Ngày 26.7.2017, lễ giỗ Chân phước Anrê Phú Yên, GP Qui Nhơn sẽ khai mạc Năm Thánh kỷ niệm một dấu ấn quan trọng trong dòng lịch sử của giáo phận cũng như GHCGVN: 400 năm trước, tháng 7.1618, với sự giúp đỡ nhiệt tình của ông Trần Đức Hòa, Khám lý Tuần phủ Qui Nhơn, cha Francesco Buzomi đã đến thành lập trụ sở truyền giáo tại Nước Mặn (ngày nay thuộc thôn An Hòa, xã Phước Quang, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định).
Ôn lại lịch sử, mỗi người có thể mường tượng và đắm chìm trong muôn vàn thử thách thuở ban đầu, của các vị thừa sai, về ngôn ngữ, phong tục tập quán và sự truyền giảng một giáo lý rất xa lạ với người dân bản địa. Cũng có thể suy nghĩ thêm về một kỳ tích do các thừa sai tạo nên: những tín hữu đầu tiên và một loại chữ viết - ngày nay là chữ quốc ngữ.
 |
| Di tích cư sở Nước Mặn hiện nay |
Từ nền móng ban đầu như thế, trải qua dòng thời gian, ngày nay nhiều giáo phận đã hình thành trên dải đất Trung Trung bộ. Năm 1963, Qui Nhơn còn lại 106.000 giáo dân, và vì lý do chiến tranh kéo dài, phần lớn giáo dân đã bỏ xứ ra đi và không trở lại. Năm 1975, toàn giáo phận chỉ có khoảng 40.000 giáo dân. Từ đó đến nay, mọi thành phần Dân Chúa cố gắng vượt qua khó khăn để phát triển và hiện có 7 giáo hạt, 53 giáo xứ và 6 giáo họ biệt lập, với 72.396 giáo dân, 116 linh mục, 51 đại chủng sinh, 258 tu sĩ nam nữ, 781 giáo lý viên.
Trong dòng lịch sử, qua cuộc bách hại đạo kéo dài từ thế kỷ 17 - 19, giáo phận này đã có hàng vạn người hy sinh mạng sống vì đạo, trong đó có vị tử đạo tiên khởi của Giáo hội Việt Nam là Chân phước Anrê Phú Yên (1644), thánh linh mục Phanxicô Gagelin (1833), thánh trùm cả Anrê Nguyễn Kim Thông, (1855), thánh Giám mục Stêphanô Cuénot (1861); ngoài ra còn có 16 vị tử đạo đã được Tòa Thánh đưa vào danh sách các Tôi Tớ Chúa.
Ngoài dấu ấn của các vị tử đạo, GP Qui Nhơn không hiếm dấu tích của các họ đạo cổ xưa. Theo một số tư liệu lịch sử, họ đạo Chợ Mới (nay thuộc An Thạch, Tuy An, Phú Yên), vào thế kỷ 18, có thể là trung tâm của miền truyền giáo Phú Yên. Địa bàn này có thể là nơi an táng Đức cha Labbé (1648-1723) đi mục vụ tại Phú Yên và qua đời tại đây.Kế cận là họ đạo Mằng Lăng với ngôi nhà thờ được xây dựng năm 1892, ngày nay là điểm tham quan du lịch trong vùng. Còn Gò Thị là một trong những điểm đặt chân thuở mở đầu hành trình truyền giáo của các thừa sai ngoại quốc trên dải đất miền Trung. Trước năm 1750, nơi đây có khoảng 60 giáo dân và đến năm 1850, theo báo cáo của thánh Giám mục Stêphanô Cuénot Thể, đã tăng lên 750 tín hữu. Từ năm 1839, Gò Thị được thánh nhân chọn làm nơi đặt Tòa Giám mục và ngài đã thường xuyên ở đó cho đến năm 1861… Cũng có thể kể thêm Chủng viện Làng Sông và nhà in Làng Sông, những cơ sở đào tạo linh mục và in ấn các tác phẩm Công giáo được xếp vào loại cổ xưa của GHCGVN.
Dường như dòng lịch sử phát triển và những chứng tích của Qui Nhơn đã và đang góp phần hun đúc niềm tin, không chỉ đối với các tín hữu trong giáo phận, mà còn cho tất cả các tín hữu Việt Nam!
HOÀNG ANH
Bình luận