Hằng năm, vào mùa Giáng Sinh, ở đâu đó trong những quán cà phê hay khuôn viên các nhà thờ, nhạc chào đón mùa Giáng Sinh hay thánh ca được mở vang vang. Trong số những bài hát nhân mùa Noel, bản hợp xướng nổi tiếng của George Frideric Handel (1685 - 1759) là “Hallelujah” (một trích đoạn từ bản trường ca Messiah) thường được chọn biểu diễn trong các thánh lễ hoặc biểu diễn ở nhà hát và được đông đảo mọi người trên thế giới biết đến và ưa chuộng.
Messiah là bản oratorio tiếng Anh do George Frideric Handel sáng tác năm 1741 với nội dung dẫn ý từ Kinh Thánh. Ra mắt công chúng tại Dublin ngày 13.4.1742, buổi trình diễn đầu tiên của Messiah tại Luân Ðôn được tổ chức một năm sau đó. Từ những thành quả khiêm tốn ban đầu, dần dà Messiah giành được sự quan tâm rộng rãi của công chúng, cuối cùng trở thành một trong những tác phẩm hợp xướng nổi tiếng và được biểu diễn nhiều nhất trong nền âm nhạc phương Tây. Messiah là sáng tác thứ sáu của Handel. Dù có cấu trúc tương tự với thể loại opera truyền thống, Messiah không phải là một vở diễn, cũng không có những vai diễn, và rất ít lời thoại.
 |
| Bài hợp xướng Hallelujah được trình diễn tại một nhà hát ở Đà Nẵng |
Từ đầu khi viết Messiah, Handel chỉ dành một quy mô vừa phải cho hợp xướng và các loại nhạc cụ với nhiều chọn lựa cho mỗi thể loại. Nhưng sau khi ông mất, tác phẩm đã được cải biên để trình diễn bởi những dàn giao hưởng và ban hợp xướng với quy mô lớn hơn nhiều. Mozart và những nhà soạn nhạc khác đã viết lại cũng như mở rộng tác phẩm. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ 20, người ta có khuynh hướng trở lại với sáng tác nguyên thủy. Hầu hết những buổi trình diễn Messiah ngày nay đều thể hiện ý định sáng tác ban đầu của Handel, mặc dù những sản phẩm “Messiah hoành tráng” vẫn tiếp tục phát triển. Một phiên bản gần như hoàn chỉnh được ghi âm trong bộ đĩa 78 rpm phát hành năm 1928; kể từ đó Messiah vẫn thường xuyên được ghi âm.
Nổi tiếng nhất trong trường ca Messiah là phần hợp xướng Hallelujah với nội dung dựa trên sách Khải Huyền trong Tân Ước:
“Tôi lại nghe như có tiếng hô của đoàn người đông đảo, nghe như tiếng nước lũ, như tiếng sấm vang dữ dội: Ha-lê-lui-a! Ðức Chúa là Thiên Chúa Toàn Năng đã lên ngôi hiển trị” (Khải Huyền 19,6).
“Tiếng kèn của thiên thần thứ bảy nổi lên. Trên trời có những tiếng lớn nói rằng: Vương quyền trên thế gian nay đã thuộc về Chúa chúng ta và Ðức Ki-tô của Người; Người sẽ hiển trị đến muôn thuở muôn đời” (Khải Huyền 11,15).
“Người mang một danh hiệu viết trên áo choàng và trên vế: Vua các vua, Chúa các chúa” (Khải Huyền 19,16).
Theo truyền thuyết, vua George II đã đứng dậy ngay khi nốt nhạc đầu tiên của bài hợp xướng khải hoàn Hallelujah vang lên. Bài hợp xướng Hallelujah tôn vinh Chúa Kitô là Vua của muôn vua. Khi đứng lên, vua George II đã chấp nhận rằng mình cũng chỉ là một thần dân của Chúa của muôn chúa. Tuy nhiên, chưa có chứng cứ nào cho thấy nhà vua đã có mặt trong buổi ra mắt hoặc trong bất cứ buổi trình diễn nào khác của Trường ca Messiah, mặc dù tập quán này đã được nhắc đến trong một bức thư đề năm 1756.
Bài Hallelujah thường được trình diễn riêng nên được nhiều người biết đến như là “Bài hợp xướng Hallelujah”. Thật ra, cách gọi chính xác là “Bài hợp xướng Hallelujah của Trường ca Messiah”.
Nguyễn Hữu Hồng Sơn,
Ðà Nẵng
.png)
Bình luận