Hỏi:
Tôi bị bệnh huyết áp cao và mỡ máu cao. Cách đây 6 tháng tôi bị đột quỵ nhẹ và không để lại di chứng, hiện tại vẫn đi lại bình thường. Tuy nhiên. Tôi nghe nói bệnh đột quỵ rất dễ tái phát và nếu bị lại thì nặng hơn nên tôi rất lo. Xin bác sĩ tư vấn giúp làm cách nào để ngăn ngừa đột quỵ tái phát? Xin chân thành cảm ơn bác sĩ.
Lê Văn Thanh, 63 tuổi, Tân bình.
 |
Trả lời:
Sau khi đột quỵ Thiếu máu não cục bộ (TMNCB)/Cơn thoáng thiếu máu não (TIA) xảy ra, bệnh nhân có nguy cơ tái phát rất cao, ngay từ những ngày đầu tiên của bệnh. Trong đó, hầu hết các trường hợp tái phát thường xảy ra trong năm đầu tiên. Trên thực tế, đột quỵ tái phát chiếm khoảng 25 - 40% trong tổng số BN đột quỵ và có tỉ lệ tử vong, tàn tật, và chi phí điều trị cao hơn so với đột quỵ lần đầu. Vì vậy, mặc dù đã có rất nhiều tiến bộ trong điều trị dự phòng, song đột quỵ tái phát vẫn là một mối đe dọa đối với những BN đột quỵ còn sống. Bên cạnh tái phát sớm, bệnh nhân đột quỵ còn có nguy cơ cao tái phát về lâu dài, có thể sau 1, 2, 5, thậm chí 10 năm. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp tái phát đột quỵ thường xảy ra trong năm đầu tiên.
 |
Các yếu tố liên quan với nguy cơ tái phát sau đột quỵ TMNCB/TIA được chia thành 2 nhóm: có thể và không thể thay đổi được. Trong đó, các yếu tố liên quan với nguy cơ tái phát thường được đề cập đến là tuổi, tiền sử đột quỵ/TIA, THA, ĐTĐ, rung nhĩ, hẹp động mạch (ĐM) cảnh, phân nhóm nguyên nhân đột quỵ TMNCB, các liệu pháp điều trị dự phòng hiệu quả sau đột quỵ TMNCB/TIA (thay đổi lối sống, chống kết tập tiểu cầu, kháng đông, nhóm statins, tái thông ĐM cảnh).
Xác định các yếu tố liên quan với nguy cơ tái phát đột quỵ sẽ giúp chúng ta chọn lọc được tương đối chính xác nhóm bệnh có nguy cơ tái phát cao. Trong đó, tiền sử đột quỵ/TIA, rung nhĩ, hẹp ĐM cảnh, phân nhóm xơ vữa động mạch lớn hay lấp mạch từ tim, liệu pháp hạ huyết áp, chống huyết khối, statins và tái thông ĐM cảnh là những yếu tố quan trọng nhất.
Các biện pháp điều trị dự phòng đột quỵ tái phát bao gồm:
• Điều chỉnh yếu tố nguy cơ : THA, tiểu đường, rối loạn mỡ máu, béo phì, ít vận động…
• Dùng Statin hiệu lực mạnh (Atorvastatin 40mg hoặc Rosuvastatin 20mg) không thể thiếu, dù không có bệnh mạch vành
• Dùng thuốc chống tiểu cầu (Aspirin, clopidogrel…) là điều trị chuẩn
• Chống tiểu cầu kép (Aspirin + Clopidogrel ) sớm và ngắn cho một số đối tượng
• Hẹp động mạch ngoài sọ cần phẩu thuật bóc nội mạc động cảnh (hoặc có thể đặt stent động mạch cảnh) ở bệnh nhân thích hợp.
• Hẹp động mạch nội sọ lựa chọn điều trị nội khoa tích cực
• Xơ vữa cung động mạch chủ cần tầm soát, điều trị nội
• Kháng đông cho bệnh nhân rung nhĩ.
Trường hợp của chú bị cơn thoáng thiếu máu não cách đây 6 tháng, có bệnh mỡ máu cao và THA. Do đó nguy cơ đột quỵ tái phát rất cao. Để dự phòng tái phát chú cần kiểm soát tốt huyết áp, tăng cường vận động tập thể dục, chế độ ăn lạt, cử mỡ, tăng cường rau xanh. Dùng Statin mạnh để chống xơ vữa mạch máu như Atorvastatin 40mg (nếu không dung nạp thì dùng liều trung bình 20mg) hoặc Rosuvastatin 20mg (nếu không dung nạp thì dùn liều trung bình 10mg). Dùng thuốc chống kết tập tiểu cầu như Aspirin 75-325mg/ngày (nếu bị kích ứng dạ dày có thể dùng Clopidogrel 75mg/ngày). Ngoài ra, chú cần kiểm tra động mạch cảnh (Siêu âm Doppler, chụp CTA, MRI…) và can thiệp (phẫu thuật bóc nội mạc động mạch cảnh hoặc đặt Stent để tái thông động mạch cảnh nếu có hẹp nặng. Siêu âm tim, đo điện tim để tầm soát rung nhĩ, nếu có rung nhĩ thì phải điều trị dự phòng tái phát đột quỵ bằng thuốc chống đông.
Ths.Bs Trung Phan
Bình luận