Dạy con chữ hiếu

Người ta thường nói gia đình là nền tảng của xã hội và giáo dục là một quá trình tạo những thói quen tốt. Lòng hiếu thảo của con cái cũng cần được cha mẹ xây dựng qua thời gian chứ không chỉ là những lý thuyết ở trường lớp…

Từ cuộc sống thường ngày

Có thể nói, giúp con cái hình thành thói quen hiếu thảo là một trong những điều khó nhất đối với các bậc phụ huynh. Dạy con chữ hiếu sao lại khó như vậy? Theo bà Ngọc Loan, 57 tuổi (ngụ phường 21, quận Bình Thạnh – TPHCM), không thể nói với các con phải hiếu thảo với cha mẹ một cách chung chung được. “Giờ các cháu cũng đã tiếp cận với mạng, với mọi kiến thức trên đời, nếu chỉ lấy Nhị Thập Tứ Hiếu ra kể rồi răn dạy sẽ không hợp thời nữa. Tôi lấy chính cách cư xử của mình với ba mẹ hai bên mà dạy con”. Bà Loan kể, cứ đến ngày giỗ ông bà nội ngoại, bà hay đưa con gái đến văn phòng giáo xứ xin lễ, ghé Nhà hài cốt cầu nguyện cho các cụ. Ba mẹ ruột và bố chồng bà đã qua đời, chỉ còn mẹ chồng sống cùng con gái ở Thủ Đức. Một tháng ít nhất một lần bà đưa hai con lên thăm nội. Khi các con lớn, có thói quen này, cứ thế tự đi xe đến nhà nội, không quên mua quà như ngày nào bà Loan vẫn từng mua. “Mà thật ngộ, khi các con mua quà cho nội, tự dưng chúng cũng nhớ mua cho tôi và ba chúng”. Như thế, bà Loan đã tạo được cho hai con thói quen biết quan tâm và yêu thương ông bà, cha mẹ mình bằng những hành động đơn giản nhất: thăm nom, chăm sóc.

Bổn phận làm con là phải phụng dưỡng cha mẹ lúc về già

Từ những trải nghiệm thực tế, anh Lê Văn Bằng, 34 tuổi (ngụ phường Đa Kao, quận 1 - TPHCM) chia sẻ, gia đình anh không theo tôn giáo nào nhưng cũng có thể gọi là theo “đạo thờ kính ông bà”. Ở nhà, anh luôn tâm niệm giáo dục con lễ phép, tôn kính ông bà bởi “từ đó, con cái sẽ yêu kính ba mẹ”. Không chỉ chăm nom bàn thờ nhang đèn tối sớm cho ông bà cố đã khuất mà hằng tháng, anh còn đưa con về Củ Chi thăm bà nội. Hằng năm, anh chị dành dụm tiền đưa con về quê thăm ông bà ngoại. “Dạy con chữ hiếu quả là khó vì mình không thể nói suông là phải yêu kính ông bà khi mình quanh năm suốt tháng không hỏi thăm ba mẹ một tiếng, khi bàn thờ tổ tiên lạnh tanh nhang khói. Điều quan trọng trong việc xây dựng lòng hiếu thảo cho con, theo tôi, chính là cha mẹ phải trở thành tấm gương”, anh Bằng bộc bạch.

Cũng quan điểm như anh Bằng, chị Trần Thị Năng, 42 tuổi (quận 5, TPHCM) ngoài chuyện nhang khói trên bàn thờ ông bà, hằng ngày chị còn mua ít trái cây theo mùa, dạy con đặt lên bàn thờ mời ông bà trước rồi mới ăn. “Là người Công giáo, đặt món ngon lên bàn thờ ông bà, tôi không nghĩ ‘cúng để ông bà ăn’ mà chỉ là biểu hiện của lòng hiếu thảo, tưởng nhớ ông bà” – chị chia sẻ và cho biết thêm, không chỉ trái cây theo mùa mà mỗi khi có món ăn gì đặt biệt, vợ chồng chị đều nhắc con mời ông bà rồi đến ba mẹ. Hai con của chị - đứa đang học lớp 4, đứa học mẫu giáo nhưng luôn biết mời ba mẹ khi ăn uống, biết nhắc mẹ mua trái cây và hoa khi thấy bàn thờ trống.

