Một khảo sát mới đây cho thấy hơn một năm chao đảo vì Covid-19 đã giúp con người hiểu rõ hơn tầm quan trọng của việc gìn giữ Ngôi Nhà chung.
Ðây là cuộc khảo sát trực tuyến với những người trên 18 tuổi được thực hiện tại 5 quốc gia từ ngày 4.2 đến 18.3.2021. Có 5 quốc gia tham gia: Mỹ (2.000 người), Trung Quốc (2.000 người), Việt Nam (1.000 người), Thái Lan (1.000 người) và Myanmar (631 người). Kết quả khảo sát đã được đúc kết thành Báo cáo Covid-19: Một năm nhìn lại, do WWF và GlobeScan công bố vào ngày 25.5.
 |
Ảnh: WWF
Ngăn chặn các đại dịch trong tương lai
Với 87% số người được hỏi bày tỏ “cực kỳ” hoặc “rất” lo lắng về việc dịch bùng phát, Việt Nam là nước có tỷ lệ quan tâm tới đại dịch cao nhất trong số 5 nước; 94% số người Việt tham gia cuộc thăm dò cho biết có khả năng sẽ ủng hộ những nỗ lực của Chính phủ và Bộ Y tế về việc đóng cửa tất cả các chợ bán động vật hoang dã (ÐVHD) có nguy cơ cao, nơi bán động vật bị bắt từ tự nhiên.
Báo cáo được xây dựng dựa trên nghiên cứu“Ðằng sau Lệnh cấm ngà voi” do WWF và GlobeScan thực hiện vào năm 2020 để hiểu sâu hơn về thái độ và hành vi của công chúng đối với Covid-19 và các đại dịch trong tương lai. Hơn một năm sau khi SARS-CoV-2 hoành hành khắp thế giới, kết quả khảo sát cho thấy người dân đã nhận thức rõ việc tiếp xúc gần giữa người và động vật, thường liên quan đến nạn phá rừng và buôn bán ÐVHD, tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe, có thể gây bùng phát dịch bệnh nghiêm trọng. Có tới 46% số người tham gia cho rằng lây truyền bệnh từ động vật sang người là nguyên nhân gốc rễ có thể gây ra một đại dịch trong tương lai. Ðiều tra gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng chỉ ra ÐVHD có khả năng cao là nguồn lây nhiễm của Covid-19.
Ngoài ra, theo Báo cáo Covid-19: Một năm nhìn lại, đa số những người được khảo sát tin rằng để ngăn chặn các đại dịch trong tương lai, cần bắt đầu bằng việc giải quyết các nguyên nhân gốc rễ, bao gồm buôn bán ÐVHD và phá rừng. Tại cả 5 quốc gia tham gia thăm dò của GlobeScan - WWF, người dân ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực của chính phủ nhằm đóng cửa các chợ bán động vật hoang dã có nguy cơ cao / nơi bán động vật bị bắt từ tự nhiên (tỷ lệ ủng hộ là 85%) và chấm dứt nạn phá rừng (88%). Trong đó, tại Việt Nam, tỷ lệ ủng hộ cho 2 vấn đề trên lần lượt là 94% và 95%.
Thêm vào đó, 85% số người được hỏi ở cả 5 quốc gia “ủng hộ” hoặc “ủng hộ mạnh mẽ” cách tiếp cận “Một sức khỏe” để đối phó với đại dịch. Riêng tại Việt Nam, tỉ lệ đồng tình lên đến 93% và là quốc gia đứng thứ 2 có tỷ lệ đồng tình cao. “Một sức khoẻ” là cách tiếp cận trong đó các chương trình hành động, chính sách và pháp luật liên quan nhiều lĩnh vực khác nhau kết hợp để hướng tới mục tiêu sức khoẻ tốt hơn cho con người, động - thực vật, đặc biệt trong bối cảnh lây lan dịch bệnh giữa động vật và con người gia tăng và tình trạng kháng thuốc kháng sinh ngày càng phổ biến.
