Góc nhìn tươi mới về Sài Gòn

“Make-up” cho Sài Gòn…

Theo nhóm Global Shapers (cộng đồng người trẻ tham gia “Diễn đàn Kinh tế Thế giới” tại Việt Nam), các thành viên nghĩ đến ý tưởng cuộc thi Saigon Makeover (tạm dịch: Làm đẹp hơn cho Sài Gòn) khi cả nhóm đang ngồi nói chuyện tại hồ Con Rùa. Ý tưởng khuyến khích mọi người thể hiện tình yêu đối với Sài Gòn – TP.HCM, ước mơ về một diện mạo của thành phố này trong tương lai. Cuộc thi diễn ra từ tháng 5.2014 đến tháng 10.2014, nhận được gần 150 ý tưởng dự thi. Theo đó, những người mê thiết kế tham gia make-up cho Sài Gòn bằng cách đơn giản: chụp một tấm hình thực tế về công trình công cộng bất kỳ ở một góc nào của Sài Gòn và thiết kế đồ họa trực tiếp ý tưởng của mình lên bề mặt tấm ảnh đó. Yêu cầu của cuộc thi là người thiết kế đưa đến những góc nhìn mới cho cảnh quan thành phố, tạo nên những tác phẩm chuyên nghiệp, mang tính ứng dụng và cộng đồng, hỗ trợ đắc lực cơ quan quản lý, các doanh nghiệp đồng hành để biến ý tưởng thành hiện thực.

Các ý tưởng như một làn gió sáng tạo nghệ thuật bao phủ khắp con đường, ngõ ngách từ tâm hồn các bạn trẻ yêu Sài Gòn. Trong triển lãm 20 ý tưởng xuất sắc nhất, người yêu Sài Gòn cảm thấy phấn khích vì những không gian công cộng được “xử lý” lại bằng những ý tưởng trẻ trung, sáng tạo. Những địa điểm quen thuộc của Sài Gòn như hồ Con Rùa, hầm Thủ Thiêm, dinh Độc Lập, tòa nhà Vincom, cầu Bình Lợi, cà phê bệt, bồn chứa nước, kênh Nhiêu Lộc... được trang trí, thiết kế lại một cách sống động, tạo nên cảm giác mới lạ. Tác giả Nguyễn Anh Việt cùng tác phẩm “Đất lành” gây ấn tượng với ý tưởng biến khu Công viên 23.9 trở thành nơi cư ngụ lâu bền của chim bồ câu. Những chuồng chim được đóng trên các thân cây cao giúp cho bầu trời Sài Gòn tương lai đầy ắp cánh chim bồ câu - sứ giả của hòa bình. Tác giả Phạm Duy Thiện với ý tưởng thay đáy hồ Con Rùa với gam màu xám tối bằng gốm trang trí, được tạo hình thành những chú rùa khổng lồ đang bơi trong bể. Trong làn nước, những đàn cá đầy màu sắc bơi tung tăng. Chính bởi lớp gạch gốm trang trí đó sẽ làm cho không gian trong hồ Con Rùa sáng hơn, đồng thời mặt nước hồ sẽ trong trẻo hơn.

Nhóm tác giả Saigon Saving – Hãy cứu lấy nước, chia sẻ: “Những chiếc bồn nước to và cao được làm bằng bê tông dễ dàng bắt gặp ở Sài Gòn. Chúng được người đi đường nhìn thấy từ xa. Đây là một dạng cột mốc trong đô thị (landmark). Sẽ rất phí nếu ta ngước nhìn và chỉ thấy một màu xám bê tông trơ trọi. Ý tưởng thiết kế của chúng tôi là vẽ trên “cột mốc đô thị” đó hình dáng gần giống với hình tượng Lạc Long Quân được cách điệu. Các thanh họa tiết dọc kết hợp với những giọt nước rơi xuống ngụ ý nói đến sự lãng phí nước ngày nay. Kèm theo đó, Lạc Long Quân tay đang giữ một khối cầu bằng nước, với dòng chữ “Hãy tiết kiệm nước”. Một thông điệp ý nghĩa được vị vua nhắn gửi đến thế hệ con cháu”.

Những không gian công cộng khác gắn liền với đời sống giới trẻ như cà phê bệt công viên 23/9, trạm xe buýt... được các tác giả thiết kế lại. Ý tưởng về “Nơi dừng chân” của Nguyễn Nhật Duy được anh bộc bạch: “Sài Gòn nổi tiếng với văn hóa ngồi bệt. Người ta thích ngồi để nghỉ ngơi, tán chuyện. Hay đơn giản chỉ để chậm lại, nhìn ngắm dòng người vội vã đi qua. Tuy nhiên, tôi thấy có rất nhiều bồn cây ghi bảng “Cấm ngồi tại đây” vì cơ quan quản lý lo sợ những mảng cỏ sẽ bị hư hại. Tôi thích ngồi, nhưng cũng không muốn làm hư cỏ. Tại sao không dung hòa cả hai, để có một chỗ ngồi đúng nghĩa? Một ý tưởng nho nhỏ giúp người bộ hành vui, bác bảo vệ khó tính cũng thích. Từ nay, bác không còn phải trông chừng những bạn trẻ hay bị... mỏi chân nữa”.

