Dù lá é có quanh năm nhưng tùy vào thời tiết mà có cách chế biến món ngon, “hợp cảnh”. Lá é ngon nhất khi đem kết hợp với thịt gà. Trời lạnh thì có nồi lẩu gà nấu lá é làm ấm người, nhưng nếu thời tiết nóng nực thì dù cũng gà, cũng lá é nhưng đem làm thành món gỏi gà lá é lại vô cùng cuốn hút.
Lá é không quen thuộc với nhiều vùng, chủ yếu các món kết hợp với lá này xuất hiện nhiều ở duyên hải miền Trung, nhất là Phú Yên, Bình Định. Thoạt nhìn lá é rất giống lá húng quế. Mà thật ra cũng có cùng họ với húng quế. Điểm khác biệt dễ nhận biết là phần thân có màu xanh thay vì tím như húng quế, và lá é có lông mịn. Dễ nhận biết và cũng là đặc trưng của lá é chính là mùi thơm từ tinh dầu của lá. Mùi thơm cay tựa hương sả khi vò thử. Quen thuộc nhất, người ta hay gọi là lá é trắng.
Với cách chế biến khá đơn giản khi kết hợp gà và lá é, hai món ngon là lẩu gà và gỏi gà tạo nên một hương vị khó lẫn. Dù Phú Yên là nơi “sinh” ra hai món trên và rất phổ biến ở các bếp nhà quê xứ “nẫu”, song khách du lịch đến Đà Lạt lại dễ thưởng thức món lẩu gà lá é vì các quán ăn kinh doanh món “thương hiệu” này rất nhiều. Có người còn nói lên Đà Lạt chưa ăn lẩu gà lá é Phú Yên là chưa biết Đà Lạt. Thật lạ, sao cái món đặc sản Phú Yên lại là món phải thử khi đến vùng đất khác? Cũng có lẽ do thời tiết se lạnh của Đà Lạt khiến một chén lẩu nóng ấm, thơm nực là vô cùng hợp nhau.
Ngoài ra, đâm muối lá é để có thể trộn gỏi gà hay dùng chấm hải sản, thịt ếch, cá cũng rất ngon.
Nguyên liệu nấu món lẩu gà lá é khá đơn giản. Ngoài gà ta thả vườn làm sạch, chặt thành từng miếng nhỏ, lá é trắng rửa rạch, còn có nấm, măng chua, ớt hiểm rừng xắt nhỏ, muối, bột ngọt và vài tép sả đập dập. Dù Phú Yên là xứ làm mắm, nhưng với món lẩu gà lá é thì người ta sẽ không lạm dụng vì nếu nêm mắm sẽ làm thịt gà có vị chua, mất ngon. Không có đường trong cách nêm nếm món này.
Nếu là khách phương xa đến Phú Yên, hãy ngồi yên quan sát cách làm nên một nồi lẩu gà. Khi nồi nước lẩu được sôi, sẽ bắt đầu cho thịt gà vào để miếng thịt gà được săn chắc lại. Tiếp theo cho sả vào, nêm muối, ít bột ngọt và vặn lửa nhỏ. Đợi khi lẩu gà sôi trở lại, khi thịt vừa chín mềm, sẽ cho măng chua. Chờ sôi lại thêm ớt và nấm vào, đợi sôi trở lại, lấy lá é trắng cho vô nồi lẩu rồi múc ăn ngay. Lẩu gà lá é chỉ ăn nóng mới ngon nhất. Món muối chấm lá é cũng được dùng khi ăn lẩu. Đó là kết hợp muối hạt giã với ớt hiểm rừng, lá é trắng, trộn thêm ít ngò rí, xíu bột ngọt, vắt thêm ít nước chanh, trộn đều.
Với món gỏi gà lá é cũng chỉ đơn giản dùng công thức giã muối é này đem kết hợp với gà luộc xé phay, thêm hành tây xắt mỏng, lá é hoặc rau răm cắt nhỏ, chút đường là đã có món ăn ngon nhâm nhi. Gỏi gà đúng điệu Phú Yên thì dùng kèm bánh tráng nướng.
Vani
Bình luận