Một tín hiệu vui của kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm nay là điểm số môn Lịch sử cao nhất trong vòng 6 năm trở lại đây. Cụ thể, năm 2016 điểm trung bình thi THPT môn Lịch sử là 4,32; năm 2017 nhích lên 4,6; năm 2018 rớt xuống 3,79; năm 2019 tăng lên 4,3, năm 2020 tăng lên 5,19; năm 2021 giảm xuống 4,97; và năm nay nhảy vọt lên 6,34. Như vậy, từ điểm số trung bình, người ta cũng có thể cho rằng, quy trình ra đề thi và đánh giá kiến thức môn Lịch sử của kỳ thi vừa rồi đã có những cải tiến, không quá đánh đố học sinh trong mớ kiến thức sự kiện lịch sử mà bám sát với chương trình học hơn. Điều này cũng cởi gỡ suy nghĩ là ngày nay học sinh cấp III đã quay lưng lại với môn Lịch sử. Trên thực tế, kỳ thi vừa rồi đã có nhiều thí sinh đạt điểm 10 Lịch sử.
![]() |
Môn Lịch sử điểm trung bình cao tất nhiên sẽ không đồng nghĩa với việc người học đã yêu thích môn Sử. Bởi trong bối cảnh công nghệ hiện đại, các em sẽ chọn những ngành nghề thiên về khoa học chứ không phải nhân văn. Tuy nhiên, việc gia tăng điểm Sử ít nhiều cũng đã làm cho tâm lý học sinh những năm tiếp theo bước vào kỳ thi không đoạn tuyệt với môn học này. Bởi nó không quá khó để có thể đạt một kết quả tương tự những môn khác như Lý, Hóa… Việc gia tăng điểm Sử của kỳ thi cũng cho thấy quá trình cải cách về mặt giáo trình môn học và việc ra đề thi đều phù hợp với năng lực học sinh THPT. Đề thi môn Sử hiện đã có những câu chỉ cần loại suy và có kiến thức cơ bản là học sinh có thể làm được bài. Cách thức kiểm tra kiến thức cơ bản môn Sử trong kỳ thi dạng này là cần thiết, trong bối cảnh các em phải học online phần lớn thời gian cấp III vì dịch Covid-19.
Điểm thi môn Sử có nhích lên so với năm trước rõ ràng là một quá trình tổng hợp từ việc làm sách giáo khoa, giảng dạy, ôn tập và ra đề. Quy trình này đòi hỏi không ngừng nỗ lực ở tất cả các khâu. Ví như giáo trình đã tốt, rất cơ bản mà giáo viên dạy môn Sử không khơi gợi được sự ham học của các em, chỉ giảng cho các em các sự kiện quá khứ dày đặc các con số, nhân vật, chi tiết mà thiếu khái quát, liên hệ, minh họa thì rất khó để học sinh tiếp cận với môn học này trong sự say mê. Hoặc như việc giáo trình đã đơn giản, chuẩn hóa kiến thức cơ bản mà đề thi lại đánh đố học sinh thì cũng khó có kết quả tốt. Nhìn chung cần có những phương pháp, nỗ lực để đánh thức sự yêu thích môn học này ở các em.
Lịch sử là những gì đã qua, nhưng không cho phép con người bỏ qua lịch sử. Lịch sử cho người ta hiểu biết về cội nguồn và gợi mở những kinh nghiệm sống có thể áp dụng trong ngày hôm nay. Điều đó có nghĩa lịch sử luôn phong phú, hấp dẫn… chứ không đơn điệu như vẫn tưởng, chỉ có nhận thức của chúng ta về lịch sử trở lên đơn điệu và giới hạn. Hy vọng sự tăng lên ở điểm thi môn Lịch sử trong kỳ thi THPT quốc gia năm nay sẽ mở ra những khởi đầu về các cái nhìn mới mẻ của học sinh đối với môn Lịch sử.
Ngô Quốc Đông
Bình luận