Cây cao bóng cả đừng rút lui

Dẫn nhập

Đức Thánh Cha Phanxicô đã gởi thông điệp đến các linh mục cao tuổi và đau bệnh của miền Lombardia của Ý, quy tụ tại Đền thánh Caravaggio trong cuộc gặp gỡ do Unitalsi khu vực tổ chức vào tháng 9.2022. Ngài viết: “Đừng rút lui, hãy chống lại sự cám dỗ rút lui, vì cảm thấy mình vô dụng". Và ngài kêu gọi họ liên minh với những người trẻ - đặc biệt là với các linh mục trẻ, "Vì tuổi tác của anh em là một chúc lành cho Giáo hội”. Tôi nhớ tới điều mà tôi xác tín và chia sẻ với một số vị trong hàng giáo phẩm về hưu: Dù không làm được gì nữa, theo văn hóa Việt Nam, cũng vẫn là “Cây cao bóng cả”; “Một mẹ già bằng ba hàng dậu”; Uy đức vẫn bao trùm cả giáo phận. Đây không phải là một lời yên ủi, động viên, nhưng là một sự thật. Sự thật này có nền tảng trong Kinh Thánh, Công đồng, và Văn hóa. Sau đây, tôi xin chia sẻ ít điều mục vụ về: “Cây cao bóng cả”, “Đừng rút lui”.

Đức Thánh Cha Phanxicô chào thăm các linh mục cao tuổi ngụ tại Casa San Gaetano ở Rome - ảnh: Media Vatican.

Nhận thức

Do ảnh hưởng của Cựu Ước, mỗi khi nhìn thấy người đầu bạc, tôi nghĩ ngay tới người đó đang đội “Mũ khôn ngoan”, vì người đầu bạc thì khôn ngoan. Và tôi cũng nhớ tới lời khuyên: “Nơi nào có người đầu bạc, con hãy tìm đến ôm chân họ mà học”. Là người già, tôi nhớ hình ảnh hai cụ Simeon và Anna trong đền thờ, liên lỉ cầu nguyện, trông chờ và sau đó đã nhận ra Hài nhi Giêsu và vinh phúc giới thiệu Đấng Cứu Thế cho mọi người. Rồi, các vị toại nguyện, thanh thản sẵn sàng ra đi bình an.Tuy nhiên, nhiều khi có thực tế không tốt đẹp như thế.

Lại cũng có hình ảnh Chúa Giêsu, bị bỏ rơi nơi vườn cây Dầu. Ở đó, Chúa đã đối diện với sự cô đơn cùng cực. Chúng ta chạnh đau: “Chúa đã toát cả mồ hôi máu”. Trên thập giá, Chúa Giêsu nhìn lên, than thở: “Lạy Thiên Chúa của con, sao Ngài bỏ rơi con?” (Mt 27:46; Mc 15,34). Rồi, Người nhìn xuống, thấy những kẻ thân tín chạy trốn hết! Chúa bỏ, con người cũng bỏ!

Đức Giáo Hoàng Phanxicô chống lại não trạng“vứt bỏ”khi xem người già và người bệnh là những người vô ích. Ngài nói: “Những người già không bị ruồng bỏ vì mọi người xa tránh họ, nhưng là dấu hiệu sống động của lòng nhân từ của Thiên Chúa, Đấng ban sự sống dồi dào”. Đức Thánh Cha nói với các linh mục cao niên và đau bệnh nhận thức về một vai trò âm thầm: “Hỡi các linh mục lớn tuổi thân mến, tôi nói: đây không phải là lúc để ‘rút mái chèo bỏ vào thuyền’, rút lui. Tuy nhiên, anh em có thể sinh nhiều hoa trái nhờ sự khôn ngoan của mình: anh em có nhiều thời gian để có thể cầu nguyện cho Giáo hội và cho những người trẻ trung thành với Lời của Chúa Giêsu; anh em có thể lắng nghe những lời xưng tội với lòng kiên nhẫn và cao thượng; anh em có thể làm chứng rằng việc nhìn và đọc lịch sử bắt đầu từ nhiều dấu hiệu của sự dịu dàng và tình yêu thương mà Thiên Chúa là Cha đã gieo trong cuộc sống của chúng ta thì quan trọng dường nào đối với chúng ta”.

