Khuôn mặt của người cổ nhất từng được giới khoa học biết đến, đã lần đầu được phục dựng sau khi người này qua đời khoảng 300.000 năm.
Các nhà khoa học đã tiến hành phục dựng hộp sọ cổ nhất của Homo sapiens (người tinh khôn), được phát hiện ở Ma Rốc trong tình trạng mất xương hàm dưới vào năm 2017. Đội ngũ chuyên gia đã tạo ra bản sao kỹ thuật số của hộp sọ, đắp mô mềm và da bên trên để lộ ra gương mặt của một người đàn ông được mô tả là “cương nghị và thanh thản”.
Vén màn lịch sử bằng công nghệ hiện đại
Nhóm của chuyên gia đồ họa người Brazil Cicero Moraes đã sử dụng ảnh quét 3D của hộp sọ để tái hiện gương mặt người đàn ông từng sống trên Trái đất cách đây 300.000 năm. Hộp sọ thuộc về nhóm người Jebel Irhoud, được đặt tên theo địa điểm di chỉ ở Ma Rốc là nơi hài cốt được tìm thấy. Thông qua hộp sọ, các nhà khoa học phát hiện Homo sapiens tiến hóa sớm hơn 100.000 năm so với vẫn tưởng. Người tinh khôn cũng phát triển vượt xa khu vực được xem là cái nôi của nhân loại ở Đông Phi, và lan khắp lục địa sớm một thiên niên kỷ so với chứng cứ được tìm thấy trước đó.
Giải thích quy trình phục dựng, chuyên gia Moraes cho biết: “Đầu tiên, tôi quét hình ảnh 3D của hộp sọ, sử dụng dữ liệu do các nhà nghiên cứu Viện Max Planck (Đức) cung cấp. Kế đến, tôi tái dựng khuôn mặt, áp dụng một số kỹ thuật tiếp cận, như thay đổi cấu trúc giải phẫu học”. Kỹ thuật trên bao gồm vẽ bản đồ 3D hộp sọ lên một nguyên mẫu hộp sọ đến từ “người hiến”, vốn dựa trên một nam giới trưởng thành có chỉ số khối cơ thể ở mức thấp. Ông Moraes giải thích lý do chọn hộp sọ người hiến vì những đặc điểm nam tính và mạnh mẽ.
Chuyên gia Brazil tiếp tục sử dụng phương pháp chụp cắt lớp của công nghệ hiện đại, điều chỉnh hộp sọ người hiến thành hộp sọ của người Jebel Irhoud, và thay đổi cấu trúc giải phẫu học để tạo ra một khuôn mặt tương thích. Sau đó, ông sử dụng thêm dữ liệu của người hiện đại để dự đoán độ dày của mô mềm, cũng như hình dạng của mũi và các cấu trúc khác trên mặt. Sản phẩm cuối cùng là sự giao thoa dữ liệu và được thể hiện dưới dạng 2 nhóm hình ảnh khác nhau. Nhóm hình ảnh đầu tiên bao gồm các thông số kỹ thuật, không có tóc. Nhóm thứ hai thiên về mỹ thuật, với sắc tố cho da và tóc.
Sự phát triển của hộp sọ người
Bản thân hộp sọ 3D trên thực tế là sự tập hợp của nhiều hóa thạch khác nhau, được tạo ra một cách hoàn chỉnh và đầy thuyết phục về khía cạnh giải phẫu học. Theo Viện Max Planck, phía cung cấp dữ liệu hộp sọ, hài cốt của nhóm người Jebel Irhoud có khuôn mặt hiện đại, hộp sọ lớn nhưng cổ xưa. Viện này phân tích rằng những thay đổi gien di truyền tác động đến kết nối của não bộ, cũng như vấn đề tổ chức và sự phát triển của cơ quan này ở người. Theo thời gian, hộp sọ khi xưa cũng phát triển thành hình dạng hoàn chỉnh hơn như ngày nay.
Chuyên gia Moraes đồng ý với phân tích trên, đồng thời cho rằng hộp sọ Jebel Irhoud có một số đặc điểm tương thích với người Neanderthal hoặc người Heidelbergensis (hai họ hàng đã tuyệt chủng của loài người). “Thật thú vị khi quan sát những điểm khác nhau và tương đồng giữa cấu trúc của những hộp sọ và khuôn mặt thay đổi trong chuỗi thời gian kéo dài nhiều ngàn năm”, theo chuyên gia người Brazil.
Các hóa thạch ở di chỉ Jebel Irhoud lần đầu được phát hiện vào thập niên 1960, lúc đó được ước tính khoảng 40.000 năm tuổi. Sau một thời gian, các nhà khoa học quay lại và tiếp tục nỗ lực khai quật. Lần này, nhờ vào những kỹ thuật mới, họ xác định định được hài cốt ở đây phải có niên đại đến 300.000 năm. Chuyên gia Jean-Jacques Hublin của Viện Max Planck ngày ấy nói rằng: “Chúng tôi vẫn nghĩ có một cái nôi của loài người cách đây 200.000 năm ở Đông Phi”. Thế nhưng, hóa thạch ở Ma Rốc cho thấy người Homo sapiens xuất hiện khắp châu Phi ở thời điểm xa hơn, khoảng 300.000 năm trước.
Trước hộp sọ ở di chỉ Jebel Irhoud, hài cốt Homo sapiens cổ nhất được tìm thấy ở Omo Kibish (Ethiopia), có niên đại 195.000 năm tuổi.
GIANG VÔ YÊN
Bình luận