Tôi xin kể câu chuyện: Một hôm, có người học trò, trước khi ra trường, anh đến gặp sư phụ để xin lời khuyên, hầu làm hành trang lên đường. Không may, hôm ấy lại nhằm ngày tịnh khẩu, nên sư phụ chỉ lấy giấy và viết hai chữ: “Nhận thức”. Người học trò đọc xong, anh xin sư phụ vui lòng giải thích rõ hơn.Sư phụ lấy lại tờ giấy và viết tiếp: “Nhận thức, nhận thức, nhận thức”. Người học trò hỏi: “Nhận thức là gì, thưa Sư phụ?”. Sư phụ lại ghi trên giấy: “Nhận thức, nhận thức, nhận thức là nhận thức”.Ba lần viết, chỉ vỏn vẹn cặp chữ “Nhận thức”. Quả thực, điều chúng ta không hiểu và không có ý thức, chúng ta sẽ nén nó lại. Chúng ta không thay đổi, nhưng khi đã hiểu biết, tự nó sẽ thay đổi[1].
Công bằng mà nói, giáo sĩ và tu sĩ đã có sự đóng góp mang tính quyết định trong những thiên niên kỷ trước. Theo Công đồng Vatican II, người giáo dân sẽ có một vai trò nổi bật trong thiên niên kỷ mới.Như thế, thực sự có phải giáo dân là mùa Xuân của Hội Thánh ngày mai không?Khi họ được nhận thức, thì sao?
 |
Người Giáo dân
Trước hết, năm 1921, Ðức thánh Giáo Hoàng Piô X nhận định: “Cứu Giáo hội và xã hội suy sụp, không phải xây dựng nhiều trường học, thánh đường, hay tuyển trạch và đào luyện linh mục một cách nghiêm ngặt, nhưng cần nhất trong lúc này, là mỗi xứ đạo, có một nhóm giáo dân, đạo đức, khôn ngoan, có tầm nhìn xa trông rộng, kiên quyết, tự tin và có tinh thần tông đồ thực thụ”[2]
Tiếp đến, Công đồng Vatican II khẳng định: “Thời đại của Chúa Thánh Thần và của Giáo dân”.
Và Ðức thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II công bố: “Thời Giáo dân đã điểm”. Liền sau đó, Ðức Giáo Hoàng Bênêđictô XVI xác định: “Giáo dân đồng trách nhiệm”.
Văn hóa khu vực, vào thế kỷ thứ III, trước công nguyên, Tuân Tử viết: “Vua là thuyền, dân là nước. Nước chở thuyền, nước lại lật thuyền”. Tiếp đến, Lý Thế Dân[3] chứng kiến nhân dân lật đổ nhà Tùy như nước lũ, Ông dạy con mình rằng: “Thuyền ví như vua, nước ví như dân, nước có thể chở thuyền cũng có thể lật thuyền”. Về sau, cổ nhân đúc kết lịch sử và truyền dạy: “Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh”. Trong lịch sử Việt Nam, Nguyễn Trãi[4], khi tiễn cha là Nguyễn Phi Khanh qua Tàu, tới biên giới, ông có làm bài thơ Quan Hải, trong có câu: “Lật thuyền rồi, mới biết dân như nước”[5]. Về sau, hầu hết các nhà lãnh đạo Á châu, đều lấy dân làm gốc.
Thiên niên kỷ mới
Trước hết, dựa vào bản đồ 1275, vẽ chu kỳ phát triển kinh tế theo hình SIN. Thế giới đã có ba lần Ðông - Tây gặp nhau. Lần thứ nhất ở đồng bằng; lần thứ hai ở cao nguyên và lần thứ ba, từ năm 2000, ở châu Á Thái Bình Dương, người ta gọi là nền văn minh biển. Việt Nam ở ngã tư Ðông Nam Á, hầu hết là biển, nên được coi như điểm hội tụ và là điểm dừng của nền văn minh thiên niên kỷ mới.
Thứ đến, ngày 31.3.2020, Âu châu ký kết Tự do Thương mại với Việt Nam. Rồi đây, văn hóa, văn minh, kinh tế, sẽ vào Việt Nam. Tạo thế cân bằng Ðông - Tây. Việt Nam với nền kinh tế trí thức và dịch vụ.
Kết luận
Chúa có mặt trong lịch sử loài người. Ngài điều khiển thế giới qua ngả văn hóa. Việt Nam, theo sự quan phòng của Thiên Chúa, coi như mệnh Trời, có trách nhiệm góp phần: “Tích hợp[6]văn hóa Ðông - Tây”, kiến tạo một nền văn minh mới: “Ðông - Tây hòa hợp”. Ðông thiên về Tâm linh; tây đề cao Khoa học, nên gọi là nền văn minh: “Tâm linh - Khoa học”. Thực ra, Công đồng Vatican II đã thấy trước, nên đã đưa ra đường hướng mục vụ: “Hợp nhất trong dị biệt”[7]. Và công thức “Cả…Cả…”. Ví dụ: “Cả hồn cả xác; cả Ðông cả Tây”.
Theo các định nghĩa về Giáo hội của Công đồng Vatican II, như chúng ta đã biết, thì người tín hữu giáo dân là Giáo hội. Họ “bình đẳng, đồng trách nhiệm” trong bản chất cũng như trong hành động. Vì thế, họ cùng làm nên Giáo hội. Mọi thành phần Dân Chúa là Giáo hội. Tất cả cùng làm nên Giáo hội của Chúa Kitô. Thế mạnh của người tín hữu Giáo dân là giữa trần thế. Họ có mặt trong mọi lãnh vực, là chứng nhân giữa đời: “Là ánh sáng, là muối, là men”.
Việc giúp tín hữu Dân Chúa nhận thức về ơn gọi, sứ vụ người giáo dân trong Giáo hội và giữa trần thế sẽ góp phần thể hiện thêm hình ảnh Giáo hội dấn thân, mọi thành phần Dân Chúa đều hiệp hành. Từ đó, tự bản thân người tín hữu giáo dân tích cực cộng tác với Chúa Thánh Thần, khẩn trương đào luyện và tự đào luyện chính mình, trở nên những Kitô hữu trưởng thành, với: “Ðức tin - cá vị”; đức ái Samari: “Liên đới trách nhiệm và yêu thương phục vụ”; và truyền giáo theo Giêsu - Maria, có Chúa Giêsu, qua con đường truyền giáo mới: “Ðối thoại và Hòa giải”. Người giáo dân được đào luyện tâm linh qua phương thức: “Cầu nguyện - Cảm nghiệm”, có đời sống tâm linh ắt sẽ nảy sinh mục vụ tròn đầy. Lúc ấy, lời tiên tri: “Giáo dân là mùa Xuân của Hội Thánh” sẽ hiện thực.
Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
______________________________________________
1 Anthony De Mello, S.J.,Awareness, Image Books - Doubleday, 1992, 66.
2 Piô X,Diễn văn, 1921, Hồn Tông đồ, p. 168
3 Lý Thế Dân, Ðường Thái Tông, 672-649
4 Lý Thế Dân, Ðường Thái Tông, 672-649
5 Nguyễn Trãi:Phúc chu thủy tín dân do thủy.
6 Tích hợp:hòa hợp, nhưng vẫn giữ nguyên gốc.
7 Hiến chế Mục vụ, 92, p. 868: “Hợp nhất trong những gì chính yếu, tương nhượng, tự do trong những gì nghi ngờ, bác ái trong hết mọi sự”.
Bình luận