Loan báo và sống Lời Chúa

Qua Tông thư dưới dạng Tự sắc “Aperuit illis” (Người mở trí cho các ông), công bố ngày 30.9.2019, để kỷ niệm 1600 năm ngày qua đời của thánh Hierônimô, Đức Thánh Cha Phanxicô đã thiết lập Chúa nhật Lời Chúa được cử hành vào Chúa nhật 3 thường niên hằng năm. Mục đích là nhằm giúp toàn thể Giáo hội tái khám phá tầm quan trọng của Lời Chúa trong Phụng vụ cũng như trong đời sống. Giáo hội cũng đang cử hành tuần cầu nguyện cho các Kitô hữu hiệp nhất, từ ngày 18-25.1. Các giáo hội Công giáo, Chính Thống giáo, Tin Lành hay Kháng Cách giáo và Anh giáo đều tập trung vào việc loan báo và sống Lời Chúa.

1. Thái độ đối với Lời Chúa

Hiện nay các Giáo hội Kitô đều có chung nhận định rằng các tín hữu đang sa sút lòng đạo đối với Lời Chúa trong Phụng vụ cũng như trong đời sống hằng ngày. Tình trạng này do nhiều nguyên nhân: bắt nguồn từ nội tâm người tín hữu cũng như do các hoàn cảnh xã hội và môi trường bên ngoài.

Thật vậy, tín hữu ngày nay không còn phải là những nông dân hay thợ thủ công như cách đây vài thế kỷ. Thời đó, họ có đời sống rất ổn định, lao động theo mùa, nên dễ tập trung cho việc sáng lễ chiều kinh và Lời Chúa cũng dễ đi vào lòng người để suy niệm và sống mỗi ngày.

Trái lại, ngày nay đa số tín hữu sống trong các đô thị hay thành phố lớn, tâm trí lúc nào cũng căng thẳng với việc học hành và lao động cho đến tận đêm khuya. Sau giờ làm việc, ai cũng muốn theo dõi thời sự, nghỉ ngơi, giải trí bằng những phương tiện truyền thông hiện đại như báo chí, truyền thanh, truyền hình, điện thoại, mạng internet. Không ít người thậm chí chẳng còn giờ nghĩ đến Chúa vài ba phút trong ngày sống hoặc đọc vài ba kinh trước khi ngủ đêm.

Vào dịp nghỉ cuối tuần như thứ Bảy, Chúa nhật, nhiều người thường có chương trình đi mua sắm thực phẩm, đồ dùng cho suốt tuần; hoặc đi xa để du lịch, gặp gỡ người thân, bạn bè. Nếu có phải đi dự lễ theo đúng luật thì chỉ mong sao cho thánh lễ gọn gàng, nhanh chóng, đúng giờ để kịp làm các việc khác. Họ cảm thấy khó chịu khi bài giảng lễ nào kéo dài trên 15 phút. Ca đoàn nào hát lâu hơn ít phút là họ bực bội… Chúa là chủ của thời gian và sự sống, nhưng tín hữu lại keo kiệt, tiếc rẻ với Ngài từng phút dự lễ, nguyện cầu.

Trước những thái độ xem thường Lời Chúa như vậy, nhiều linh mục chiều theo giáo dân, chẳng còn động lực để dọn bài giảng cho phù hợp với đời sống đức tin và hoàn cảnh xã hội, mà chỉ lấy những bài giảng dọn sẵn trên mạng truyền thông. Ca đoàn cũng chẳng còn hứng thú để hát hay và hát đúng theo Lời Chúa của từng ngày lễ. Nhiều tín hữu hình như cảm thấy buổi lễ Chúa nhật như một gánh nặng bất đắc dĩ phải mang, để không phạm tội mất lòng Chúa, không còn cảm thấy vui vẻ, hãnh diện, thích thú dự lễ để được gặp Chúa và gặp nhau như thời xa xưa. Nhiều người trẻ không chấp nhận như vậy nên đã bỏ lễ ngày Chúa nhật.

Nhiều tín hữu không còn nhận ra bàn tiệc Lời Chúa trong thánh lễ với những bài Thánh Kinh, với phần đáp ca và Allêluia, với bài giảng và lời cầu nguyện chung là một toàn thể tổng hợp. Nhờ đó ta nghe được tiếng Chúa và đáp lại lời Ngài để được dạy dỗ, trở thành những người con khôn ngoan, quyền năng và thánh thiện của Chúa.

