Ngày 27.8, Ðức Tổng Giám mục Virgilio do Carmo da Silva, 54 tuổi đã chính thức trở thành vị đầu tiên đến từ Ðông Timor được Ðức Giáo Hoàng trao mũ đỏ.
Đông Timor là quốc gia “trẻ” nhất của Đông Nam Á, có chủ quyền từ năm 2002. Cùng với Philippines, đây là nước thứ hai tại châu Á có đa số người dân theo đạo Công giáo (97% dân số).
 |
| Vị tân Hồng y của Đông Timor tại công nghị ngày 27.8.2022 - ảnh: AP |
Niềm vui khôn xiết
Việc có một đại diện trong hồng y đoàn cho phép đảo quốc nhỏ bé với 1,3 triệu người tiến thêm một bước trên trường thế giới. “Khi được báo tin này, tôi suýt nữa ngất vì bất ngờ”, Đức Hồng Virgilio do Carmo da Silva, Tổng Giám mục Díli, nhớ lại. Tại cuộc họp báo ngày 30.5, ngài nói rằng Đức Giáo Hoàng Phanxicô không phải trao vinh dự đó cho riêng bản thân mình, mà cho Giáo hội và người dân Đông Timor: “Người dân và Giáo hội tại Đông Timor xứng đáng được bạn bè trên thế giới nhìn nhận. Đất nước chúng tôi đã đón nhận Tin Mừng cách đây 500 năm và vừa kỷ niệm 20 năm độc lập vào ngày 20.5”.
Sinh năm 1967 tại TP Venilale, Đức Hồng y Virgilio theo học tại những ngôi trường của dòng Don Bosco. Ngài đã chọn đời thánh hiến và gia nhập dòng này. Ngày 18.12.1998, thầy Virgilio được truyền chức linh mục. Trong giai đoạn đầu tiên sau khi thụ phong, vị linh mục trẻ tham gia vào việc giảng dạy tại học viện cũng như ở các trường của dòng Don Bosco.
Từ năm 2005-2007, ngài đến Rome, học tại Đại học Giáo hoàng Salesiana. Kế đến, cha quay về quê hương và được bầu làm giám tỉnh tỉnh dòng Don Bosco ở Đông Timor và Indonesia năm 2015. Một năm sau, ngày 18.3.2016, Đức Giáo Hoàng Phanxicô bổ nhiệm cha làm Giám mục Dili, thủ đô Đông Timor, nơi sau đó được nâng lên Tổng Giáo phận và ngài trở thành Tổng Giám mục vào năm 2019. Vị tân Hồng y cũng là Phó Chủ tịch Hội đồng Giám mục Đông Timor.
Tại kỳ công nghị ngày 27.8, ở tuổi 54, ngài trở thành vị hồng y trẻ thứ hai của hồng y đoàn, sau Đức Hồng y Giorgio Marengo, 48 tuổi, Phủ doãn Tông tòa Ulaanbaatar (Mông Cổ).
 |
Quốc gia non trẻ và gần gũi với Giáo hội
Đông Timor gắn bó lâu đời và mạnh mẽ với Công giáo. Từ thế kỷ 17 đến năm 1975, đảo quốc nhỏ bé này dưới quyền cai trị của thực dân Bồ Đào Nha. Đông Timor tuyên bố độc lập năm 1975, nhưng không lâu sau đó bị sáp nhập vào Indonesia, dẫn đến những năm dài đầy bạo lực và xung đột giữa quân đội và các tổ chức ly khai.
Giáo hội Công giáo đóng vai trò quan trọng trong giai đoạn này bằng việc hỗ trợ người dân Đông Timor, đặc biệt dưới sự dẫn dắt của Đức Giám mục Ximenes Belo, lúc đó là Giám quản Tông tòa Dili. Và năm 1996, Đức cha Belo được trao giải Nobel Hòa bình vì những nỗ lực của ngài. Đồng chủ nhân giải Nobel khi đó là chính trị gia José Ramos-Horta, hiện là Tổng thống Đông Timor.
Đặc biệt, vào năm 1989, Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã có chuyến tông du đến Đông Timor. Năm 2019, hơn 5.000 tín hữu đã tham gia thánh lễ do Đức Tổng Giám mục Virgilio chủ sự nhằm kỷ niệm 30 năm chuyến thăm viếng của Đức Giáo Hoàng. Theo lời một vị giám mục, nhờ chuyến tông du năm 1989, thế giới lần đầu tiên chú ý đến Đông Timor và những thách thức mà nơi này phải đối mặt. Sau đó, Liên Hiệp Quốc bảo trợ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về khả năng độc lập và dẫn đến sự rút quân của quân đội Indonesia vào năm 1999. Trong bản Hiến pháp chính thức có hiệu lực từ năm 2002 ghi rõ Đông Timor công nhận và tri ân sự ủng hộ của Giáo hội Công giáo trong tiến trình giành độc lập của nước này.
 |
| Giáo hội tại Đông Timor chú trọng các hoạt động bác ái và giáo dục |
Trên cương vị mới, vị tân hồng y tiếp tục theo đuổi nỗ lực cải thiện chất lượng giáo dục và mang đến các cơ hội học hành cho Đông Timor. Bên cạnh đó, tại đảo quốc có dân số trẻ, với độ tuổi trung bình trên toàn quốc là 20,8 tuổi vào năm 2020, ngài nhấn mạnh nhu cầu giáo dục và hướng dẫn thanh niên trong đời sống đạo.
Tháng 12.2021, Đông Timor khai trương Đại học Công giáo đầu tiên của nước này, vinh danh Đức thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. “Đại học Công giáo Timor phải cung cấp nền giáo dục đẳng cấp thế giới trong mọi lĩnh vực của hoạt động con người, dựa trên nguồn cảm hứng đến từ truyền thống thông thái, trí tuệ, đạo đức và tinh thần của Công giáo”, Đức Hồng y Virgilio nhấn mạnh.
Tháng 5.2022 vừa qua, Đức Cha có mặt tại buổi ký kết tiếp nối hiệp ước giữa Giáo hội và chính phủ Đông Timor, với nội dung phân bổ các nguồn quỹ công cộng nhằm ủng hộ hoạt động của Giáo hội. Trong năm 2022, chính phủ nước này chi tổng cộng 15 triệu USD cho các hoạt động nói trên, 50% trong số đó ủng hộ các chương trình về giáo dục.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô cũng có ý định thăm Đông Timor, Indonesia và Papua New Guinea vào tháng 9.2020. Tuy nhiên, kế hoạch này bị hủy bỏ, một phần do đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, trả lời phỏng vấn hãng thông tấn Telam của Argentina vào tháng 10.2021, Đức Thánh Cha nói rằng ngài muốn thực hiện lời hứa đến Papua New Guinea và Đông Timor. Như vậy, nhiều khả năng đảo quốc Đông Nam Á sẽ sớm xuất hiện trong lịch trình sắp tới của Đức Phanxicô.
GIANG VÔ YÊN
Bình luận