Một chuyến đi liên tôn của khóa học liên tôn - KỲ 1: TỪ NHÀ THỜ HUYỆN SỸ...

1.

Học viện Mục vụ Tổng Giáo phận TPHCM mở khóa học “Tìm hiểu Công giáo và Cao Ðài”, khai giảng sáng Thứ Bảy 09-01-2021.⁽¹⁾ Theo chương trình toàn khóa (16 buổi) thì buổi học 15 dành cho lớp đến viếng nhà thờ Huyện Sỹ và thánh thất Từ Vân. Thế là sáng Thứ Bảy 15.5, các giảng viên và học viên tự túc phương tiện đi lại, đã lần lượt đến nhà thờ Huyện Sỹ (số 1, đường Tôn Thất Tùng, phường Phạm Ngũ Lão, Quận Nhứt). Nhà thờ này vốn là “láng giềng gần” của Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Ðại Ðạo (số 171B, đường Cống Quỳnh, phường Nguyễn Cư Trinh, Quận Nhứt); tuy nhiên các học viên là tín đồ Cao Ðài và cũng là nhân viên Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý chỉ mới bước chân qua cổng nhà thờ lần đầu tiên.

Buổi thăm viếng bắt đầu từ 8:30 giờ sáng. Lúc 8:00 giờ chúng tôi dắt xe vào sân giáo đường, cứ ngỡ mình tới sớm hơn cả. Ngờ đâu một đạo tỷ Cao Ðài lớn tuổi vì nhà xa, đi xe buýt, tánh cẩn thận sợ trễ nên đã tới trước chúng tôi cả nửa tiếng đồng hồ. Vừa thấy chúng tôi, đạo tỷ liền vui vẻ vẫy tay chào. Ðứng trước núi Ðức Mẹ Lộ Ðức (xây dựng năm 1960), nằm bên trái khuôn viên, sát đường Nguyễn Trãi, trong lúc cùng chờ mọi người, chúng tôi và đạo tỷ có dịp đưa mắt nhìn bao quát ngôi nhà thờ với mặt bằng thoáng đãng nhất Sài Gòn.

Cha xứ Ernest Nguyễn Văn Hưởng chụp ảnh lưu niệm với đoàn tín hữu liên tôn - ảnh: tu sĩ Bảo Trân (Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Đại Đạo)

2.

Nhà thờ này thuộc họ đạo Chợ Ðũi, tên gọi là nhà thờ Chợ Ðũi. Ðũi là loại hàng dệt bằng tơ gốc. Ca dao có câu: “Người ta giàu cái quần cũng đũi, cái áo cũng đũi / Ðôi đứa mình nghèo đốt củi đốt than”. Tuy vậy, dân gian gọi “chết tên” là nhà thờ Huyện Sỹ vì xưa kia ông Lê Phát Ðạt (1841 - 1900) và vợ là bà Huỳnh Thị Tài (? - 1920) hiến đất và xuất ra một khoản lớn tiền để xây dựng giáo đường trong ba năm (1902 - 1905). Ông Ðạt tên khai sanh là Sỹ, tên thánh là Philípphê, được phong Huyện hàm (Huyện honoraire: Huyện danh dự) nên đời gọi là Huyện Sỹ. Ông Ðạt là ông ngoại của Nam Phương Hoàng Hậu (Jeanne Mariette Thérèse Nguyễn Hữu Thị Lan, 1914 - 1963), vợ vua Bảo Ðại (Nguyễn Phước Vĩnh Thụy, 1913 - 1997). Dân gian có câu “Nhứt Sỹ, nhì Phương, tam Xường, tứ Ðịnh” để chỉ bốn người giàu nhất Việt Nam đầu thế kỷ 20. “Nhứt Sỹ” là Huyện Sỹ. “Nhì Phương” là Tổng Ðốc hàm Ðỗ Hữu Phương (1844 - 1914). “Tam Xường” là thương gia Lý Tường Quan. “Tứ Ðịnh” là nhà buôn Trần Hữu Ðịnh.

3.

