Xứ đạo tòng nhân ở vùng Ban Mê

Lời kinh nguyện vang vọng trong không gian trang nghiêm của ngôi thánh đường còn tươi màu sơn mới vào thánh lễ sáng Chúa nhật có chút khác biệt khi các tín hữu đều sử dụng ngôn ngữ địa phương. Ðây chỉ là một trong những điểm đặc biệt của xứ đạo giàu truyền thống nối kết tinh thần truyền giáo và mục vụ giáo dân các sắc tộc này...

SỨ MỆNH TỪ THUỞ KHAI SINH

Từ sớm, trước khi bắt đầu giờ lễ, bà con giáo dân xứ đạo tòng nhân Mẫu Tâm đã rộn rã có mặt ở sân nhà thờ. Theo lời nhiều tín hữu, dù nhà thờ ngày nào cũng có lễ nhưng thánh lễ sáng Chúa nhật có phần khác hơn vì được cử hành bằng tiếng của cộng đồng người bản địa, và cũng là thánh lễ quy tụ đông anh chị em dân tộc thiểu số nhất. Hình ảnh mấy cô, cậu bé được mẹ địu trên lưng bằng chiếc khăn thổ cẩm vì thế cũng trở nên thân quen ở thánh lễ này. Các hàng ghế trong nhà thờ rất nhanh chóng được lấp đầy. Với tổng số hơn 300 gia đình, gần 1.500 tín hữu người Êđê, có vẻ không gian ngôi thánh đường chỉ vừa đủ đáp ứng chỗ ngồi. Lời kinh, tiếng hát đều mang âm hưởng người bản địa, đây cũng là lý do của tên gọi tòng nhân đi kèm tên họ đạo.

Xứ Mẫu Tâm được thành lập vào năm 1953. Xét cả mặt tinh thần, ý nghĩa lịch sử, lẫn vật chất, nơi này được xem như một di sản do các linh mục Hội Thừa sai Paris (MEP) để lại. Và dưới sự chèo lái của giáo phận Ban Mê Thuột, giáo xứ gắn bó mật thiết với tất cả các chương trình “ra khơi” của giáo phận. Ngày đó, hai linh mục người Pháp thuộc MEP là cha Pierre Romeuf Phương cùng cha Roger Bianchetti Bạch đã đặt những bước chân đầu tiên lên thăm vùng đất của anh em dân tộc Êđê. Các cha đã đi loan báo Tin Mừng tại các buôn làng quanh vùng Ban Mê Thuột. Bốn năm sau, cha Roger Bianchetti chính thức chọn địa điểm nhà thờ Mẫu Tâm hiện nay gầy dựng làm Trung tâm Mục vụ Sắc tộc. Một ngôi thánh đường được xây dựng để thuận tiện hơn trong việc truyền giáo cho đồng bào Êđê trong vùng. Giáo dân lớn tuổi đầu tiên là bà Maria H’Uôn Niê Kdăm, được rửa tội vào tháng 3.1959, hiện còn ghi trong sổ bộ giáo xứ. Ðến ngày 22.6.1967, giáo phận Ban Mê Thuột được thành lập, nơi đây chính thức trở thành Trung tâm Công giáo Sắc tộc của giáo phận. Cha Roger Bianchetti tiếp tục điều hành các sinh hoạt tại trung tâm như sinh hoạt phụng vụ, dạy giáo lý, giáo dục con em sắc tộc trong nhà lưu xá và ra đi truyền giáo. Số giáo dân tăng và trung tâm mỗi ngày một phát triển.

Năm 1975, cha Roger Bianchetti Bạch hồi hương và nhà thờ được giao cho các nữ tu dòng Nữ Vương Hòa Bình trông coi, duy trì các sinh hoạt đức tin cho cộng đoàn giáo dân sắc tộc. Năm 1987, cha GB. Nguyễn Thanh Thiện về làm quản xứ. Ngài đã trùng tu nhà thờ, nhà xứ, xây dựng một dãy phòng nhỏ làm chỗ lưu trú cho con em người Êđê ở các buôn làng xa xôi có nơi ăn ở để đi học văn hóa tại các trường trong thị xã... Năm 2000, cộng đoàn nữ tu dòng Nữ Vương Hòa Bình đã được hiện diện trở lại tại trung tâm. Nhiều hoạt động nâng đỡ các em học sinh sinh viên người dân tộc thiểu số được nối tiếp như đáp ứng nhu cầu lưu trú, tạo điều kiện cho các em học hành thuận lợi. Năm 2001, trung tâm bắt đầu cho các em lưu trú trong ngôi nhà lưu xá được cha Bianchetti xây dựng từ năm 1958.

