Khoa Mục vụ khẳng định: “Không có trở ngại nào mà không có giải pháp”. Thậm chí có thể tuyên bố mạnh mẽ hơn: “Không nói tới trở ngại mà chỉ có giải pháp”. Công đồng Vatican II quả quyết: “Cùng với Chúa Thánh Thần, đưa ra giải pháp, đáp trả thời đại”. Trên con đường hiệp hành, trong giai đoạn hội ý, hôm nay, tôi xin chia sẻ ít điều mục vụ về: “Trở ngại và giải pháp”.
 |
Nhận thức
Cuộc sống con người luôn đối mặt với những cám dỗ. Ma quỷ cám dỗ Chúa Giêsu, các tông đồ, nên chúng không bao giờ buông tha chúng ta là những người “Tinh thần thì mau lẹ, nhưng xác thịt thì nặng nề”.
Trong cuộc đời lữ hành, Giáo hội, tín hữu được mời gọi vượt qua những cám dỗ, thử thách. Ba nhân đức đối thần: “Tin - Cậy - Mến” là một thể thống nhất. Cả ba nhân đức này đều mang nội hàm của những cám dỗ, trở ngại của người làm chứng cho Tin Mừng. Tin bao giờ cũng có thử thách; Hy vọng là đức Cậy, tuyệt vọng mà vẫn cậy trông; đức Mến, thể hiện đức Tin: “Đức tin không có việc làm là đức tin chết”.
Loan báo Tin Mừng hôm nay, qua chính con người, cuộc sống của mình tỏa sáng niềm tin, do trải qua thử thách mà vẫn trải rộng yêu thương đến tận cùng thế giới, đến từng con người thời đại, đang mang tâm trạng dửng dưng. Việc sống và loan báo Tin Mừng cần vượt qua nhiều trở ngại.
SÁU TRỞ NGẠI CẦN VƯỢT QUA
1. “Chủ nghĩa hình thức, trí thức, bất động”. Đức Phanxicô cảnh báo ngay từ lúc bắt đầu Thượng Hội đồng Giám mục thế giới về việc thực hành tôn giáo chỉ dựa trên việc tuân giữ tỉ mỉ các giới luật. Gần đây, Đức Hồng y Grech, Tổng Thư ký Thượng Hội đồng Giám mục, khẳng định: “Không bỏ qua điều khó” khi ngài đề cập đến Thượng Hội đồng cung cấp một diễn đàn để bày tỏ cả những bất đồng.
2. Luật đổi mới bao gồm hai chìa khóa vàng: “Luật thời điểm và luật can đảm”. Theo định hướng của Công đồng Vatican II: “Thời đại của Chúa Thánh Thần và của Giáo dân”. Thời điểm Thượng Hội đồng Giám mục thế giới, 1962 - 2022 - 2023 vừa tròn 60 năm lẻ một. Theo văn hóa Á Đông, trong đó có Việt Nam: “Đây là một chu kỳ vận niên, tròn trịa, khôn ngoan, hoàn chỉnh nhất một vòng đời. Chúa có mặt trong lịch sử loài người. Ngài điều khiển lịch sử qua Thần Khí và Thần Khí điều khiển qua ngả văn hóa. Đổi mới là chức năng của Thánh Thần, vừa cưỡng bách mà cũng vừa dịu dàng. Như thế, luật thời đỉểm đã đến, Giáo hội và thế giới cần những nhà lãnh đạo can đảm.
3. Văn hóa giáo sĩ. Một trong những trở ngại là linh mục - lãnh đạo cộng đoàn - lại thường “ưa ổn định, ngại thay đổi”. Ngày nay, sự xấu xa lớn lao nhất của Giáo hội, là tính trần tục thiêng liêng “Óc giáo sĩ trị”, vốn là một sự bại hoại của Giáo hội. Óc giáo sĩ trị cứng nhắc. Và dưới bất kỳ loại cứng nhắc nào, luôn có sự thối nát. Đức Thánh Cha nhấn mạnh, bao gồm trong số những điều xấu xa trong Giáo hội ngày nay: “Những lập trường cứng nhắc, cứng nhắc một cách ý thức hệ, vốn đã thay thế cho Tin Mừng”.
4. Chủ thuyết Pêlagiô và chủ thuyết Ngộ đạo. Chủ thuyết Pêlagiô, tin rằng với sức mạnh của mình, có thể tiến về phía trước. Thực tế, Giáo hội tiến về phía trước với sức mạnh và lòng thương xót của Thiên Chúa và sức mạnh của Chúa Thánh Thần. Và chủ thuyết Ngộ đạo, chủ thuyết chỉ tin thần tính nơi Chúa Giêsu. Không tin nhân tính Chúa Kitô, thì không thể có ơn cứu chuộc, do đó một lần nữa cần phải trở lại trung tâm: “Ngôi Lời đã trở thành nhục thể”.
