Giáo hội ngày nay trong con đường dấn thân phục vụ đã buộc phải tìm ra con đường: “Hiệp hành: hiệp thông, tham gia, sứ vụ” và một nẻo tắt hiệp hành đạt đích. “Nẻo tắt” là đường ngắn nhất, đi tắt, đạt đích nhanh và sớm nhất. Công đồng Vatican II là nẻo tắt, nếu biết vận dụng, đón đầu sẽ đi nhanh và về đích sớm nhất. Gọi là nẻo tắt, bởi vì Công đồng tập trung vào “Chúa Kitô và Lời của Người, đã đẩy mạnh mối tương quan Con người và môi trường; coi Loan báo Tin mừng là bản chất của Hội thánh”. Do đó, muốn tiến tới một Giáo hội “Hiệp hành: hiệp thông, tham gia sứ vụ”, với trình độ người tín hữu giáo dân, nên lắng nghe, học hành “Công đồng Vatican II”.
Mục vụ hiệp hành là Dân Chúa cùng nhau đi theo Chúa Kitô, để giúp nhau nên thánh và giúp mọi người đạt tới hạnh phúc vĩnh hằng. Mục vụ hôm nay là “đi tắt đón đầu”. Con đường tắt dẫn về đầu đó là Công đồng Vatican II, vì các nghị quyết Công đồng đều do các nghị phụ cùng với Chúa Thánh Thần hướng dẫn ra quyết định. Ðó là hướng đi của lịch sử hiện đại, mang tính tiên tri. Quả thực, nếu chúng ta hiểu biết và áp dụng Công đồng vào cuộc sống hôm nay của Giáo hội và thế giới, sẽ bớt rất nhiều công sức và thời giờ để tìm tòi, suy nghĩ. Với công thức : “Cả… Cả…”; “Ân sủng và thực tại”.
Tôi xin chia sẻ ít điều về việc “Nẻo tắt hiệp hành, Công đồng Vatican II”.
 |
Nhận thức
Công đồng là một hội nghị các giám mục và một số vị trong Giáo hội, chính thức nhóm họp, cùng với Chúa Thánh Thần để đọc lại Phúc Âm, suy ngẫm, xem xét, bàn luận, áp dụng và quyết định những vấn đề thuộc giáo lý hoặc giáo luật của Giáo hội trong thời hiện đại. Công đồng Vatican II là một linh ứng của Ðức Thánh Giáo Hoàng Gioan 23. Do nhu cầu cấp bách thực tế của Giáo hội, trước những vấn nạn cực kỳ khó khăn chẳng hạn như cuộc bùng nổ khoa học và kỹ thuật; xu hướng con người đặt trọn niềm hy vọng nơi thế giới vật chất; những hứa hẹn tôn giáo bị tan vỡ. Bên cạnh đó là thiểu số các Kitô hữu hoang mang, rạn nứt nội bộ, chia rẽ…. Vì thế, Giáo hội phải bắt đầu: tự cải hóa và hiệp nhất với hai đặc điểm nổi bật: đổi mới và mục vụ.
1. Ðổi mới là trở về nguồn, thời Chúa Giêsu, các tông đồ và Giáo hội sơ khai, sau Lễ Ngũ Tuần.
2. Mục vụ là cùng với Chúa Thánh Thần, chăm sóc con người và thế giới. Công đồng đưa ra những giải pháp đáp trả thời đại. Như ngọn gió canh tân, đem lại chân giá trị cho tư tưởng, hành động của con người và môi trường. Cũng như đem lại nguồn sống mới cho nhân loại và Kitô giáo trong đạo cũng như ngoài đời. Ðể đạt được ước nguyện trên, Công đồng đưa ra ba tập trung.
1. Tập trung vào Chúa Kitô và Phúc Âm của Người. Tập trung vào Chúa Kitô đang sống trong Bí tích Thánh Thể, với đức tin - cá vị, bản thân, sống động và xác tín. Tập trung vào Phúc Âm, với bốn quy: quy mục tử, quy cây nho, quy Kitô, quy vườn nho. Cùng với Lời, tóm tắt vào hai giới răn mến Chúa và yêu người.
2. Tập trung vào con người và môi trường. Tập trung vào con người “Cả hồn cả xác cả tinh thần”, thực thi Ðức ái Samari. Ðối với môi trường tự nhiên, tập trung vào luật cân bằng và môi trường xã hội với bốn nhiệm vụ: công bằng, bác ái, chân lý và tự do.
