Huyết khối tĩnh mạch sâu

Hỏi:

Hằng năm tôi thường bay đường dài từ Mỹ về Việt Nam thăm quê hương. Mỗi lần đi máy bay lâu như vậy thì chân tôi bị sưng to. Tôi nghe nói ngồi lâu trên máy bay dễ bị cục máu đông gây tắc mạch, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Xin bác sĩ tư vấn giúp làm sao để ngừa được bệnh này khi đi xa với hành trình kéo dài như vậy. Xin chân thành cảm ơn bác sĩ.

Peter Nguyễn – Hoa Kỳ

Trả lời:

Hành trình dài trên 4 giờ bằng máy bay, tàu, xe hơi…làm tăng nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu. Nguyên nhân là do ngồi bất động và bị gò bó trong một hành trình dài, lưu lượng máu chậm và tập trung ở 2 chân dễ tạo huyết khôi tĩnh mạch sâu ở chân.

Huyết khối tĩnh mạch sâu có nguy hiểm không?

Khi cục máu đông được hình thành ở tĩnh mạch chân thì sau thời gian nó thường bám vào thành tĩnh mạch, các triệu chứng ổn định dần. Tuy nhiên nó có thể gây ra biến chứng:

- Lấp mạch phổi: cục máu đông từ tĩnh mạch chân bị vở ra và trôi vào hệ thống tuần hoàn, về tim, sau đó đế mạch máu phổi gây ra lấp mạch phổi, nguy hiểm đến tính mạn

- Huyết khối tĩnh mạch chân có thể gây sưng đau kéo dài vùng bắp chân

Yếu tố nguy cơ huyết khối tĩnh mạch sâu khi hành trình kéo dài:

+ Có tiền sử phẫu thuật trong vòng 2 tháng

+ Phụ nữ có thai

+ Tiền sử bị thuyên tắc phổi hoặc huyết khối tĩnh mạch chi

+ Dùng thuốc ngừa thai hay hóc môn liệu pháp

+ Bệnh ung thư

+ Bệnh đa hồng cầu hoặc tăng tiểu cầu, bệnh lý tăng đông

+ Gãy chân…

+ Béo phì

+ Người có bệnh lý như suy tim, đái tháo đường, viêm phổi nặng…

Làm sao để giảm nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu khi đi du lịch đường dài?

- Thường xuyên vận động, xoa bóp cơ vùng bàn chân và bắp chân.

+ Co và duổi cẳng chân, bàn chân, ngón chân mỗi 30 phút khi ngồi

+ Thường xuyên ấn bàn chân xuống sàn cứng hoặc vào chân đối diện. Việc làm này giúp tăng lưu lượng máu đến chân.

+ Hãy đi bộ lên và xuống các lối đi mỗi giờ hoặc lâu hơn khi phi hành đoàn thông báo là an toàn.

+ Hãy chắc chắn rằng bạn có nhiều không gian trước mặt bạn để cho đôi chân của bạn có thể di chuyển. Vì vậy, tránh để túi dưới ghế ngồi phía trước của bạn, và ngả ghế của bạn nếu có thể.

+ Tận dụng mọi cơ hội để duổi chân nếu cuộc hành trình dừng lại.

- Uống nhiều nước

- Không uống quá nhiều rượu bia

- Không dùng thuốc ngủ vì sẽ làm cho bạn bất động

- Mang vớ áp lực (vớ tĩnh mạch) khi đi du lịch đường dài giúp làm giảm nguy cơ bị huyết khối tĩnh mạch sâu.

- Dùng thuốc chống đông máu: khuyến cáo tiêm heparin trước chuyến hành trình dài cho những đối tượng có nguy cơ cao về huyết khối tĩnh mạch sâu

- Sau cuộc hành trình: cần đi bộ một chút ngay sau cuộc hành trình kéo dài giúp máu lưu thông tốt hơn. Hãy gọi ngay bác sĩ nếu bạn phát hiện thấy chân bị sưng đau, khó thở, đau ngực sau chuyến hành trình kéo dài.

Ths.Bs Trung Phan