…Đến những câu chuyện

Anh Nguyễn Khiết Tâm, 35 tuổi (ngụ phường 1, quận 3 - TPHCM) kể, gia đình anh theo đạo Phật, vì vậy mỗi mùa Vu Lan, anh hay đưa con đi chùa để nó được cài hai bông hồng, tức là còn cha mẹ. Sau đó, anh nói cho con nghe ý nghĩa của mùa báo hiếu vu lan, sự tích Mục Liên Thanh Đề... Bên cạnh các câu chuyện đó, anh cũng đưa con về thăm hai bên cha mẹ, tặng ông bà một ít trái cây, hỏi han đầy yêu thương. “Như vậy từ mùa báo hiếu vu lan kết hợp thêm những gì mình đối với ba mẹ, tôi nghĩ đó là bài học sống động nhất”, anh Tâm nói.

Giáo dục con cái lễ phép, tôn kính ông bà cũng là cách các bậc cha mẹ tạo dựng lòng hiếu thảo cho con

Còn chị Trần Thị Tuyết Ngân, 30 tuổi (ngụ phường Linh Xuân, Thủ Đức - TPHCM) lại chọn cách đọc chuyện cổ tích, ngụ ngôn cho con nghe từ nhỏ. Con gái của chị mới hai tuổi nhưng mỗi tối trước khi đi ngủ, đều được mẹ dành chút thời gian đọc cho nghe những câu chuyện nho nhỏ, dễ hiểu, tỷ như “Con cáo không nghe lời mẹ đến đầm cá sấu bị cá sấu ăn thịt” hoặc “Con heo không nghe lời bố nên mới bị sói tấn công”... Chị cho biết: “Ở tuổi này, nói những chuyện thảo kính ba mẹ còn quá sớm. Tôi chỉ dạy cháu phải biết vâng lời ba mẹ vì ba mẹ là những người lớn, nhiều kinh nghiệm và yêu thương con cái nhất. Khi lớn lên mới tiến thêm một bước nữa là nêu gương cho con...”.

Với vợ chồng anh chị Bình - Thu (ngụ Hóc Môn, TPHCM), việc giáo dục lòng hiếu thảo cho con được lồng vào những câu chuyện từ mấy bộ phim hoạt hình dành cho thiếu nhi được anh chị chọn lọc và cho con xem hằng tuần. Khi con lớn hơn, có thể đọc sách, ba mẹ cũng hay tìm mua tặng con những cuốn sách đề cao lòng hiếu thảo trong tủ sách “Hạt giống tâm hồn”. Theo anh chị, đó cũng là một cách dạy con gián tiếp bên cạnh những cư xử đẹp đối với ông bà trong gia đình...

Phần lớn các bậc phụ huynh trải nghiệm đều thừa nhận, quả là cha mẹ phải trở nên như tấm gương để con cái noi theo trong việc hình thành các thói quen tốt. Phát biểu trong một chương trình trên truyền hình về giáo dục gia đình, tiến sĩ tâm lý Huỳnh Văn Sơn cũng từng nhấn mạnh: “Cha mẹ là tấm gương tốt nhất và hiệu quả nhất trong giáo dục con cái, trong đó có giáo dục lòng hiếu thảo. Con cái không thể hiếu kính ba mẹ khi chúng chứng kiến ba mẹ mình đối xử không tốt với ông bà. Vì vậy, ba mẹ nêu gương chính là bài học sống động nhất cho con cái”.

NGUYỄN NGỌC HÀ