Tòa án Vatican kết thúc vụ xử cựu Chủ tịch Viện Giáo vụ

Tiếp tục nỗ lực cải tổ việc quản lý tài chính ở Vatican theo lệnh của Ðức Giáo Hoàng Phanxicô, Tòa án của thành quốc Vatican vừa tuyên án đối với cựu chủ tịch Viện Giáo vụ và những người liên quan.

Buổi xét xử cựu Chủ tịch IOR - ảnh: Vatican Media

Ngày 21.1, Tòa án Thành quốc Vatican đã kết thúc phiên tòa xét xử cựu Chủ tịch Viện Giáo vụ (IOR), còn gọi là Ngân hàng Vatican, giáo sư Angelo Caloia (81 tuổi), cùng luật sư Gabriele Liuzzo (97 tuổi) về thương vụ chuyển giao 29 bất động sản thuộc quyền sở hữu của IOR và công ty con SGIR.

Theo thông cáo do Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cung cấp, các thẩm phán kết luận hai ông Caloia và Luizzo “phạm một số tội tham nhũng và một số tội biển thủ tài sản của SGIR s.r.l., cũng như phạm tội rửa tiền”. Cả hai bị cáo lãnh mức án 8 năm và 7 tháng tù giam, đồng thời nộp phạt 12.500 euro/người, chưa kể tài sản bị tịch thu và hoàn trả cho IOR và SGIR. Con trai bị cáo Liuzzo, Lamberto Liuzzo (55 tuổi) cũng bị tuyên án tại tòa.

Các kết luận điều tra

Theo cáo trạng dựa trên kết quả điều tra vào năm 2014, các bị cáo Caloia và Liuzzo, với sự tiếp tay của Chủ tịch IOR lúc đó là ông Lelio Scaletti (đã qua đời), đã thao túng các thương vụ bán số bất động sản trên từ năm 2002 đến 2007. Cụ thể, họ đã bán với giá thấp hơn giá thị trường và hưởng chênh lệch. Phần thu lợi bất chính, ước tính khoảng 59 triệu euro, đã được rửa tiền ở Thụy Sĩ với sự tiếp tay của người con Lamberto Liuzzo. Tòa tuyên án ông Lamberto 5 năm 2 tháng tù giam và số tiền phạt 8.000 euro vì tội rửa tiền.

Ông Angelo Caloia

Giới chuyên gia ước tính IOR và SGIR đã tổn thất 34 triệu euro doanh thu trong thời gian này vì hành động trục lợi và biển thủ của các bị cáo. Tòa án còn phát hiện chứng cứ cho thấy trong một số trường hợp, các bị cáo đã chiếm đoạt một phần khoản tiền cho người mua chi trả, hoặc tiền của IOR và SGIR, với tổng số lên đến 19 triệu euro. Tuy nhiên, các bị cáo không bị kết tội về hành vi bán giá thấp hơn thị trường. Vụ xử đã kéo dài đến hai năm để các nhà điều tra thu thập chứng cứ và các bên liên quan thẩm định, giám sát kết quả, trước khi có phán quyết cuối cùng. Dù vậy, các bị cáo khẳng định họ vô tội.

Ông Caloia cũng trở thành quan chức cấp cao nhất làm việc cho một cơ quan của Vatican lãnh án vì phạm tội liên quan đến tài chính. Luật sư của ông này đang chuẩn bị kháng cáo.

Ngân hàng Vatican

Bồi thường cho IOR và SGIR

Theo phán quyết, các bị cáo bị cấm ra tranh cử hoặc giữ các chức vụ trong bộ máy hành chính, và bị tịch thu số tài sản với tổng giá trị 38 triệu euro. Về khả năng kháng cáo, tòa án xác nhận áp dụng các biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Liuzzo, đồng thời ra lệnh tịch thu số tiền 14 triệu euro của ông này đang gởi tại IOR, cũng như 11 triệu euro đang nằm ở các ngân hàng Thụy Sĩ.

Văn phòng Báo chí Tòa Thánh cho biết các phán quyết trên đánh dấu lần đầu tiên Vatican áp dụng luật siết chặt quản lý tài chính, đã có hiệu lực từ tháng 12.2018. Mục tiêu của luật cải cách là nhằm cung cấp cơ chế làm việc mới, nhằm chống nạn rửa tiền, tham nhũng và các tội hình sự khác.

Cũng theo tinh thần này, hồi cuối năm ngoái, Ðức Giáo Hoàng Phanxicô đã ban hành tự sắc về cải cách kinh tế và tài chính, theo đó hoàn tất quá trình chuyển giao toàn bộ tài sản do Phủ Quốc vụ khanh quản lý cho cơ quan khác của Vatican, cụ thể là Cơ quan Quản trị tài sản của Tòa Thánh (APSA). Việc chuyển giao đánh dấu bước tiến đáng kể trong việc quản lý tập trung các khoản đầu tư của Vatican, giảm sự tự quản, gia tăng giám sát và cho thấy Ðức Phanxicô không những đưa ra các cải cách mà còn theo sát bằng những chỉ dẫn cụ thể, chính xác. Ðức Thánh Cha cho biết ngài đã tiến hành cải cách theo hướng cải thiện hoạt động quản lý, kiểm soát và giám sát đối với khối tài sản của Tòa Thánh, nhằm đảm bảo sự minh bạch và hiệu quả hơn trước.

Với tự sắc mới, Phủ Quốc vụ khanh tiếp tục bị giảm bớt quyền hạn và bị quản lý chặt chẽ hơn. Bắt đầu từ năm 2021, Phủ Quốc vụ khanh cũng như các cơ quan khác của Tòa Thánh, phải đệ trình dự thảo ngân sách và được phép thông qua trước khi có ngân sách hoạt động. Cơ quan này cũng bị giám sát bởi các cơ quan khác. Nỗ lực cải cách kinh tế và tài chính diễn ra trong bối cảnh Tòa Thánh đang gặp khó khăn do một số nguồn thu quan trọng, như từ vé tham quan các viện bảo tàng của Vatican, bị mất do dịch Covid-19. Hồi năm 2019, cũng nhờ những cải cách quan trọng, Vatican đã thu hẹp được thâm hụt ngân sách, từ 75 triệu euro trong năm trước đó xuống còn 11 triệu euro.

GIANG VÔ YÊN