Trong giai đoạn này, một lưu xá mới cũng được hoàn thành vào tháng 8.2004 vì lưu xá cũ không đủ chỗ. Cuối năm 2007, cha GB. Nguyễn Minh Hảo được bổ nhiệm đặc trách trung tâm và quản xứ giáo xứ Mẫu Tâm. Theo cha Hảo chia sẻ, hiện có gần 100 em học sinh, sinh viên trọ học nơi đây. Nối tiếp các bậc tiền nhiệm, cha Hảo cũng chú trọng đẩy mạnh thêm nhiều chương trình truyền giáo và mục vụ sắc tộc như mục đích ban đầu hình thành trung tâm.

TƯƠNG LAI KHỞI ÐI TỪ HÔM NAY

Giáo xứ tòng nhân Mẫu Tâm hiện gồm các giáo buôn nằm trong địa bàn thành phố Buôn Ma Thuột: buôn Akó Dhông, buôn Alê A, buôn Alê B, buôn M’Duk, buôn Ðung. Cũng như nhiều buôn sóc khác ở thành phố này, đời sống tinh thần cũng như kinh tế người giáo dân có nhiều biến đổi khi đô thị hóa về tận các gia đình. Trước thực tế này, xứ Mẫu Tâm trong vai trò là một Trung tâm sắc tộc đã gắn công việc mục vụ đồng hành với người giáo dân.

Từ Trung tâm này, các linh mục, người phụ trách đã cộng tác với các mục tử tại các giáo xứ, giáo họ thực hiện những chương trình bác ái truyền giáo. Như chương trình “Ánh sáng văn hóa” đã giúp hỗ trợ việc học hành cho các học sinh nghèo, hiếu học với ước muốn giúp các cộng đoàn sắc tộc thăng tiến đời sống tôn giáo và xã hội, vươn lên về kinh tế, thoát cảnh sống thiếu văn minh và nghèo khổ. Nhà lưu xá Mẫu Tâm cũng là một hoạt động nằm trong kế hoạch. Tương tự, chương trình “Một giọt nước” đã có từ hơn chục năm qua giúp xây dựng các nguồn nước sạch cho bà con, nhờ đó cải thiện sức khỏe và giúp ngăn ngừa bệnh tật...

Trung tâm đã có các khóa cho cộng đoàn giáo dân sắc tộc, như đào tạo Ban hành giáo buôn sóc và huấn luyện các giáo lý viên sắc tộc để họ có thể phục vụ các sinh hoạt đức tin và bác ái trong giáo buôn cách sinh động và hiệu quả... Nhờ sự thúc đẩy của trung tâm, mỗi giáo xứ trong giáo phận đều có một Ban Loan báo Tin Mừng phụ trách việc truyền giáo, tái truyền giáo và bác ái truyền giáo. Các nhóm rao giảng Tin Mừng với hàng trăm tông đồ truyền giáo đã được thắp lửa ra đi từ đây. Hằng năm, các tông đồ này vẫn duy trì tụ họp nhiều lần để học hỏi các giáo huấn của Giáo hội về truyền giáo, tìm hiểu các phương pháp truyền giáo, trau dồi kỹ năng tiếp xúc, đối thoại, chia sẻ… Theo cha GB. Nguyễn Minh Hảo, nhờ vậy, việc mang Lời Chúa đến anh chị em Kinh, Thượng đã có hiệu quả hơn. Mỗi năm giáo phận đón nhận hàng ngàn tân tòng.

Một trong những công việc đặc biệt tại Trung tâm Mục vụ Sắc tộc là các công trình chuyển dịch các bản văn cần thiết ra tiếng Êđê, Mnông, Stiêng... Nhiều kinh sách, bài hát lễ đã và đang được dịch như Kinh Thánh, phụng vụ thánh lễ và các bí tích, sách giáo lý, kinh nguyện, thánh ca…, nhằm đáp ứng nhu cầu truyền giáo và sinh hoạt phụng vụ, cầu nguyện, huấn giáo của các cộng đoàn sắc tộc. Trong thời gian sắp tới, trung tâm sẽ cùng với ban dịch thuật của giáo phận phát triển công việc này, hy vọng sẽ cho ra mắt các bản dịch, sách hoàn chỉnh như một công trình phục vụ truyền giáo miền Tây nguyên...

Minh Minh