Thoáng chốc, đã gần hết tháng 11, tháng có nhiều ý nghĩa trong việc tưởng nhớ đến tổ tiên, người thân, người ân và các đẳng linh hồn. Ngỡ là sống trong bầu khí này dễ chìm trong màu tím buồn, lắng đọng..., nhưng nhìn lại đó đây trong Giáo hội, lại thấy có rất nhiều những hoạt động kéo các tín hữu lại gần tinh thần biết ơn. Các nghĩa trang, Đất Thánh luôn rộn ràng, khi người lui tới quét dọn, lau chùi, sửa sang, thêm hoa, thêm hương… nhiều hơn.
Lần lượt trong tháng có lễ Các Thánh nam nữ, lễ Các Đẳng linh hồn, lễ Các Thánh Tử đạo tại Việt Nam…, nên những hoạt động tri ân lại thêm tràn đầy; các giáo xứ, họ đạo đều có chương trình riêng của mình. Quen thuộc nhất với người Công giáo là đáo qua nghĩa trang hay Nhà chờ Phục Sinh, thắp nén hương, châm ngọn nến, sửa chậu bông…, rồi tề tựu trong giờ kinh nguyện chung. Tưởng nhớ tổ tiên, ông bà… đã thành truyền thống, nếp quen trong tháng 11.
Với người thân, mỗi người ít nhiều đều có cảm giác an tâm xâm chiếm trong lòng khi đã phần nào chu toàn, còn với các mục tử quá cố - những người đã dành cả đời chăm sóc tâm hồn cho đoàn chiên thì sao? Câu trả lời là giáo dân cũng chưa bao giờ lãng quên các ngài, chỉ là thường xuyên hay thi thoảng thôi. Hầu như giáo phận nào cũng có nghĩa trang dành riêng cho giám mục, linh mục, và tùy theo sắp xếp ở mỗi địa phương, sẽ có những thánh lễ, giờ cầu nguyện dành cho các cha đã qua đời. Tuy nhiên, phải nhìn nhận rằng, so với số giáo dân nhiều xứ đạo mà khi sinh thời các ngài từng coi sóc, thì số người dự lễ, hoặc ghé vào thắp nén nhang không là bao nhiêu. Người ta sẽ nại ra không ít lý do, khách quan có mà chủ quan cũng nhiều. Chẳng hạn như những cha đã mất từ lâu thì không phải giáo dân nào cũng biết, cũng nhớ...; nhưng cũng có ý kiến - mà như một câu ca thán - khiến chúng ta không thể không ngẫm nghĩ: “Nếu các linh mục kế vị vai trò người quá cố, thế hệ này qua thế hệ khác, thường xuyên nhắc nhớ về những mục tử tiền nhiệm và tổ chức cho giáo dân tìm về, thăm viếng mộ phần, thì thời gian sẽ không làm nhòa ký ức một cách vô tình như vậy!”.
Cách đây 7 năm, dịp tháng 11, Văn phòng HĐGM Việt Nam đã đăng lịch kính nhớ các giám mục đã qua đời, với sơ nét tiểu sử và ngày mất của các ngài. Gần hơn, ngay trong năm nay, giáo phận Cần Thơ có bảng chi tiết đăng trên website ngày nào, tháng nào sẽ là giỗ linh mục nào trong giáo phận, từ cổ chí kim. Đây quả là những sáng kiến hay, giúp toàn thể Dân Chúa có thông tin để dõi theo và nhớ cầu nguyện cho các vị từng làm mục vụ cho mình. Bởi giáo dân ở đâu cũng như nhau, với mục tử cũ, chỉ cần biết khơi, biết gợi và dẫn đường đúng cách, chắc chắn sẽ chẳng ai làm ngơ một lời kinh cầu, một nghĩa cử hương khói, trong tâm tình “uống nước nhớ nguồn”. Mới mấy hôm trước, sau kỳ tĩnh tâm năm, ngày 15.11.2024, linh mục đoàn của giáo phận Hà Tĩnh đã cùng viếng nghĩa trang Xã Đoài (thuộc GP Vinh, do GP Hà Tĩnh tách ra từ GP Vinh), nơi có những giám mục, linh mục tiền bối của các cha hôm nay đang yên nghỉ. Rất đáng cảm kích và nêu gương sáng.
Những cách thế khác nhau được thực hiện để nghĩ đến người đã khuất, nhất là với các mục tử, sẽ làm nên một tháng 11 ngập tràn xanh hy vọng, thay vì màu tím than buồn.
Diên Vĩ
Bình luận