Theo chị Anh Thư (một trong những sáng lập viên Global Shapers tại Việt Nam, trưởng ban tổ chức), tác phẩm của Saigon Makeover đã minh chứng cho tình yêu và tinh thần sáng tạo của các công dân trẻ thành phố. Global Shapers đang thực hiện các bước tiếp theo, nhất là làm việc với các cơ quan chức năng để biến những ý tưởng hay, khả thi vào hiện thực. Nhóm hy vọng sẽ nhận được sự hỗ trợ của các cá nhân và đơn vị để không gian công cộng của Sài Gòn ngày càng đẹp, sáng tạo và thân thiện với người dân thành phố hơn.

Sài Gòn xưa trong những bức vẽ hiện đại

“Tôi đã từng nghe ai đó nói: “Nếu ai sống được ở Sài Gòn sẽ là người Sài Gòn”. Tôi nghĩ, mình đã gắn bó với mảnh đất này 13 năm, khoảng thời gian không quá dài, không quá ngắn nhưng cũng đủ cho tôi tự tin nói rằng mình là người Sài Gòn. Tôi không biết một mai kia khi thức dậy, những giá trị “đẹp” chung quanh chúng ta có còn tồn tại nữa hay không? Khi những hàng cổ thụ đã gắn bó, song hành cùng bao thế hệ đã không còn, những công trình kiến trúc hàng trăm năm cũng dần được thay thế bởi sự hiện đại... Tôi đã rất lo sợ điều đó nên thực hiện cuốn sách như một nơi lưu giữ lại những giá trị lâu đời đã từng tồn tại, từng lưu dấu những kỷ niệm của mình và của tất cả mọi người...” - Lê Hưng Trọng chia sẻ. Anh bạn trẻ này đang phối hợp với một nhà xuất bản và “bấm nút” cho ra một cuốn sách nghệ thuật với cách thể hiện rất hiện đại về Sài Gòn xưa.

Sinh ra ở Ninh Thuận, từng là sinh viên khoa kiến trúc (Đại học Kiến Trúc TPHCM), ra trường, có nhiều dự án khắp cả nước nhưng với Hưng Trọng, “Sài Gòn chưa xa đã nhớ”. Và dù đi đâu, thành phố này vẫn có một sức ám ảnh mãnh liệt. “Hiện nay, nhiều bạn trẻ mong muốn Sài Gòn sẽ phát triển, văn minh hơn nữa để được gọi là “hòn ngọc Viễn Đông” theo đúng nghĩa mà nó từng được gọi. Dự án của tôi khởi đi từ trăn trở đó. Nó gởi gắm tình yêu và góc nhìn kiến trúc – văn hóa Sài Gòn xưa của người trẻ qua tranh”, Trọng nói. Để có được những bức tranh ấn tượng về Sài Gòn xưa, anh bạn trẻ này phải sưu tầm tư liệu (hình ảnh) cũ nhất về các công trình kiến trúc Sài Gòn vì một số công trình mới đã không còn như trước. Bức tranh đầu tiên của anh thực hiện là nhà thờ Đức Bà. Khi ấy, Trọng đang làm việc ở Hà Nội, nghe một bản nhạc về Sài Gòn và có cảm hứng vẽ...

Tác phẩm dày hơn 90 trang, chủ yếu là tranh kèm các thú thích ngắn gọn bằng song ngữ Việt – Anh. Những bức vẽ trẻ trung của tác giả được nhiều người yêu Sài Gòn, các bạn trẻ đam mê mỹ thuật thích thú trên mạng. Để hoàn thành, Lê Hưng Trọng phải vẽ trong vòng ba năm. Cuốn sách không chỉ dành cho người Việt mà là một sản phẩm văn hóa, một món quà đặc sản của đất Sài Gòn khi khách du lịch đặt chân đến thành phố này. Chính lúc người nghệ sĩ làm mới những công trình kiến trúc thân thuộc làm nên giá trị của Sài Gòn là lúc họ truyền cho mọi người những xúc cảm thật sự với những giá trị cổ xưa. Khi người ta thấy đẹp, yêu thương, nâng niu, trân trọng thì sẽ biết cách để giữ gìn nó cho muôn đời sau. Được biết, sau khi tác phẩm này ra đời, tác giả sẽ kêu gọi nhiều bạn trẻ yêu hội họa cùng chung tay tiếp tục chuỗi sách của dự án “Sài Gòn xưa” này. Số tiền thu được của chuỗi sách được chia ra hai phần. Một phần cho vào quỹ để tiếp tục phát triển dự án. Phần còn lại dành làm từ thiện.

Quảng Sơn