Cụ thể hơn, 39% số người được hỏi ở Việt Nam đã tiêu thụ ít ÐVHD hơn hoặc đã ngừng tiêu thụ ÐVHD vì Covid-19. Một thăm dò tương tự khi dịch bắt đầu bùng phát vào năm 2020 cho kết quả là 41%. Ðiều này cho thấy dịch bệnh đã ảnh hưởng đáng kể đến ý thức của nhiều người Việt. Tại Thái Lan, tỷ lệgiảm hoặc ngừng tiêu thụ ÐVHD tăng gần gấp đôi từ 21% vào năm 2020 lên 41% vào năm 2021. Trong khi tại Trung Quốc, con số này là 28% năm 2021. Tuy nhiên, vẫn có 9% số người tham gia khảo sát có ý định mua các sản phẩm từ ÐVHD trong tương lai ở cả năm quốc gia.
 |
Hải quan Tân Sơn Nhất phát hiện đối tượng vận chuyển trái phép ngà voi qua đường hàng không - ảnh: Anh Tuấn / TTXVN
Ít tốn kém hơn 100 lần
Covid-19 đã đảo lộn cuộc sống của nhân loại và khiến con người cần phải suy nghĩ thấu đáo hơn về mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên. Cách tốt nhất để ngăn chặn các đại dịch trong tương lai là giảm thiểu các hoạt động hủy hoại môi trường tự nhiên - như phá rừng, buôn bán và tiêu thụ động vật hoang dã; thay vì thụ động ứng phó với các làn sóng dịch bệnh bùng phát sau khi chúng xuất hiện.“Việc ngăn chặn đại dịch ước tính sẽ ít tốn kém hơn 100 lần so với việc ứng phó với đại dịch khi để nó bùng phát. Covid-19 đã cho thấy đầu tư vào ‘sức khỏe’ của hành tinh Xanh và thiên nhiên là cách duy nhất để tránh phải trả một cái giá quá đắt về kinh tế và xã hội”, ông Marco Lambertini, Tổng Giám đốc WWF Quốc tế nhận định.
Bà Nguyễn Ðào Ngọc Vân, Quản lý Chương trình của WWF-Việt Nam về Chống Buôn bán Trái Pháp luật các Loài Hoang dã, nhấn mạnh: “Tháng 7.2020, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 29/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về một số giải pháp cấp bách quản lý động vật hoang dã. Chúng tôi kỳ vọng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo sát sao việc thực hiện, kịp thời khen thưởng các bộ ngành, địa phương thực hiện tốt và nghiêm khắc xử lý các địa phương thực hiện chưa tốt để Chỉ thị đi vào cuộc sống. Việc đóng của các chợ, tụ điểm buôn bán động vật hoang dã được sự ủng hộ của gần 90% số người Việt tham gia thăm dò, đó chính là cơ hội để Chính phủ hạ quyết sách xóa trắng các chợ buôn bán động vật hoang dã có nguy cơ cao, nạn tận diệt chim trời và phá rừng, nhằm ngăn chặn tận gốc nguồn lây nhiễm và nguy cơ bùng phát dịch trong tương lai”.
WWF kêu gọi các nhà hoạch định chính sách đưa ra các biện pháp can thiệp cần thiết trong các kế hoạch phòng chống đại dịch để giải quyết các nguyên nhân chính gây bùng phát dịch bệnh từ động vật sang người. Chẳng hạn, việc đóng cửa rừng và đóng cửa các chợ buôn bán ÐVHD có nguy cơ cao sẽ giúp phục hồi các quần thể ÐVHD và duy trì đa dạng sinh học ở cấp quốc gia và toàn cầu. Qua đó, dịch bệnh có thể được điều chỉnh một cách tự nhiên, cũng như giúp đảm bảo việc sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên.
Trong bối cảnh Covid-19 đang diễn biến phức tạp trở lại, mỗi người dân không mua, bán, sử dụng các sản phẩm ÐVHD dưới bất kỳ hình thức nào là hành động thiết thực cùng Chính phủ phòng chống dịch và bảo đảm an toàn sức khỏe cho chính mình và cộng đồng.
Lan Chi
Bình luận