Thượng Hội đồng Giám mục 16 rất khát khao, cùng với Chúa Thánh Thần, đổi mới Giáo hội, sau 60 năm Công đồng Vatican II, trở nên Hội Thánh Chúa Kitô như Người đã muốn: “Phanxicô, sửa lại ngôi đền thờ của Ta đang bị đổ nát”[1]. Giáo hội luôn cần được “sửa chữa”, bởi vì tất cả chúng ta đều là dân của những tội nhân được tha thứ, luôn cần trở về với nguồn là Chúa Giêsu để có thể đến và được mọi người nhận ra. Theo gương thánh Phanxicô: Bắt đầu từ bản thân, trở về với môi trường thiên nhiên, sống hiệp thông với Chúa Kitô, như cành nho với cây nho, như thân thể mình mầu nhiệm Chúa Kitô, Ngài là Đầu, tất cả Hội Thánh là chi thể. Và sống cân bằng hài hòa với nhau, với môi trường trong tổ chức hiệp thông, bình đẳng, đồng trách nhiệm, giữa phẩm trật và đặc sủng, tạo nên nếp sống hiệp hành, tham gia để thi hành sứ vụ toàn dân loan báo Tin Mừng và Loan báo Tin Mừng dẫn đến sự hiệp thông với Chúa, với Hội Thánh và với hoàn vũ. Sau đây, tôi xin chia sẻ về: “Thượng hội đồng sửa lại đổ nát”.
NHẬN THỨC
Ba tập trung
Trước hết, tập trung vào Thiên Chúa - Chúa Kitô đang sống là đủ cho chúng ta: Hỡi tất cả những ai đang vất vả mang gánh nặng nề, hãy đến cùng tôi, tôi sẽ cho nghỉ ngơi bồi dưỡng (Mt 11,28). Kinh nghiệm cho thấy, một Giáo hội lấy Chúa làm trung tâm, bên trong, sẽ mở ra một Giáo hội hiệp nhất và huynh đệ, biết lắng nghe và đối thoại; bên ngoài, sẽ trở nên một Giáo hội vì con người và môi trường, trải dài yêu thương và thương xót mọi tạo vật, khắp tứ phương thiên hạ. Chúng ta tồn tại là để đưa Tin Mừng tình yêu vô biên của Thiên Chúa đến với thế giới vô bờ. Chúa Giêsu mong muốn Giáo hội, hiền thê của Người, như thế[2].
Thứ đến, tập trung vào Chúa Thánh Thần, vì Người là nhân vật chính. Chúng ta xác tín rằng, Thượng Hội đồng được triệu tập trong Thần Khí, là nơi của ân sủng và hiệp thông. Chúa Thánh Thần là hỗn độn và hài hòa, sẽ tạo ra những điều mới mẻ. Vì thế, chúng ta bước đi với Người, trong niềm tintưởng, hân hoan và mở rộng tâm hồn cho Người, kêu cầu Người và cởi mở với Người trong tinh thần khiêm tốn, hiệp nhất và bác ái, nhiệt thành và vui tươi[3].
Tiếp theo, tập trung vào Giáo hội. Một Hội Thánh vì con người và môi trường. Mặc dầu Giáo hội đối thoại và hòa giải với thế giới nhưng không nhượng bộ, không để thế gian sai khiến hoạch định vào công việc của mình. Và đồng thời luôn cảnh giác, không lấy tinh thần chia rẽ và xung đột để đối mặt với những thách thức[4].
Ba vấn đề và ba giải pháp
Sứ mạng loan báo Tin Mừng “không chỉ liên quan đến môi miệng của chúng ta, mà còn phải liên quan đến nhiều chiều kích trong cuộc sống hằng ngày của chúng ta”. Vì vậy,cam kết hướng tới một hệ sinh thái toàn diện, cổ vũ cho công lý và hòa bình, lựa chọn ưu tiên cho người nghèo và những vùng ngoại vi, sẵn sàng cởi mở với tất cả mọi người là một phần sứ mệnh của Giáo hội. Vì thế, Thượng Hội đồng đặt ra ba vấn đề chính và cần giải đáp.
