Thi sĩ, họa sĩ Bàng Sỹ Nguyên

Ông sinh năm 1925 tại Hà Nội trong một gia đình trí thức và có “gen” nghệ thuật. Cha ông là Bàng Nguyên Dũng, cựu học sinh trường Ðông Kinh Nghĩa Thục; anh của ông là nhà văn Bàng Bá Lân; người anh nữa là Bàng Thúc Long, cũng theo nghiệp văn. Ông thừa hưởng phúc ấm gia đình, bảy người con cũng theo nghiệp văn chương, hội họa và đều thành danh, có thể kể đến như Bàng Ái Thơ, Bàng Phương Chính, Bàng Sỹ Trực, Bàng Thục Bân...

Bàng Sỹ Nguyên nghiên cứu sâu về hội họa và 2/3 thời gian lao động của ông là vẽ và vẽ. Ðó như một “cơn nghiền” của ông và đa số đề tài cho những họa phẩm đều xuất phát từ thơ, nhất là Truyện Kiều. Con trai của Bàng Sỹ Nguyên là họa sĩ Bàng Sỹ Trực từng nhớ cha mình có một bộ tranh về Kiều rất đẹp nhưng không biết nhà sưu tập nào đang giữ. Có lúc họa sĩ này từng ước “giá mà còn giữ được bộ tranh này thì bố con tôi có một cuộc triển lãm chung, sẽ rất tuyệt!”.

Bàng Sỹ Nguyên có điểm đặc biệt là chuyên vẽ bằng các ngón tay, không dùng cọ hay bay. Con gái của ông, nữ sĩ Bàng Ái Thơ từng chia sẻ: “Cha tôi cho rằng vẽ bằng tay cảm xúc sẽ thật hơn, tay sẽ biết nhấn vào điểm nào để thổi hồn vào tác phẩm”.

Ðiều đặc biệt nữa ở Bàng Sỹ Nguyên là ông nghiên cứu Kinh Thánh và vẽ tranh đạo, dù không phải tín hữu Công giáo. Hiện tại, chúng tôi sưu tập được ba bức tranh đạo của ông: Chúa Giêsu cầu nguyện trong vườn Giêtsemani; Ðức Mẹ hồn xác lên Trời; Nữ tu Công giáo. Theo nhà thơ Lê Ðình Bảng, họa sĩ Bàng Sỹ Nguyên là người ngoài Công giáo nhưng lại rất thiện cảm với đạo, lúc sinh thời, ông cũng hay tham gia các sinh hoạt về văn hóa nghệ thuật của giới Công giáo ở Sài Gòn.

Bức tranh “Đức Mẹ hồn xác lên Trời” của Bàng Sỹ Nguyên

Ông mất ngày 6.5.2016 tại Sài Gòn. Sự nghiệp của Bàng Sỹ Nguyên để lại có tới 3000 tác phẩm, trong đó có 5 bức tranh được treo trong cung điện hoàng gia Nhật Bản. Những tác phẩm khác được các nhà sưu tập lưu giữ.

Các con ông ở xa cha nên không giữ được nhiều tác phẩm đặc sắc của ông, song gia tài ông để lại cho con cái chính là kho tri thức về hội họa và một gia sản tinh thần - là nội lực của ông truyền lại với niềm đam mê trong nghề. Các con của ông đều sống được bằng cây cọ và bằng ngòi bút như cha mình.

LM Giuse Nguyễn Hữu Triết

Trưởng ban Mục vụ Văn hóa TGP.TPHCM