2017 tiếp tục là một năm đầy ấn tượng trong lãnh vực nghiên cứu, khám phá trên toàn cầu, với không ít câu chuyện và đề tài thu hút sự chú ý đông đảo của công chúng.
Nguồn gốc của vàng
Lần đầu tiên các nhà khoa học chứng kiến được chuỗi sự kiện dữ dội cho phép khai sinh các kim loại quý như vàng, platinum, trên khắp vũ trụ. Theo Space.com, một đội ngũ các nhà thiên văn học quốc tế đã phát hiện các đợt sóng hấp dẫn tỏa ra từ quá trình hợp nhất của hai sao neutron. Ðây là xác của những ngôi sao có khối lượng lớn hơn mặt trời chúng ta. Khi hai sao neutron có bề ngang khoảng 20-25 km va đập vào nhau, chúng sản sinh ra các kim loại nặng hơn nickel và sắt trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, và tỏa ra ánh sáng chói lóa lọt vào tầm quan sát của khoảng 70 đài thiên văn, bao gồm 6 trạm trên không gian.
Loài ăn thịt sụt giảm
 |
Những loài ăn thịt lớn như sư tử, hổ, gấu, thuộc nhóm các động vật quan trọng nhất thế giới, đóng những vai trò sinh thái học then chốt từ hàng chục triệu năm qua. Tuy nhiên, năm 2017 chứng kiến sự sụt giảm đáng báo động của chúng trên bình diện toàn cầu. Ít nhất, 90% số sư tử, linh cẩu châu Phi đã biến mất, tỷ lệ sụt giảm số lượng ở hổ là 95%, trong khi sói Ethiopia và sói đỏ là hơn 99%.
Sự chấm dứt của Cassini
Tháng 9 chứng kiến sự ra đi ngoạn mục của một trong những tàu du hành được yêu thích và hâm mộ nhất trong thời hiện đại. Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) đã cho tàu Cassini đâm vào sao Thổ nhằm tránh nguy cơ gây ô nhiễm một trong các mặt trăng mà giới khoa học gia nghi ngờ có thể đang dung dưỡng sự sống. Trong 2 thập niên hoạt động (1997-2017), Cassini thu thập dữ liệu về khí quyển sao Thổ, thả thiết bị dò tìm lên mặt trăng lớn nhất của hành tinh này là Titan, và phát hiện đại dương lỏng bên dưới bề mặt băng giá của mặt trăng Enceladus.
Thềm băng Larsen đứt đoạn
 |
Trong khi sứ mệnh Cassini mang đến niềm hân hoan cho nhiều người, tin tức đáng quan ngại cũng tiếp nối sau khi một tảng băng diện tích 5.800 km2 tách khỏi thềm băng Larsen ở Nam Cực. Với trọng lượng cả ngàn tỷ tấn, tảng băng này lọt vào danh sách top 10 băng trôi lớn nhất từng được ghi nhận. Tạm thời khối băng được đánh giá không làm nước biển dâng lên, nhưng các chuyên gia vẫn đang theo dõi sát sao tình trạng của những thềm băng nằm sâu trong đất liền, vì bất cứ sự biến động nào tại đây cũng là tín hiệu nguy hiểm đối với môi trường toàn cầu.
Bước tiến mới của AlphaGo
 |
2017 chứng kiến chương trình AlphaGo của Google tiến một bước dàitrong lĩnh vực trí thông minh nhân tạo (AI). Ðầu tiên, AlphaGo ba lần đánh bại kỳ thủ cờ vây số một thế giới. Ðến tháng 10, công ty phát triển Deepmindtiết lộ phiên bản mới là AlphaGo Zero có thể dễ dàng giành chiến thắng trước phiên bản cũ mà không cần sự trợ giúp của con người. Một loạt những tiến triển khác trong lĩnh vực này mang đến nhiều kỳ vọng cho giới nghiên cứu, nhưng những chuyên gia như Elon Musk và Stephen Hawking đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ AI vào một ngày nào đó có thể đe dọa sự tồn tại của nhân loại.
Nuôi cấy da nhân tạo
Một cậu bé 7 tuổi tại Ðức đã được cứu sống sau khi mất phần lớn lớp da bên ngoài vì mắc căn bệnh di truyền hiểm nghèo. Dù có thời điểm cận kề cái chết, bệnh nhân đã hồi phục hầu như hoàn toàn sau khi trải qua nhiều đợt cấy ghép da nhân tạo được nuôi ở phòng thí nghiệm. Ðầu tiên, các nhà nghiên cứu lấy một mẩu da nhỏ trên cơ thể đứa trẻ chưa bị hủy hoại vì bệnh tật. Kế đến, họ dùng gien chỉnh sửa tế bào nhiễm bệnh để trở về trạng thái bình thường, rồi đem nuôi tế bào trong phòng thí nghiệm. Tổng cộng gần 1m2 da đã được tạo thành.
TRAPPIST-1
 |
Vào tháng 2, NASA công bố phát hiện chấn động về sự tồn tại của hệ sao gồm 7 hành tinh cách đây 39 năm ánh sáng. Sao trung tâm được đặt tên là TRAPPIST-1, là một dạng sao lùn có kích cỡ như sao Mộc trong hệ mặt trời, theo chuyên san Nature. Dựa trên những gì quan sát được, các nhà khoa học đặt giả thuyết cho rằng sự sống có thể phát triển trên ít nhất 3 hành tinh đá của TRAPPIST-1.Tạm thời các nhà nghiên cứu vẫn chưa phân tích được những đặc điểm trên bề mặt của nhóm hành tinh trên, nhưng việc tìm thấy hệ sao này mang đến hy vọng trong nỗ lực tìm kiếm sự sống trong vũ trụ.
Bí mật mới về kim tự tháp Giza
Một hầm ngầm với kích thước cỡ chiếc máy bay chở khách đã được phát hiện ở giữa Ðại kim tự tháp Giza. Nơi này tồn tại một cách bí ẩn và chưa từng bị khám phá trong suốt 4.500 năm, thuộc một trong số 4 khoang ngầm từng được tìm thấy bên trong công trình khổng lồ từ thời pharaon Khufu của vương quốc Ai Cập cổ đại. Câu hỏi được đặt ra là liệu con người có thể tiến vào nơi này trong tương lai hay không?
Côn trùng bay giảm 3/4
 |
Tương tự, các loài côn trùng bay như đom đóm, ong đã giảm khoảng 75% số lượng trong 25 năm qua, phần nào phản ánh tác động mang tính chất hủy hoại của con người đối với hành tinh chúng ta. Cuộc nghiên cứu đã được khởi động vào năm 1989, thời điểm việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu đã phổ biến suốt vài thập niên. Thách thức trong thời gian sắp tới của nhân loại chính là làm sao khôi phục lại những cộng đồng này.
Tử cung nhân tạo
Hồi tháng 4, những chi tiết đầu tiên về “dạ con nhân tạo” bắt đầu được công bố, hứa hẹn sẽ sớm bảo bọc và mang lại cơ hội sống cho trẻ sinh thiếu tháng. Thiết bị này dưới dạng một túi nhựa chứa dịch màng ối nhân tạo, đã được thử nghiệm thành công trên phôi cừu tương đương với bào thai 23 tuần ở người. Các nhà khoa học cho rằng, họ sẽ chuyển sang thử nghiệm trên người trong vòng từ 3 đến 5 năm nữa, nhưng bác bỏ khả năng thay thế tử cung người mẹ trong giai đoạn đầu tiên của quá trình phát triển phôi thai.
HỒNG HOANG
Bình luận