1. Làm thế nào chúng ta có thể trở thành dấu chỉ và khí cụ đầy đủ hơn của sự kết hợp với Thiên Chúa và của sự hiệp nhất toàn thể nhân loại? - Kinh nghiệm Phúc Âm và lịch sử Hội Thánh đã xác quyết dấu chỉ: “Một Hội Thánh chuyên chăm cầu nguyện và hy sinh”; và con đường Loan báo Tin Mừng mới của Công đồng Vatican II là “Đối thoại và hòa giải”.
2. Làm thế nào chúng ta có thể chia sẻ tốt hơn các hồng ân và nhiệm vụ phục vụ Tin Mừng”?
Thực hành định nghĩa về Giáo hội của Công đồng Vatican II: “Giáo hội là Dân và là gia đình của Chúa”, có Thần khí của Chúa Kitô hằng ở và hoạt động trong Hội Thánh, tạo nên sự cân bằng hài hòa giữa “Phẩm trật và đặc sủng”. Hiệp hành, hiệp thông tham gia, sứ vụ trong tinh thần bình đẳng và đồng trách nhiệm trong bản chất và trong sứ mệnh: “Đồng trách nhiệm trong sứ mạng”. Chính từ “đồng trách nhiệm” đã được đề xuất thay thế từ “cộng tác” trong giáo luật, mà việc “sửa đổi” nó đã được yêu cầu. Đó không phải là một cuộc cách mạng, mà là một sự tiến triển: “Mọi thứ có thể được sửa đổi nếu nhu cầu của Giáo hội thay đổi”, Đức cha Randazzo, cũng là một nhà giáo luật, nhấn mạnh, “những thay đổi có thể được thực hiện để đáp ứng với hoàn cảnh của một số cộng đồng nhất định”.
3. Sự tham gia, quản trị và thẩm quyền: Những tiến trình, cơ cấu và thể chế nào cần thiết trong một Giáo hội truyền giáo có tính đồng nghị? Đó là tổ chức Giáo hội hiệp thông theo nguyên tắc mục vụ “Ân sủng và thực tại”. Và đổi mới lãnh đạo hiệp thông theo Công đồng Vatican II và văn hóa Dân Chúa như một gia đình.
Phương thế
1. Văn hóa: Con người và cái đẹp.
Mối liên hệ giữa thừa tác vụ chức thánh và thừa tác vụ phép rửa: Linh mục thừa tác và linh phục phổ quát. Theo hình ảnh thân xác được thánh Phaolô đề xuất: tất cả các bộ phận của cơ thể đều quan trọng. Và Chúa Kitô là đầu của thân thể, và thân thể chỉ có thể hoạt động nếu mỗi bộ phận có mối quan hệ với đầu và các bộ phận khác. Thân thể của Giáo hội hành động hài hòa hay các bộ phận của nó không thể vặn vẹo theo mọi hướng.
Thăng tiến hơn nữa phẩm giá Phép Rửa của người nữ. Vì Bí tích Rửa tội của người nữ không thua kém gì Bí tích Rửa tội của nam giới. Người phụ nữ là một phần không thể thiếu của Giáo hội truyền giáo. Giáo hội sống trong sự đa dạng và phong phú của các đặc sủng mà Chúa Thánh Thần ban cho phụ nữ. Đức Hồng y Hollerich, Tổng tường trình viên của Thượng Hội đồng, đã nhấn mạnh : “Chúng ta không thể bị ràng buộc bởi nền giáo dục mà chúng ta nhận được, bởi môi trường gia đình nơi chúng ta lớn lên, hay bởi những định kiếnvà khuôn mẫu về văn hóa của chúng ta.Cuối cùng, chúng ta thấy được phong phú thêm chứ không bị đe dọa khi “phụ nữ đồng chịu trách nhiệm về sứ mạng của Giáo hội, dựa trên ân sủng phép rửa mà chúng ta chia sẻ”. Câu được nói trong Thượng Hội đồng: “Nếu bạn muốn nói về điều gì đó, hãy tập hợp một nhóm đàn ông, nhưng nếu bạn muốn làm điều gì đó, hãy tập hợp một nhóm phụ nữ”.