Khoảng 8:20 giờ thì hầu như đủ mặt mọi người trong lớp. Về phía Công giáo, chúng tôi thấy có ba vị linh mục: cha Phanxicô Xaviê Bảo Lộc (Giám học Học viện Mục vụ; giảng viên khóa học); cha Giuse Trương Diễn (dòng Bửu Huyết, SPB: the Society of Precious Blood); cha Laurent Gatinois (Hội Thừa Sai Paris, MEP: Missions étrangères de Paris).⁽²⁾ Bên cạnh nữ tu Anna Nguyễn Thị Dung (dòng Ðức Bà, CND: Congrégation Notre-Dame) có hai thành viên của phong trào Focolare ⁽³⁾ là chị Hồng Anh và anh Jon Chai (người Singapore). Ði cùng các anh chị Kitô hữu là ông Giuse Bùi Văn Hóa (Phó Ban Mục vụ Ðối thoại Liên Tôn).

Về phía Cao Ðài, chúng tôi thấy có Giáo sư Thượng Văn Thanh (Chưởng Quản Cơ Quan Phổ Tế, chức sắc Hội Thánh Truyền Giáo Cao Ðài, Ðà Nẵng; giảng viên khóa học), đạo tỷ Diệu Nguyên (Nội Chánh Vụ Phó, Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Ðại Ðạo), đạo huynh Cao Hoàng Phong (Chánh Hội Trưởng Thánh Tòa Vô Vi Huỳnh Quang Sắc, Quận Tám), đạo huynh Huệ Khải (chủ biên Chương Trình Chung Tay Ấn Tống Kinh Sách Ðại Ðạo; giảng viên khóa học), vài nữ tu của Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý, một số nam nữ tín hữu thuộc ba họ đạo Trung Minh, Trung Hiền, Từ Vân, v.v...

4.

Ðoàn chúng tôi do cha PX Bảo Lộc hướng dẫn được cha chánh xứ Ernest Nguyễn Văn Hưởng và cha phó xứ Giuse Nguyễn Mạnh Hùng thân mật đón tiếp. Ngay từ những phút đầu tiên, cha chánh xứ với phong cách bình dị đã khiến chúng tôi thấy gần gũi, kính mến. Ðược biết, cha Ernest nhậm chức chánh xứ Chợ Ðũi vào tháng 3.2012. Trước đó, cha làm Giám đốc Ðại Chủng Viện Thánh Giuse Sài Gòn (2005 - 2011).

Cha xứ mời cả đoàn thăm “Nhà Chờ Phục Sinh” (nhà lưu di cốt giáo dân), được xây dựng bên phải khuôn viên nhà thờ Huyện Sỹ để mọi người tiện thăm viếng, cầu nguyện.Việc xây dựng này phát sinh do chủ trương giải tỏa các nghĩa trang trong đô thị; tương tự, nhiều giáo xứ khác ở Sài Gòn cũng có “Nhà Chờ Phục Sinh”. Hàng ngàn hũ cốt vuông vắn, cùng một kích cỡ thống nhất, được xếp ngăn nắp trong các dãy tủ kính cao và dài. Từng hũ được đánh số để tiện tìm thấy. Mỗi hũ khoảng một ký lô. Cha xứ cho biết trước đây tất cả đặt trên mái cao, ước tính tổng cộng khoảng ba tấn. Ðể an toàn, cha cho dời hết xuống tầng trệt.

Cha xứ Ernest Nguyễn Văn Hưởng giới thiệu "Nhà Chờ Phục Sinh" - Ành: PX Quang Vinh (Ban Mục vụ Đối thoại Liên tôn

5.

Kế đến, mời cả đoàn viếng bên trong nhà thờ, cha Ernest vui vẻ giải thích ý nghĩa kiến trúc hình chữ thập (thánh giá), cách thiết trí bàn thờ Chúa, giới thiệu các thánh tượng, v.v... Khi nói về hệ thống âm thanh độc đáo trong giáo đường, cha hào hứng giới thiệu cây đàn Rodgers T925 trị giá một trăm ngàn Mỹ kim do một ân nhân mua bên Mỹ gởi về. Sau khi đích thân khởi động cho cây đàn sẵn sàng, cha nhường ghế cho anh Phanxicô Xaviê Quang Vinh (Ban Mục vụ Ðối thoại Liên Tôn) ung dung lướt phím độc tấu bản nhạc Kinh Hòa Bình để mọi người thưởng thức giọng đàn tuyệt vời của cỗ danh cầm. Trong giáo đường, mọi người đã cùng cầu nguyện, lần lượt theo nghi thức Công giáo và Cao Ðài.

