Lễ Tro

Xin cho biết Lễ Tro có từ khi nào và có phải là lễ buộc?

(Bạn đọc Mỹ Uyên, TPHCM)

Trả lời của linh mục Giuse Vũ Đức Thiện, giáo phận Long Xuyên

Lễ Tro đánh dấu thời điểm Mùa Chay Thánh, bắt đầu hành trình 40 ngày ăn năn, thống hối một cách đặc biệt để kỷ niệm cuộc Phục Sinh của Đức Kitô. Lễ này có nguồn gốc từ tên gọi của nó, vì sau bài giảng có nghi thức làm phép tro được đốt từ cành lá dừa của Chúa nhật Lễ Lá năm trước; ngày này khắp nơi ăn chay. (x. Quy luật tổng quát phụng vụ, số 28 và 29). Tro đã được làm phép sẽ được rắc lên đầu hay xức trên trán các tín hữu theo dấu Thánh Giá và nói: “Hãy nhớ mình là bụi tro và sẽ trở về bụi tro” (x. St 3,19) hay “Hãy sám hối và tin vào Tin Mừng” (Mc 1,15). Lời Kinh Thánh này nhắc nhở tín hữu ý thức về thân phận con người.

Việc thực hành Mùa Chay đã có từ những thế kỷ đầu của Kitô giáo. Trong suốt thời kỳ Giáo hội sơ khai, tro được dùng với các ý nghĩa biểu tượng của nó, như rắc lên đầu những người bị buộc phải thú tội và sám hối công khai. Trong cuốn De Poenitentia (về sự sám hối), Tertullian (khoảng năm 160-220) quy định người sám hối phải “sống u buồn sầu thảm trong sự thô ráp của áo vải nhặm và tro bụi dơ dáy”. Vào khoảng thế kỷ thứ VIII, tro được các đan sĩ dùng để chỉ mối liên hệ sự chết và sự khiêm nhường thống hối trước mặt Chúa. Vì thế tại một số nơi, các đan sĩ, tu sĩ có thói quen nằm trên đống tro với chiếc áo nhậm để chết. Thánh Martino thành Tours nói rằng: “Không gì xứng hợp hơn cho một tu sĩ là việc nằm chết trên đống tro bụi”. Các vị này lấy tro đã được làm phép trong ngày Thứ Tư Lễ Tro, rồi vẽ hình thánh giá trên đất, trải thêm áo nhặm để nằm trên đó khi hấp hối. Vào năm 1091, Công đồng Benevento (Nam Italia) đã truyền cử hành nghi lễ bỏ tro cho tất cả các nơi trong Giáo hội. Tro này lấy từ những cành lá đã được làm phép trong ngày Chúa nhật Lễ Lá năm trước để lại. Trước Công đồng chung Vatican II, lễ nghi làm phép tro và bỏ tro được cử hành trước thánh lễ. Vào năm 1970, khi công bố Sách Lễ Rôma được tu chính, lễ nghi này được cử hành sau phần phụng vụ Lời Chúa.

Thứ Tư Lễ Tro không phải là ngày lễ buộc

Thứ Tư Lễ Tro được hầu hết mọi người trong Giáo hội Công giáo biết đến, vì đó là ngày khởi đầu của Mùa Chay, đây cũng là ngày mà có rất nhiều người Công giáo tham dự thánh lễ. Tuy nhiên, Thứ Tư Lễ Tro lại không phải là ngày lễ bắt buộc. Tại sao vậy? Lý do là vì Thứ Tư Lễ Tro là ngày ăn chay, trái ngược với ngày lễ hội (ngày của sự ăn mừng và bữa tiệc). Một ngày lễ buộc được coi là giống như Chúa nhật, “một lễ Phục Sinh khác”, khi chúng ta nghỉ ngơi và vui mừng về sự Phục Sinh của Chúa Giêsu. Ngày Thứ Tư Lễ Tro không phải là ngày lễ buộc vì đây là ngày sám hối để nhắc nhở bản thân về toàn bộ mục đích của Mùa Chay, rằng chúng ta là bụi đất và sẽ trở về bụi đất. Như vậy, Thứ Tư Lễ Tro là ngày lễ của lời mời gọi. Giáo hội vẫn khuyến khích tất cả người Công Giáo tham dự thánh lễ Thứ Tư Lễ Tro, xức tro và ăn chay, kiêng thịt, cũng như làm những việc bác ái, đạo đức khác dâng lên Thiên Chúa, để chuẩn bị tâm hồn cho lễ Phục Sinh.