2. Sống và loan báo Lời Chúa như thế nào?

Bộ Phụng tự và Kỷ luật các Bí tích gởi một bản thông tư về Chúa Nhật Lời Chúa, ngày 17.12.2020, gồm 10 điều nhắc nhở, giúp tín hữu ý thức về tầm quan trọng để sống và loan báo Lời Chúa.

- Trước hết, Đức Thánh Cha Phanxicô nhắc nhở rằng: “Chúng ta là một dân duy nhất bước đi trong lịch sử, ghi dấu bằng sự hiện diện của Thiên Chúa ở giữa chúng ta, Đấng nói với chúng ta và nuôi dưỡng chúng ta. Ngày dành riêng cho Sách Thánh không muốn chỉ là “mỗi năm một lần”, nhưng là một biến cố cho suốt cả năm. Cần phải trở nên quen thuộc và thân mật với Thánh Kinh và với Chúa Kitô Phục Sinh, Đấng không ngừng chia sẻ Lời mình và bẻ Bánh trong cộng đồng tín hữu. Vì thế, chúng ta phải luôn tin tưởng vào Thánh Kinh, nếu không thì trái tim vẫn còn giá lạnh và đôi mắt vẫn còn đóng kín, như dấu hiệu của nhiều dạng thức mù lòa”.

- Các bài đọc Thánh Kinh, nhất là bài Tin Mừng, là phần Chúa ngỏ lời với chúng ta, mời gọi ta chăm chú lắng nghe. Nhiều người đi dự lễ trễ, bỏ mất 1, 2 bài Thánh Kinh làm cho tổng hợp ngày lễ bị đứt đoạn. Tốt hơn nên đến sớm trước thánh lễ vài phút để chuẩn bị tâm hồn hay đọc các bản văn đó trước ở nhà để được Chúa soi sáng, dạy bảo thêm.

- Các phần đáp ca, Alleluia, lời nguyện tín hữu và cả bài giảng là phần đáp lời của con người với Chúa. Ta đừng nên thụ động, ngồi yên nghe ca đoàn hát, nhưng tích cực tham dự. Ca đoàn cũng nên sửa đổi cách chọn bài hát của mình để tất cả cộng đồng có thể hát chung, thay vì tìm bài hát mới lạ để biểu diễn.

- Bài giảng là phần đặc biệt để hiểu Lời Chúa và áp dụng vào đời sống thực tế trong tuần. Nhưng đừng quên rằng chỉ có Chúa Thánh thần, Đấng mạc khải cho các tác giả viết nên Thánh Kinh, mới ban ơn cho ta hiểu được và sống Lời Chúa cho đúng đắn. Vì thế ta cần cầu nguyện với Ngài.

- Điểm quan trọng nhất được Đức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI và Phanxicô nhắc đến nhiều lần: “Lời Chúa không phải là những chữ viết trong cuốn Thánh Kinh, những câu nói thuộc lòng trong sách Tin Mừng, nhưng là một con người sống động. Đó là Đức Giêsu Kitô, Ngôi Lời Thiên Chúa làm người” (x. Bản Đề cương Thượng Hội đồng Giám mục 2012 “Tân Phúc Âm hóa để thông truyền đức tin”, số 11). Đây chính là điểm mà các Giáo hội Chúa Kitô cần phải suy nghĩ để đạt được sự hợp nhất với nhau.

Người đang ở giữa chúng ta và ở trong chúng ta. Người mới là Đấng ta cần tìm hiểu, gặp gỡ, yêu thương và kết hợp thành một thì bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc Thánh Thể trong mỗi thánh lễ mới phát huy hết hiệu quả. Qua đó, Người mới chuyển thông cho ta tình yêu, niềm vui, sự khôn ngoan, quyền năng và sự sống diệu kỳ của chính Thiên Chúa, để ta cũng trở thành Lời sống động của Chúa cho mọi người.

Chúa Giêsu đã đến rao giảng Tin Mừng của Thiên Chúa, và kêu gọi mỗi người trở thành môn đệ của Người, như đã kêu gọi các tông đồ đầu tiên để chinh phục nhân loại: “Các bạn hãy đi theo tôi, tôi sẽ làm cho anh chị em trở thành những kẻ lưới người như lưới cá”.

Vậy ta có dám bước theo Chúa Giêsu trên con đường sự thật và sự sống, như bao Kitô hữu trên toàn thế giới, để đem lại hòa bình và hạnh phúc cho nhân loại đang xung đột hiện nay không?

Linh mục Antôn Nguyễn Ngọc Sơn