Thượng Hội đồng Giám mục về Amazon khai mạc tại Vatican

Từ ngày 6 đến 27.10.2019, Thượng Hội đồng Giám mục về Amazon sẽ bàn những nội dung cốt lõi, đóng vai trò then chốt cho tương lai của rừng mưa nhiệt đới ở Nam Mỹ, lá phổi xanh của cả thế giới.

Thượng HÐGM về Amazon, với chủ đề là “Amazon: Những con đường mới cho Giáo hội và cho một nền sinh thái toàn diện”, đã được khai mạc vào ngày 6.10 với thánh lễ do Ðức Giáo Hoàng Phanxicô chủ tế tại Vương Cung Thánh Ðường Thánh Phêrô. Theo Vatican News, kỳ công nghị quan trọng này thu hút sự tham gia của 185 nghị phụ, 6 vị đại diện từ các Giáo hội anh em, 12 khách mời đặc biệt và 80 chuyên gia (không có quyền bỏ phiếu). Ngoài ra còn có 16 đại diện của các nhóm thổ dân, đóng vai trò là những nhân chứng giúp cất lên tiếng nói đại diện cho truyền thống, bản sắc văn hóa và tín ngưỡng của các cộng đồng dân cư ở Amazon.

Khác với các Thượng HÐGM trong quá khứ, phần cầu nguyện vào buổi sáng khai mạc không diễn ra tại nơi tổ chức nghị sự, mà thay vào đó chuyển sang Vương Cung Thánh Ðường Thánh Phêrô. Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, các Hồng y, Giám mục và những đại biểu khác, bao gồm thổ dân trong trang phục sặc sỡ của bộ tộc, đi chân trần, cùng nhau cất lên lời cầu nguyện trước mộ của thánh Phêrô. Sau đó, họ di chuyển từng nhóm từ nhà thờ đến quảng trường Thánh Phêrô và từ đây đi bộ đến phòng họp. Một số người còn mang theo các biểu tượng của Amazon, bao gồm xuồng độc mộc bằng gỗ, mái chèo, lưới đánh cá.

Đức Giáo Hoàng tiếp đại diện thổ dân Amazon

Tôn trọng văn hóa bản xứ

Trước Thượng Hội đồng, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô kêu gọi những con người sống trong xã hội hiện đại không nên áp đặt luật lệ của mình đối với thổ dân Amazon, mà thay vào đó hãy tôn trọng văn hóa và để họ có quyền lựa chọn tương lai. “Những cái gọi là thực dân hóa ý thức hệ đang tồn tại nhan nhản khắp nơi. Hãy nói không với sự thôi thúc muốn khai hóa các tộc người bản địa”, Reuters dẫn lời Ðức Thánh Cha. “Tôi rất buồn khi nghe được lời mỉa mai nhằm vào những người đội mũ lông chim khi dâng lễ vật”, Ðức Phanxicô đề cập đến một trường hợp xảy ra đối với thổ dân Amazon trong thánh lễ hôm 6.10. “Hãy nói cho tôi nghe: có gì khác biệt giữa chuyện mang lông chim trên đầu và đội cái nón giống như một số chức sắc ở Vatican?”, ngài nhấn mạnh.

Trong suốt 3 tuần, Thượng HÐGM tiến hành thảo luận các nội dung cốt lõi, từ việc truyền bá đức tin tại Amazon, trao cho phụ nữ vai trò lớn hơn trong Giáo hội, bảo vệ môi trường, chống thay đổi khí hậu, ngăn cản nạn phá rừng, cho phép dân bản xứ được quyền tiếp tục sống trên mảnh đất của cha ông và duy trì truyền thống, văn hóa được truyền qua nhiều thế hệ. Thượng HÐGM diễn ra vào thời điểm Amazon đang thu hút sự chú ý của toàn thế giới sau những đợt cháy rừng gây tàn phá trên diện rộng ở Brazil và một số nước lân cận.

Cháy rừng nghiêm trọng đã hoành hành tại Brazil và một số nước lân cận

Ðã đến lúc thay đổi

Ðức Phanxicô cũng dành thời gian trình bày kỳ vọng của ngài đối với Thượng HÐGM, theo đó đây không phải là nơi “chứng tỏ ai có quyền lực hơn ai để buộc người khác phải nghe theo kế hoạch và ý muốn của bản thân”. Thượng HÐGM phải theo sự soi sáng của Chúa Thánh Thần. “Chúa Thánh Thần là trọng tâm của Thượng HÐGM”, Ðức Phanxicô đề nghị các nghị phụ hãy để Thánh Thần tự do thể hiện “thông qua mỗi người…, bất chấp sự kháng cự của chính bản thân chúng ta”. Và vì thế, Ðức Thánh Cha mời gọi các vị Giám mục không nên sợ hãi trước những điều mới mẻ.

Nạn phá rừng đang tàn phá Amazon

Ðức Hồng y người Brazil Claudio Hummes, Tổng Tường trình viên của Thượng HÐGM, lên tiếng kêu gọi đã đến lúc Giáo hội phải sẵn sàng đón nhận thay đổi nếu muốn phù hợp với thời đại mới. “Giáo hội không thể tiếp tục trạng thái ì ạch, chỉ biết co cụm bên trong vòng tròn khép kín của chính mình, chỉ biết bản thân và dựng lên những bức tường bao bọc xung quanh. Giáo hội cần phải mở toang cánh cửa, phá bỏ những bức tường và bắc những cây cầu mới, tiến ra thế giới bên ngoài và vạch ra hướng đi mới để làm nên lịch sử”, ngài nhấn mạnh.

Các nghị phụ sẽ bỏ phiếu chọn Tài liệu cuối cùng và đích thân Ðức Giáo Hoàng sẽ quyết định chọn lọc đề xuất nào cho các quyết định của ngài trong tương lai.

GIANG VÔ YÊN