Hội chứng mệt mỏi mạn tính

Hỏi:

Tôi bị chứng mệt mỏi kéo dài gần 1 năm nay, người lúc nào cũng có cảm giác đuối sức, làm việc không tập trung, đau đầu, đau mỏi khớp toàn thân, mất ngủ. Tôi có đi khám nhiều nơi và làm xét nghệm nhiều lần nhưng không tìm ra bệnh gì. Bác sĩ bảo tôi bị suy nhược cơ thể. Xin bác sĩ tư vấn giúp về tình trạng bệnh của tôi cũng như biện pháp để cải thiện tình trạng bệnh này. Lê Thị Anh Thư – 42 tuổi – Bình Thạnh – TpHCM.

Trả lời:

Các biểu hiện như bạn mô tả trên đây gợi ý bạn bị “Hội chứng mệt mỏi mạn tính”.

Hội chứng mệt mỏi mạn tính là một rối loạn phức tạp được đặc trưng bởi sự mệt mỏi cùng cực mà không thể giải thích được dưới bất kỳ tình trạng y học nào. Sự mệt mỏi này có thể trở nên xấu hơn với hoạt động thể chất hoặc tâm thần, nhưng không cải thiện khi nghỉ ngơi.

Xét nghiệm và chẩn đoán: không có xét nghiệm đặc hiệu nào để xác định chẩn đoán hội chứng mệt mỏi mạn tính. Các triệu chứng trong hội chứng này có thể giống trong nhiều bệnh lý khác nhau như: rối loạn giấc ngủ, rối loạn tâm thần (rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, tâm thần phân liệt), và các bệnh lý như (thiếu máu, suy giáp, đái tháo đường…). Vì vậy, bác sĩ cần loại trừ các bệnh lý khác này trước khi chẩn đoán hội chứng mệt mỏi mạn tính.

Tiêu chuẩn chẩn đoán: Tình trạng mệt mỏi không giải thích được kéo dài trên 6 tháng, cùng với ít nhất bốn trong những dấu hiệu và triệu chứng sau:

- Mất trí nhớ hoặc mất tập trung

- Đau họng

- Lớn hạch vùng cổ hoặc nách

- Đau cơ không rõ nguyên nhân

- Đau di chuyển từ khớp này qua khớp khác mà không kèm sưng đỏ khớp

- Đau đầu: loại mới, khác với đau đầu trong quá khứ về thể loại và cường độ đau.

- Ngủ dậy không tươi tỉnh

- Kiệt sức kéo dài hơn 24 giờ sau tập thể dục hay hoạt động tâm thần.

Điều trị: điều trị hiệu quả nhất cho hội chứng mệt mỏi mạn tính cần tiếp cận theo 2 hướng là sự kết hợp giữa tư vấn tâm lý với một chương trình tập thể dục nhẹ nhàng

- Tập thể dục theo cấp độ: Bác sĩ vật lý trị liệu sẽ giúp bạn xác định môn thể dục nào là tốt nhất cho bạn. Người không hoạt động thường bắt đầu với bài tập vận động trong phạm vi giới hạn và thời gian kéo dài chỉ vài phút/ngày. Nếu bạn bị mệt mỏi vào hôm sau, nghĩa là bạn đang làm việc quá nhiều. Sức mạnh và sức bền của bạn sẽ được cải thiện nếu bạn tăng cường độ tập thể dục dần dần theo thời gian.

- Tư vấn tâm lý: nói chuyện với chuyên viên tư vấn tâm lý có thể giúp bạn tìm ra sự lựa chọn để giải quyết xung quanh một số hạn chế mà hội chứng mệt mỏi mạn tính áp đặt vào bạn.

Thay đổi lối sống và cách điều trị tại nhà: các bước tự chăm sóc sau đây có thể hữu ích

- Giảm stress: xây dựng một kế hoạch để tránh hoặc hạn chế sự gắng sức quá mức và sự căng thẳng về cảm xúc. Mỗi ngày phải tranh thủ dành một ít thời gian để thư giãn.

- Cải thiện thoái quen ngủ: đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày. Hạn chế ngủ trưa. Tránh dùng cà phê, rượu bia và thuốc lá.

- Giữ nhịp độ hoạt động của bạn đều đặn trên cùng một cấp độ. Không nên làm quá nhiều vào ngày này mà quá ít vào ngày khác.

Điều trị bằng thuốc:

- Thuốc chống trầm cảm: nhiều người bị hội chứng mệt mỏi mạn tính có biểu hiện trầm cảm. Dùng thuốc chống trầm cảm có thể dễ dàng giải quyết những vấn đề liên quan đến chứng mệt mỏi mạn tính. Liều thấp thuốc chống trầm cảm giúp cải thiện giấc ngủ và giảm triệu chứng đau.

- Thuốc ngủ: nếu các biện pháp thay đổi lối sống như trên không giúp bạn cải thiện giấc ngủ ban đêm thì bác sĩ sẽ kê toa cho bạn một số thuốc giúp bạn cải thiện giấc ngủ.

Ths.Bs Trung Phan