Cha xứ Ernest Nguyễn Văn Hưởng giới thiệu kiến trúc bên trong giáo đường. - Ảnh: tu sĩ Bảo Trân(Cơ Quan Phổ Thông Giáo Lý Đại Đạo).

Cha xứ Ernest lại mời cả đoàn vào viếng hai ngôi mộ bằng đá cẩm thạch đặt song song nhau. Trên mộ bên trái là tượng ông Huyện Sỹ mặc áo dài, chân đi giày, nằm với hai tay đan vào nhau đặt lên ngực, đầu đội khăn đóng kê trên gối. Trên mộ bên phải là tượng bà Huỳnh Thị Tài mặc áo dài, chân mang hài, tóc búi, đầu kê trên gối, hai tay nắm trước ngực. Cả hai tượng cẩm thạch đều điêu khắc rất sống động; mọi người nhìn thấy từng nét hoa văn tinh xảo trên y phục bằng gấm của hai vợ chồng. Trong khu mộ còn có tượng bán thân con trai và con dâu hai ông bà là Gioan Baotixita Lê Phát Thanh và Anna Ðỗ Thị Thao.

Cha xứ giới thiệu vắn tắt về những bữa ăn tình thương giúp người nghèo, người lao động thu nhập thấp. Giáo xứ mấy năm nay vẫn thường xuyên tặng bà con những bữa ăn ngon với chất lượng tối thiểu 25.000 đồng một phần, nhưng nhà thờ tự nấu với số lượng nhiều nên chi phí chỉ độ phân nửa. Hòa đồng với bà con, cha xứ và các vị khác trong nhà thờ cũng chia sẻ những bữa ăn như thế.

6.

Cha xứ Ernest hoan hỷ nhận lời mời ân cần của cha Bảo Lộc, cùng theo đoàn sang Phú Nhuận viếng thánh thất Từ Vân. Vì sẽ đi qua số 47D Nguyễn Trãi là nơi có đền kỷ niệm Thánh tử đạo Matthêu Lê Văn Gẫm (1813-1847), cha xứ Nguyễn Văn Hưởng nói thêm rằng nhà thờ Huyện Sỹ dành một địa điểm ở số 2B đường Lương Hữu Khánh để giúp bà con quàn linh cữu người quá cố không phân biệt tôn giáo, nếu như nhà họ chật hẹp, hoặc ở cao tầng, không tiện làm lễ tang.

(Kỳ 2: … ÐẾN THÁNH THẤT TỪ VÂN)

NGHÊ DŨ LAN

__________________________________________

¹ Xem tuần báo CGvDT, số 2290, tuần lễ từ 15 đến 21.1.2021), tr. 20-21.

² Cha Laurent Gatinois đang học tiếng Việt để phụng sự lâu dài tại Việt Nam. Trong cuộc Hội Ngộ Liên Tôn lần IX (27.10.2019) tại Trung Tâm Mục Vụ Tổng Giáo Phận TpHCM, cha Gatinois đã nói tiếng Việt, trình bày về “Cuộc đời của nhà văn hóa tôn giáo Léopold Michel Cadière (1869 - 1955)”.

³ Phong trào Focolare do chị Chiara Lubich (1920 - 2008, người Ý) thành lập, với hoài bão xây dựng một thế giới hiệp nhất qua tinh thần sống bác ái. Focolare trong tiếng Ý có nghĩa như “home” (tiếng Anh), tức là ‘‘tổ ấm, mái ấm gia đình’’. Châm ngôn của phong trào phát xuất từ câu: ‘‘Xin cho chúng nên một như Con ở trong Cha và Cha ở trong Con.’’ (Gioan 17,21).