Ông Kirland, nhà khoa học người Đức,1930, chụp được hào quang, là năng lượng tần số rung động, chuyển động, phát ra từ những người trí thức, đạo đức, ngay cả cây cối cũng có. Khi những người trí thức, đạo đức tụ lại, thì năng lượng tần số rung động, rung xoáy lên hình trôn ốc và tụ lại thành khối trên bầu trời. Chúng có sức đẩy lùi bóng đen tội lỗi, bệnh tật, sự dữ, ngay cả bão tố, sóng thần. Có những cơn bão dữ dội, tưởng như ập vào đất liền của xứ sở Việt Nam. Ví dụ, gần nhất là bão Noru. Có nhiền nguyên nhân khiến cơn bão giảm tác hại. Nhưng sự thật, cả nước hướng về Miền Trung đã tạo nên tần số rung động, góp phần đẩy lùi cơn bão, khiến thành áp thấp nhiệt đới. Thật ứng với nền văn hóa của chúng ta: “Cây cao bóng cả”. “Một mẹ già bằng ba hàng dậu”; và “càng cao tuổi càng cao nhân đức”; ký ức, hiện tại, nở hoa tương lai. Gốc mai cổ thụ, hoa mai rạng rỡ - báo hiệu mùa xuân mới!

Từ những nhận thức trên, người cao tuổi được trân quý. Con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình và xã hội, cùng sống theo nếp văn hóa nể “Trọng thầy mới được làm thầy, trọng cha mới được nên cha”. Kính trọng, lắng nghe kinh nghiệm tuổi già: “Kính lão đắc thọ; kính già, già để tuổi”. Cha mẹ dạy con cái cháu chắt, biết hiếu kính ông bà nội ngoại. Phân công hằng tháng đến thăm và trò chuyện với người già: “Lắng nghe ký ức và nghe kể chuyện”. Trao phần thưởng đạo đức, mang tính quốc gia, cho những người con, cháu, người trẻ có phong cách trân quý người cao niên trong cộng đồng. Rất đẹp và cuộc sống có hậu.

Sau đây, tôi xin chia sẻ một câu chuyện. Có một người cha, gọt vỏ quả dừa làm chén cơm cho ông nội vì tay run, nên hay làm vỡ bát. Thằng con trai nhỏ xin: “Con cũng muốn học làm bát dừa cho cha sau này”. Luật cân bằng nhân quả “Sóng trước đổ đâu sóng sau đổ đó”, đó là quy luật tự nhiên, không có gì lạ.

Dân tộc chúng ta rất trọng đức: “Có đức mặc sức mà ăn”; “Đức trọng quỷ thần kinh”. Ứng xử kính trọng bậc cao niên còn là cơ hội giúp người trẻ tập nhân đức. Nhân đức có ba bậc. Bậc một: chịu vậy. Bậc hai: vui chịu, cảm ơn; bậc ba: tìm đến để được tập nhân đức. Thánh Têrêsa Hài đồng đã xin đến phục vụ những nữ tu già, bệnh tật, khó tính để họ giúp tập nhân đức cho mình. Nhẫn nhịn, kiềm chế là dấu chỉ một người có nhân đức. Nhân đức Kitô giáo là một thói quen hành thiện, theo lời dạy, gương sống của Chúa Giêsu và làm vì lòng mến Chúa, yêu người, với ơn Chúa, lâu dần sẽ trở thành nhân đức. Kinh nghiệm tập nhân đức, ở bậc hai: “Vui vẻ, cảm ơn”. Nếu không mỉm cười, vui vẻ cảm ơn, thì phải lấy tiền trả cho người gây ra khó chịu, bực bội, thậm chí nói hành, vu oan cho mình. Mất một số tiền lớn, ắt nhân đức sớm hoàn mãn. Vì đồng tiền liền khúc ruột. Mất tiền sẽ xót đau mà mau nên người thực đức.

Kết luận

Mỗi khi có dịp đến thăm các vị nghỉ hưu, tôi thường nghe các cụ nói: “Đừng bỏ tôi, cô đơn và đau đớn lắm!”. Ai cũng sợ cô đơn. Tuổi già lại càng rất cô đơn. Lúc nào cũng cảm thấy như mình bị bỏ rơi. Cảnh sống “cô đơn” còn phát xuất từ nỗi đau đớn của thể xác, liên quan tới cả tinh thần và tâm linh. Quá khứ khuyết điểm ào về, hồi tưởng trồi lên. Tinh thần suy yếu, mặc cảm, có giây phút như bị cám dỗ mất linh hồn, mất hy vọng cậy trông.Ma quỷ thường lợi dụng giai đoạn con người suy yếu, sẽ tác động tới tâm trí, dẫn người già rơi vào tình trạng mất lòng cậy trông, thất vọng. Thánh Têrêsa Hài đồng củng cố chúng ta bằng chính kinh nghiệm của mình: “Thất vọng mà vẫn cậy trông”. Bài học lớn nhất Chúa Giêsu đã từng trải nghiệm và để lại cho chúng ta: “Thiên Chúa bỏ rơi”. Chúa bỏ tất cả để ôm lấy tất cả nhân loại.

Làm mục vụ người cao tuổi, tôi hiểu rằng không thể bỏ qua và luôn biết ơn người cao niên, vì Chúa quan phòng, dùng người cao niên chuyển giao kinh nghiệm và đào luyện khôn ngoan, nhân đức cho tôi.

Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)