Nghị định 45/2022/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường có hiệu lực ngày 25.8.2022 ghi rõ: “Phạt tiền từ 150.000 đồng đến 250.000 đồng đối với hành vi vệ sinh cá nhân (đại tiện, tiểu tiện) không đúng nơi quy định tại khu chung cư, thương mại, dịch vụ hoặc nơi công cộng”. Khi nghị định mới về môi trường bắt đầu có hiệu lực thì cũng là lúc mà nhiều người dân, nhất là cư dân sinh sống tại các đô thị tỏ ra băn khoăn vì hầu hết các đô thị ở nước ta thiếu nhà vệ sinh công cộng.
![]() |
Cũng phải công nhận là trong khoảng dăm bảy năm trở lại đây, tại các quận trong trung tâm của những đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng, Đà Nẵng..., nhà vệ sinh công cộng đã, đang được xây dựng, lắp đặt khá nhiều, nhất là tại những tụ điểm công cộng như vườn hoa công viên, khu vui chơi giải trí... Tuy nhiên, nếu rời khỏi quận nội đô để ra quận ven đô, hay khu vực ngoại thành thì mỏi mắt mới tìm được nhà vệ sinh công cộng…
Chẳng hạn, ở khu vực quận 1 của TP.HCM có nhiều nhà vệ sinh công cộng, ngay như khu vực chợ Bến Thành, khu vực Công viên 23 tháng 9, Công viên Bạch Đằng, phố đi bộ Nguyễn Huệ… cũng có tới cả chục khu nhà vệ sinh công cộng. Nhưng khi ra tới khu vực quận Bình Thạnh, Gò Vấp, thì số lượng nhà vệ sinh công cộng đã dần thưa vắng, và khi ra tới xa lộ Hà Nội, đường Phạm Văn Đồng, đường Võ Chí Công…, thuộc địa bàn TP Thủ Đức, thì tuyệt nhiên không thấy có một điểm nhà vệ sinh công cộng nào cả. Không riêng gì dọc tuyến xa lộ Hà Nội, đường Phạm Văn Đồng, mà hầu hết các tuyến đường cửa ngõ ra vào TPHCM, như quốc lộ 22, đường Nguyễn Văn Linh, quốc lộ 13…, cũng không có nhà vệ sinh công cộng.
Chẳng riêng gì TPHCM, nhiều lần ra Hà Nội tôi cũng thấy cảnh tương tự, đó là các khu trung tâm của thành phố, như khu Hoàn Kiếm, Ba Đình... không thiếu nhà vệ sinh công cộng, nhưng khi ra khu vực quận Cầu Giấy, Tây Hồ, Thanh Xuân, Hà Đông… thì hiếm nhà vệ sinh công cộng… Ở các khu đô thị mới, các nhà kiến trúc quy hoạch đô thị ở thủ đô như quên việc xây những nhà vệ sinh công cộng…
Nêu ra vài dẫn chứng về sự bất cập của nhà vệ sinh công cộng ở 2 đô thị lớn nhất cả nước mới thấy rằng chúng ta phát triển đô thị, nhất là mở rộng thành phố một cách rầm rộ, vậy mà nhà vệ sinh công cộng vẫn còn bị “bỏ quên” thì thật không hợp lý, không đồng bộ một chút nào. Từ vài lần đi một số nước châu Âu, hay gần hơn là Nhật Bản, Thái Lan..., tôi thấy dọc các con đường, xa lộ đều có nhà vệ sinh ở lề, cứ mỗi khoảng cách nhất dịnh lại có một điểm. Trong khu vực nội thành của họ thì điểm nhà vệ sinh không thiếu, và thậm chí nó còn được in đánh dấu lên bản đồ du lịch, Google Maps, cùng biển chỉ dẫn rõ ràng, rành mạch để khách có thể dễ dàng tìm được nhà vệ sinh.
Từ thực trạng trên, rất mong chính quyền các đô thị ở nước ta trong quy hoạch phát triển đô thị đừng quên xây dựng, lắp đặt các điểm nhà vệ sinh công cộng, nhờ vậy chắc chắn ý thức của mọi người trong việc bảo vệ môi trường sống, mỹ quan đô thị cũng được nâng lên cao. Hơn nữa, khi đã có nhiều nhà vệ sinh công cộng rồi thì không còn lý do gì để bào chữa cho hành vi xấu của mình...!
Đặng Đức (ĐHQG-TP.Hồ Chí Minh)
Bình luận