3. Tập trung vào bản chất của Giáo hội là Loan báo Tin Mừng qua con đường truyền giáo mới là “đối thoại và hòa giải”. Từ những tập trung này, Công đồng đưa ra mô hình đào luyện, gồm linh đạo, mục vụ, truyền giáo. Linh đạo là thực hiện giới răn Mến Chúa. Mến Chúa thì được Chúa biến đổi trở nên giống Chúa, đồng hình đồng dạng với Chúa “hiền lành và khiêm nhường”. Mục vụ là thực hiện giới răn Yêu người, thi hành Ðức ái Samari, sống liên đới trách nhệm - yêu thương phục vụ. Truyền giáo là hệ quả của mến Chúa yêu người. Loan báo Tin Mừng Thiên Chúa yêu thương con người qua con đường đối thoại và hòa giải. Ðối thoại bằng đời sống; bằng việc làm; bằng đức tin, theo gương Mẹ Maria, cưu mang “Giêsu loan báo Tin Mừng”; bằng thần học, dành cho các chuyên gia. Với phương thức đào luyện “Cầu nguyện - Cảm nghiệm”, trong phòng đào luyện tâm linh - tái hiện lại phòng tiệc ly. Là phương thức “tâm linh - khoa học - sư phạm”, phương thức này dung hợp thân tâm hài hòa và tổng hợp cả tâm cả trí cả ý chí, đồng thời tích hợp Ðông - Tây, cả động cả tĩnh. Hệ quả: dẫn tới một đức tin - cá vị, bản thân xác tín vào Chúa Giêsu đang sống.
Trên con đường đi tới, Công đồng cho biết ba trở ngại về con người thời nay:
1. Bất định: Không tin có chân lý. Biến động, thay đổi. Và con người là chuẩn mục cho chân lý.
2. Vô cảm: Cứ có lý, có tiền là được.
3. Vô tín: Không tin nếu không chứng minh được bằng khoa học.
Hai giải pháp
Tuy nhiên, không trở ngại nào mà không có giải pháp. Công đồng đề nghị hai hóa giải chiến lược, dựng lại đức tin cho con người thời đại và tương lai.
1. Lòng thương xót: yêu tới cùng như Chúa Giêsu trên thập giá, sẽ hóa giải tất cả.
2. Môi trường. Môi trường tự nhiên: thuận theo luật trật tự “Cân bằng”. Luật cân bằng là hoa
trái của Thánh Thần. Môi trường xã hội, thiết lập trật tự, giống như chiếc bàn bốn chân là “Công bằng, bác ái, chân lý và tự do”.
Phương thức đào luyện
Mô hình:
“Linh đạo - mục vụ - truyền giáo” được phiên dịch qua con đường Hiệp hành: “Hiệp thông, tham gia, sứ vụ”. Linh đạo là con đường Hiệp thông, Chúa Thánh Linh hướng dẫn Giáo hội đi theo Chúa Kitô thực hành giới răn mến Chúa. Mục vụ là con đường yêu người, thực thi lệnh truyền của Chúa Giêsu: “Hãy cứ đi và làm như vậy”. Truyền giáo là sứ vụ Loan báo Tin Mừng.
Ðào luyện:
1. Tập trung vào Thánh Thể, như Logo của Thượng Hội Ðồng 2023.
2. Phương pháp: “Cầu nguyện - Cảm nghiệm”, cả tâm linh cả khoa học, cả sư phạm. Mục tiêu để đạt tới Ðức tin cá vị .
3. Thực thi Ðức ái Samari: “Hãy cứ đi và làm như vậy”. Sống “liên đới trách nhiệm - yêu thương phục vụ”.
4. Loan báo Tin Mừng qua con đường đối thoại và hòa giải. Ðối thoại bằng đời sống “hiền lành và khiêm nhường”, bằng việc làm liên đới trách nhiệm và yêu thường phục vụ, bằng Ðức Tin theo gương Mẹ Maria, cưu mang Chúa Giêsu truyền giáo.
***
Hiệp hành cũng có nghĩa là phải học hành. Học hành cần mô hình, phương pháp, sư phạm và mục tiêu. Học hành về Công đồng Vatican II trên đây là một phương thức học hành đơn giản, căn bản, tập trung, xác tín và hữu hiệu. Thực tế, “Người tài không có đường, thiếu phương pháp cũng khó về đích; người bình thường có đường, nắm chắc phương pháp sẽ đạt đích”. Công đồng Vatican II là nẻo đường tắt, giúp người tín hữu giáo dân suy ngẫm, thấm nhập vào tư tưởng, trở thành hành động “đi tắt đón đầu” về đích một cách chắc chắn, không sai lầm, bền vững, hợp với thời đại, đem lại hệ quả truyền giáo là rất lớn, như Giáo lý dạy: “Nhìn xem trời đất, muôn vật trật tự lạ lùng, liền biết có Ðức Chúa Trời”.
Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
Bình luận