5. “Trở về với con người và với môi trường”, đó là xác quyết của Công đồng Vatican II. Đức Giáo Hoàng Phaolô VI quả quyết: “Phải biết con người nếu muốn biết Thiên Chúa”. Tương lai của thế giới, con người là trung tâm, là ưu tiên của các nền kinh tế và của các lựa chọn. Không coi con người là trung tâm lịch sử là sai hướng thời đại. Lý tưởng này, đôi khi vấp phảinhững điều kiện chính trị và xã hội, thậm chí là chính trị thế giới, vốn ngăn cản những ý định tốt.
6. Về tương lai của Giáo hội, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI, phác họa trong Tông huấn Evangelii Nuntiandi đó là“Một Giáo hội lữ hành”. Việc rao giảng Tin Mừng còn thiếu trải nghiệm, không phù hợp với thời đại khoa học chuyển đổi số. Ngoài Thánh Thần, người rao giảng Tin Mừng trong thời hiện đại cũng phải là những người rao giảng đáng tin, đã từng trải nghiệm. Đó là những người làm chứng, đã từng gặp, sống với Chúa Giêsu, rồi chia sẻ Chúa Giêsu cho người anh em.
HAI GIẢI PHÁP
Tâm linh
Thánh Thể. Trong phương diện này, việc yêu mến, tôn sùng Thánh Thể, có chỗ đứng quan trọng. Chẳng thế mà trong hướng đi của Giáo hội hiệp hành, trong Logo của Thượng Hội đồng Giám mục thế giới có biểu tượng Thánh Thể : “Cây này mang Thánh Thể đang chiếu sáng như mặt trời. Đồng thời, các nhành cây được mở rộng theo chiều ngang như đôi tay hoặc đôi cánh, gợi lên hình ảnh Chúa Thánh Thần”. Cứ thinh lặng đối diện với Thánh Thể. Đức tin truyền thống chuyển đạt thành “Đức tin - cá vị”. Chúa Thánh Thể sẽ cho ta biết “Người yêu thương ta dường nào”. Và Người sẽ thực hiện lời hứa cùng với Chúa Cha, sai Thánh Thần.
Thánh Thần. Ngài được biểu hiện là lửa và gió. Lửa thì “cưỡng bách” và “gió” là đổi mới cách dịu dàng, êm đẹp, và không biết từ đâu và đi đâu. Đối với Thánh Thần, không biết trước và biết rõ tương lai. Theo kinh nghiệm bản thân, tôi xác tín điều này. Luôn sẵn sàng là đất sét hòa quyện với nước là sự sám hối, khiêm nhường trong tay Đấng làm cho chúng ta nên thánh, sẽ làm nên tác phẩm tuyệt vời, theo họa ảnh Thiên Chúa Tình yêu. Hơn nữa, Thánh Thần là Thầy dạy duy nhất và là Đấng nhắc nhở chúng ta mọi điều Chúa Giêsu dạy. Nhất là Thánh Thần sẽ ban những ơn cần thiết: “Khôn ngoan, sức mạnh và tầm nhìn”, và vào “đúng thời điểm”.
Khoa học
Đổi mới bộ máy mục vụ, theo Công đồng Vatican II: Tổ chức Giáo hội theo hình tam giác đảo ngược. Dân ở hàng đầu. Và lãnh đạo Hiệp thông là vòng tròn có Tâm Điểm là Chúa Giêsu thay lãnh đạo chỉ huy; thay thế lãnh đạo uy quyền bằng lãnh đạo cả uy cả đức; bổ trợ, không làm thay; cân bằng tính cộng đồng - cá nhân chủ nghĩa. Với Tông hiến “Hãy rao giảng Tin Mừng”, Giáo hội tiếp tục cải tổ Hội Thánh phục vụ Loan báo Tin Mừng bằng tình yêu và lòng tin. Tin và yêu là hai tố chất làm nên hạnh phúc đích thực. Do đó, truyền giáo, qua những phương tiện truyền thông hiện đại là phục vụ hạnh phúc của con người toàn diện và toàn cầu.
Kết luận
Lắng nghe nhau và lắng nghe Chúa Thánh Thần. Phân định Thánh ý Chúa. Trở ngại, hỗn độn, xung đột, thánh giá là những dấu chỉ tốt cho con đường hiệp hành. Giúp ta ý thức cần ơn Chúa và sống khiêm nhường hơn. Có Chúa Thánh Thần trong Thượng Hội đồng Giám mục thế giới 2023, tất yếu sẽ thành công như ý Chúa muốn. Trước muôn hình vạn trạng, phong ba bão táp, sóng thần, con thuyền Giáo hội neo vào Đức tin Thánh Thể và mềm dẻo mở rộng tâm hồn đón nhận Thánh Thần. Xác tín Chúa Thánh Thần luôn đồng hành với chúng ta, những môn đệ yêu mến Giáo hội Chúa Kitô.
Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
Bình luận