“Mẹ đỡ đầu” của điện mặt trời

Nữ tu Paula Gonzalez của dòng Bác ái Cincinnati (Mỹ) luôn được nhớ đến với biệt danh vô cùng trìu mến là “sơ mặt trời” vì đã dành 45 năm đấu tranh không mệt mỏi cho năng lượng tái tạo.

Chào đời vào ngày 25.10.1932 ở TP Albuquerque, bang New Mexico (Mỹ), sơ Gonzalez đã gia nhập dòng Bác ái Cincinnati vào năm 1954, khi mới 22 tuổi. Sau đó, chị lấy bằng tiến sĩ ngành sinh lý tế bào ở Ðại học Công giáo Mỹ và giảng dạy sinh học tại Ðại học Núi Thánh Joseph ở Cincinnati, từ năm 1965 - 1980, trước khi dồn hết tâm huyết vào lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Sơ Gonzalez là nhà tiên phong trong lãnh vực năng lượng tái tạo

Sơ từng tham gia Hội nghị Thượng đỉnh Trái đất Liên Hiệp Quốc năm 1992 tại Rio de Janeiro (Brazil), sự kiện chứng kiến quá trình soạn thảo bản kế hoạch hướng đến phát triển bền vững trên toàn cầu và sự hình thành Công ước khung của Liên Hiệp Quốc về Biến đổi Khí hậu (UNFCCC). Mười năm sau, vị nữ tu yêu môi trường cũng tham gia vào hội nghị tiếp theo diễn ra tại TP Johannesburg, Nam Phi. Theo báo The Catholic Herald, nữ tu Gonzalez gọi hội nghị Rio với gần 20.000 người tham gia là “thời khắc bước ngoặt trong lịch sử nhân loại”. “Ngần ấy con người tụ họp để cùng nhau lựa chọn tương lai: Ðây chính là bình minh của kỷ nguyên sinh thái học”, sơ nhấn mạnh.

Niềm đam mê từ nhỏ

Trả lời phỏng vấn báo National Catholic Register vào năm 2011, sơ Gonzalez kể lại đã bắt đầu mê môn sinh thái học kể từ khi chứng kiến nhiều người trên khắp nước Mỹ xuống đường tuần hành vào năm đầu tiên tổ chức Ngày Trái đất, tức năm 1970. Vài năm sau, thời điểm cuộc tranh luận bùng nổ giữa một bên ủng hộ kế hoạch xây nhà máy điện hạt nhân, và bên còn lại phản đối, nữ tu phát hiện nếu chỉ tổ chức xuống đường thì không thể giải quyết được tận gốc rễ vấn đề về năng lượng. Những người vận động vì môi trường còn cần phải nghĩ đến một khía cạnh khác: tìm nguồn năng lượng thay thế và bền vững.

Tuy nhiên, lòng đam mê bảo vệ môi trường của sơ trên thực tế đã được vun trồng từ những trải nghiệm đẹp đẽ của tuổi thơ. Lớn lên ở Albuquerque, cô bé Paula Gonzalez dành hàng giờ giúp đỡ người cha tên Hilariolàm việc trong vườn rau.“Ba luôn bảo với tôi rằng Trái Ðất này đã được chúc phúc”, sơ kể lại với tờ Eco Catholic năm 2011. Từ lúc chập chững được bố mẹ đưa đi lễ, cô bé Paula đã yêu quý Nhà Chúa và luôn tôn kính Thiên Chúa là Ðấng tạo ra vạn vật. Một số chủ đề của các bài nói chuyện và bài viết của nữ tu sau khi đã là một nhà khoa học danh tiếng có tựa đề như sau: “Sống trong vũ trụ Thánh Thể”; “Cha của chúng ta: Lời cầu nguyện cho môi trường”.

Thuyết trình về quang điện trong một hội nghị

“Nữ tu mặt trời”

Vào năm 1982, dự án đầu tiên của sơ Gonzalez đã bắt đầu từ một chuồng gà cũ kỹ có diện tích 110 m². Cứ mỗi thứ Bảy, một nhóm gồm hơn 30 người tình nguyện cùng bắt tay sửa chữa lại nơi này, dùng các vật liệu tái chế, bao gồm sắt phế liệu, để biến nó thành ngôi nhà siêu cách điện, sử dụng năng lượng mặt trời thụ động. Nữ tu đã xoay sở nguồn tài chính gần 13.000 USD cho dự án bằng cách tổ chức các đợt bán “dã chiến” trong khuôn viên dòng tu. Dự án đã thành công rực rỡ, và ngôi nhà được đặt tên La Casa del Sol, tức “Ngôi nhà của Mặt trời”. Khi thời tiết giảm xuống -29^oC vào tháng 2.1985, La Casa del Sol vẫn duy trì ở mức khoảng 10^oC mà không cần đến nguồn năng lượng hỗ trợ nào khác, theo trang motherearthnews.com. Ngôi nhà đặc biệt và nữ tu Gonzalez đã xuất hiện trong chương trình của đài PBS về chủ đề “Earthkeepers” (Những người bảo vệ Trái đất) trong năm 1993. Và sơ được đặt biệt danh “nữ tu mặt trời”.

Năm 1991, sơ đã biến gara từng tổ chức các đợt bán đồ cũ dã chiến để kiếm tiền xây La Casa del Sol thànhEarthConnection, một tòa nhà chạy bằng năng lượng mặt trời kiểu thế kỷ 21. Giờ đây, EarthConnection trở thành trung tâm giáo dục của tổ chức truyền giáo thuộc dòng Bác ái Cincinnati, với những khóa học về nông nghiệp bền vững, các nguồn năng lượng tái tạo, bảo vệ con người và môi trường trước những tác động có hại…

Có thể nói, nữ tu Gonzalez đã vận dụng vô cùng nhuần nhuyễn các kinh nghiệm trong thực tế kết hợp với những kiến giải liên quan đến tôn giáo. Sơ đã đi khắp thế giới, tổ chức diễn thuyết hơn 1.800 buổi, vận động bảo vệ môi trường thông qua các ứng dụng trong lĩnh vực năng lượng tái tạo và bền vững. Năm 2005, Tổ chức Năng lượng mặt trời Mỹ đã trao giải Thành tựu Trọn đời cho vị nữ tu. Hai năm sau, trong lúc tham gia hội nghị điện mặt trời ở Cleveland, sơ và kỹ sư Keith Mills đã đồng ý cùng sáng lập Dự án Tái sinh ở Ohio. Năm 2014, báo Cincinnati Inquirervinh danh nữ tu Gonzalez là một trong những người phụ nữ của năm.

Sơ qua đời vào ngày 31.7.2016 trong một ngày nắng đẹp, và được mọi người luôn nhớ đến vì những nỗ lực không ngừng nhằm mang đến một thế giới xanh hơn và tốt đẹp hơn.

HỒNG HOANG