổ đau, chỉ rõ nguyên nhân của nỗi thống khổ ấy; đồng thời chỉ ra phương pháp đoạn trừ những nỗi khổ và đạt được trí tuệ giải thoát, hạnh phúc chân thật. Giáo lý Phật giáo còn giúp con người có cái nhìn đúng đắn về thế giới xung quanh, thấy rõ mối tương quan, tương duyên giữa mình và vạn vật. Từ nhận thức đúng đắn đi đến thái độ và hành vi hợp với đạo lý, đem lại kết quả thiết thực trong hiện tại cũng như tương lai. Sư cô đúc kết: “Như vậy, phát triển con người toàn diện là xây dựng để có những con người cá nhân có nhân cách và con người xã hội chuẩn mực. Người đó có cái nhìn đúng đắn với tư duy, nhận thức tích cực, hướng thượng; có lời nói chân thật, thương yêu, làm vơi đi nỗi thống khổ của người khác; có đời sống và việc làm chân chánh… Người đó không những hoàn thiện nhân cách cá nhân mà ngay trong nội tâm phải dẹp bỏ những tham sân si, những vọng chấp, hướng đến chánh trí giải thoát và đạt được sự an lạc, tự do thật sự. Đó mới chính là một con người toàn diện, người luôn tỉnh thức và không còn những vọng chấp, khổ đau”.

Cùng cầu nguyện cho bình an của nhân loại - ảnh: LG

Nét đẹp khi các tôn giáo chung tay phát triển con người

Hiện diện trong buổi hội ngộ, Đức Tổng Giám mục Giuse Nguyễn Năng cảm nhận được nguồn năng lượng tích cực khi các tôn giáo cùng ngồi lại, chia sẻ với nhau, cùng bắt tay và có chung mối đồng cảm. Ngài cho rằng như vậy “đã là vĩ đại rồi”. Đức Tổng Giuse ấn tượng khi ngồi gần một thượng tọa và được nghe thượng tọa kể mỗi năm làm được một cái cầu, có chiếc cầu làm ngay trước nhà thờ Công giáo. “Đạo Phật đi làm cái cầu ở miền Tây sông nước cho một nhà thờ Công giáo. Đây là nét đẹp. Nét đẹp thì không phải có tiền mà làm được…”, vị chủ chăn Tổng Giáo phận nói trong niềm vui. Ngài vui vì thấy các tôn giáo cùng gặp gỡ, liên đới cộng tác với nhau, cổ võ lòng nhân ái bao dung, hướng tới mục tiêu chung.

Dù mỗi tôn giáo có cái nhìn riêng về sự phát triển con người nhưng qua những bài thuyết trình, vẫn nổi lên những điểm chung trong mối quan tâm. Linh mục Phanxicô Xaviê Bảo Lộc - Trưởng ban Mục vụ đối thoại liên tôn TGP TPHCM nhận định buổi gặp gỡ như một sự hiệp hành, và hy vọng điều này mang lại bình an, thanh tâm cho mọi người.

Là một tham dự viên lần đầu đến với buổi họp mặt liên tôn, đạo tỷ Nguyễn Thị Phượng thuộc Hội Thánh Truyền giáo Cao Đài cảm nhận được sự gần gũi khi được nghe bài chia sẻ của Lễ sanh Bùi Ngọc Chinh, đại diện tôn giáo mình. Lâu nay, đạo tỷ Phượng cũng đã hướng và thực hành theo những điều như trong bài thuyết trình, bây giờ lại thấy mình cần cố gắng hơn để hoàn thiện bản thân. Còn đạo hữu Thư Yên thuộc Minh Lý đạo thì cho biết cảm giác ấm lòng và điều đọng lại sau cuộc hội ngộ: “Buổi gặp gỡ các tôn giáo như vậy ý nghĩa lắm, nhất là khi nghe các vị đại diện trình bày đề tài, mỗi đạo mỗi ý, tuy có khác nhau trong cách diễn đạt nhưng chung quy vẫn đọng lại một nét đẹp là cùng nhau hướng tới sự phát triển toàn diện con người, mỗi người tham dự qua đây có lẽ cũng ý thức hơn để phát triển bản thân mình, góp phần vào sự phát triển chung”.

Buổi hội ngộ liên tôn năm nay diễn ra vào dịp kỷ niệm 80 năm ngày mất của bác sĩ Alexandre Yersin, nên chương trình cũng dành ít phút để nhắc đến vị danh nhân người Pháp đã có nhiều cống hiến cho Việt Nam.

Trước khi ra về, tham dự viên đã có những phút giây lắng lòng, cùng hiệp thông với đại diện các tôn giáo trong lời cầu nguyện cho sự bình an của nhân loại.

LIÊN GIANG