Gần đây các vụ ngộ độc thực phẩm tập thể liên tiếp xảy ra tại nhiều địa phương đã gióng lên nỗi lo về an toàn thực phẩm. Tính đến quý I/2024, cả nước đã ghi nhận 16 vụ, làm 659 người bị ngộ độc, trong đó có ba người tử vong. Đặc biệt, ở tỉnh Khánh Hòa có ba vụ nghiêm trọng chỉ trong thời gian ngắn, trong đó có hai vụ ở trường học.
Cũng thời điểm này, trong khuôn khổ của Tháng hành động vì an toàn thực phẩm năm 2024, kéo dài từ 15.4 đến 15.5, năm đoàn kiểm tra liên ngành Trung ương do Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan để tiến hành kiểm tra công tác bảo đảm an toàn thực phẩm tại 10 tỉnh, thành phố trọng điểm. Đây là các địa phương có nhiều trường hợp ngộ độc thực phẩm trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, có một thực tế là dù có những đoàn liên ngành theo kiểu “trống rong cờ mở”, nhưng khó lòng đẩy lùi các nguy cơ tiềm ẩn ở các bếp ăn tập thể như trường học, khu chế xuất, khu công nghiệp. Bởi lẽ, các đoàn đi đến chớp nhoáng, khó kiểm soát hết quy trình từ giết mổ, gieo trồng đến phân phối, chế biến, bảo quản và thành phần thức ăn trong các bếp ăn tập thể. Thế mới biết, ngộ độc thực phẩm có nguyên nhân chuỗi, nó có thể xảy ra ở bất kỳ khâu nào, hoàn toàn không phụ thuộc nhiều vào đoàn kiểm tra công tác.
Có thể nói, nguyên nhân chính vẫn là sự chủ quan của con người. Sự chủ quan này có thể là vô ý, thiếu quan sát, thận trọng, nhưng cũng phần nhiều vì lòng tham và lợi nhuận. Chẳng hạn, người nông dân đã mang tư duy “lợn nuôi hai chuồng, rau trồng hai luống”, con nào nuôi tăng trọng, chất tạo nạc thì bán ra ngoài; luống rau nào phun nhiều thuốc kích thích, chất bảo quản thì mang ra chợ, chỉ giữ cho mình thực phẩm sạch. Hành vi này rõ ràng tạo nhiều nguy cơ. Cũng vậy, người kinh doanh bếp ăn vì ham rẻ, vì muốn kiếm nhiều lợi nhuận, chọn thực phẩm không tốt, đã tạo cho bếp ăn nguy cơ mất an toàn. Chẳng có chuyên ngành nào giám sát được “những chi tiết này”, mà phụ thuộc vào lương tâm đạo đức...
Câu hỏi đặt ra là, cần làm gì để lấp đầy những lỗ hổng trong phân cấp trách nhiệm quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm? Chính quyền cơ sở cũng phải đảm nhận trách nhiệm trong việc giám sát.
Sau mỗi vụ ngộ độc thực phẩm, cần có sự điều tra và xử lý kịp thời, nghiêm túc để ngăn chặn vi phạm tái diễn. Đây là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn, bảo vệ sức khỏe của người dân. Mặt khác, cần kiên quyết xử lý nghiêm các cơ sở không đảm bảo và đình chỉ hoạt động đối với những cơ sở không đủ điều kiện. Công tác kiểm tra cần được thực hiện liên tục, thường xuyên và bất ngờ.
Ngô Quốc Đông
Bình luận