Một thừa tác vụ mới của các Giám mục, hiệp hành và truyền giáo: Chân thành lắng nghe người khác, lắng nghe những người không phải là Giám mục, và với quan điểm khác, nhưng cũng có giá trị cho việc lắng nghe các Giám mục khác, bởi vì mỗi người có cách làm Giám mục riêng của mình. Và tự hỏi xem Chúa Thánh Thần gợi ý điều gì. Lắng nghe và nhường chỗ cho lời nói của người khác: nhường chỗ cho lời nói của người khác, vì phương pháp trò chuyện trong Thánh Thần trở nên quen thuộc hơn khi mọi người phải gạt quan điểm, suy nghĩ của mình sang một bên để chú ý đến những âm vang mà việc lắng nghe người khác khơi dậy trong mình. Thật vậy, nó là cơ hội để mở ra những điều gì đó mới mẻ, mà có lẽ chúng ta chưa bao giờ xem xét theo cách này.
Luôn trình bày những điểm đồng nhất và khác nhau. Sự chú ý lắng nghe vốn là một ân sủng của Chúa Thánh Thần. Trong các phiên họp chung, các tham luận tự do phải thể hiện sự vang vọng với những gì các nhóm đã chia sẻ trước đó. Những điểm đồng nhất và khác biệt, nhưng trên hết là những vấn đề cần được khám phá sâu hơn và những đề xuất để thực hiện các bước cụ thể, không đưa ra những câu trả lời vội vàng mà không xem xét tất cả các khía cạnh của một số điểm chính của Thượng Hội đồng này, và tham khảo ý kiến các nhà thần học đang ở với chúng ta, cầu nguyện và đào sâu những vấn đề sẽ được thực hiện cho đến năm 2024.
2. Khoa học
Đối với Giáo hội, internet không chỉ là một công cụ loan báo Tin Mừng mà còn là mộtlãnh thổ truyền giáo mới,bởi vì nó biến đổi cách sống, cách nhận thức thực tại và trải nghiệm các mối quan hệ của chúng ta. Cần học hỏi từ các thành viên trẻ hơn của Dân Thiên Chúa. Bởi vì tất cả những người đã nhận Phép Rửacó sự đóng góp không thể thay thế được trong các khía cạnh khác nhau của sứ mạng của Giáo hội. Hầu hết các Giám mục và các tham dự viên khác không thể là những người hướng dẫn trong những bối cảnh truyền giáo mới này, nhưng cầnđược hướng dẫn bởi những người sống trong lục địa kỹ thuật số: Các nhà truyền giáo trên lục địa kỹ thuật số. Điều này có giá trịcho lục địa kỹ thuật số, nhưng cũng cho các khía cạnh khác trong sứ mạng của Giáo hội.
KẾT LUẬN
Cân bằng và hài hòa giữa Ân sủng và thực tại. Ân sủng không loại bỏ bản tính tự nhiên. Ân sủng hôm nay là đức tin được diễn tả qua văn hóa và được tổ chức đào luyện bằng khoa học. Cụ thể qua phương pháp cầu nguyện cảm nghiệm. Phương pháp này vừa có tính văn hóa, tổng hợp “tâm trí ý chí”; dung hợp “thân tâm” hài hòa và tích hợp văn hóa Đông Tây, vừa mang tính khoa học, vì có sư phạm và có mục tiêu, hầu giúp con người hôm nay, gặp gỡ bản thân, sống động, xác tín với Chúa Giêsu Thánh Thể đang sống và trở thành mãnh lực, dẫn đến một đức tin - cá vị đạt đích.
Lm. Gioan Kim Khẩu Nguyễn Văn Hinh (D.Min.)
1 Legenda maior, II, 1
2 Đức Thánh Cha, Khai mạc Đại hội Thượng Hội đồng Giám mục thứ 16 (4.10.2023)
3 3. Ibid.,
4. Ibid.,
Bình luận